Mùa đông Huế – Tản văn. Hồ Đăng Thanh Ngọc

VNTN - Với tôi, mùa đông Huế bắt đầu không phải từ những cơn mưa tháng mười áp thấp da diết dầm dề, không phải từ những cơn gió lạnh lê thê len vào cửa trong một đêm bắt đầu lập đông trở gió; mà là từ khi những cành cây sứ ở Phu Văn Lâu thu mình rụng hết lá để từ đó bước vào chuỗi ngày cam chịu rét mướt đầy cốt cách. Cái cách những cành cây sứ đứng gan góc chơ vơ trong sương sớm giá lạnh cơ hồ như những kiếm khách khoác áo khinh cừu, coi thường bão táp mưa sa, bỏ ngoài tai những lời rên rỉ của đám cỏ cây thảo mộc yếu đuối bên ngoài bờ sông. Rất nhiều người đã tìm cách có được những chớp thu hàng cây sứ ấy trong màn sương sớm trắng xoá suốt cả mấy mùa mưa nắng. Cũng không gian ấy, nhưng sương trắng mùa hè có cái gì đó bãng lãng ấm áp trên những chiếc lá cứng xanh. Mùa đông, sương cô lạnh tim tím cả không gian như neo choàng vào những cành cây sứ trơ trọi lá, để giăng mắc một không gian cổ kính trước kỳ đài, trên những dấu tường rêu và không quên đọng lại những li ti hơi sương có vẻ rắn rỏi vì buốt giá. Cũng hàng cây sứ ấy trong mưa gió lê thê, lại như những hiền triết cổ xưa dừng chân sau một cuộc hành cước, bày cuộc chơi trận đồ kỳ quái có thắng và thua. Lại có khi nhìn thấy những cánh tay trên hàng sứ kia chợt mềm mại như đang ở trong một bức tranh lụa, mềm như một tiếng gọi nhu mì giữa thế gian...

Có lẽ hàng cây bên đường neo giữ mùa đông xứ Huế đẹp nhất là hàng cây khẳng khiu trên đường Ngô Quyền. Mùa đông, hai hàng cây rủ nhau rụng lá để bắt đầu một cuộc chơi phong trần. Lá vàng đã rơi và khoảng trời xanh trên cao hiện ra qua những cành cây trơ trụi, như một minh chứng quy luật sinh tồn. Những cành phượng rụng lá hai bên đường vắt choàng sang nhau bắt đầu vũ hội tháng Chạp của những nét khẳng khiu đan cài lớp lớp. Mùa lá rụng nơi đây kéo dài khoảng tuần lễ thánh, sau đó thì khẳng khiu nối lời trên cao, và những ngón tay gầy vẫy chào những mơ ước cao đẹp trong một mùa đông sạch sẽ.

Có nhiều nơi có thể đi tìm lưu dấu trong mùa đông Huế. Chẳng hạn quán cà phê ngõ vắng. Kiếm một góc tôi tối, ẩm mục rêu và những chiếc rễ phong lan trườn ra tươi rói bóng mẩy trong mưa, tiếng nhạc vừa đủ để át tiếng xuýt xoa vì lạnh, để tìm cho mình cảm giác ấm cúng và như chờ đợi một cái gì đó hoặc bất chợt trong cái cảm giác ấm áp đó lại gợi về cho mình những chuyện nao lòng ngày cũ. Cũng có thể kiếm một góc vỉa hè ngồi hóng mắt ra đường nhìn người ta lại qua co ro trên những nẻo đường. Thấy mình còn có chút diễm phúc được nhàn du giữa thế gian. Về đêm ghé lên Ga Huế kiếm tách trà thật nóng dưới ngọn đèn hột vịt, nghe tiếng còi tàu hú gọi một hành trình nào vừa qua, đang đến và chưa biết bao giờ lại sẽ bắt đầu. Để thấy mình đang được mời gọi lên đường. Tiếng còi tàu mùa đông bao giờ cũng nao lòng vì người đi trong hơi lạnh như thể vào miền xa xôi giá buốt hơn bao giờ hết. Rồi bỗng nghe tiếng rít thuốc lào phà khói nghi ngút réo rắt kéo ta về thực tại. Có thể đó sẽ là một đêm mưa lạnh trên mái che ni lông, tiếng mưa lộp bộp rơi gõ nhắc người đi kẻ ở. Năm nào xưa lắm, cơ hồ đã hai mươi năm, nơi đây đã có bao gã giang hồ vặt lang thang cùng với tấc lòng đầy vơi, để bây giờ vẫn miệt mài đa cảm trên đường đời đây đó. Mùa đông dông xe lòng vòng ra đường, thành phố nhỏ nên góc phố nào cũng chứa đầy kỉ niệm. Năm nào xưa đó, sinh viên qua cầu Kho Rèn kiếm quán bà Cúc đổi áo ăn khuya mà như Kinh Kha sang sông một đi không trở lại. Năm xưa nào đó, quãng một giờ sáng vét sạch túi đủ gọi một tô phở trên đường Nguyễn Khuyến cho cả mấy nhà ẩm thực tương lai nếm cho biết thế nào là phở gốc Huế... Những xe phở khuya đó giờ đã tang bồng theo dấu xưa kỉ niệm, không còn thấy những lò lửa ấm đi dọc trong mưa phố cùng tiếng gõ cốc cốc ấm lòng giữa đêm khuya. Sao bỗng dưng lòng rưng rưng khi biết mình đã mất đi cái không bao giờ tìm thấy lại được, dẫu chỉ một lần...

Cũng về đêm ghé Cỏ Cú khuya khoắt, uống chén rượu với câm nín Hộ Thành Hào, nghe tiếng cá rô móng lách tách trong đêm, nghe người bạn đọc câu thơ của ai đó như một tiếng vọng Huế ngày xưa: “Ta về ghé giữa mùa đông Huế/ nhìn vũng mưa sa, gió lạnh đầy/An Cựu người đi nghiêng gió rớt /Đông Ba thuyền nhỏ cúi mưa bay”... Và bài thơ trôi về cuối: “Mưa gió mùa đông làm Huế lạnh/gió mưa tê cóng dấu tình say/mười năm về lại mùa đông Huế/cánh nhạn năm xưa tưởng lạc bầy”. Nghe mà như mình có lúc lạc bầy, phiêu hốt ngay giữa mênh mông buốt giá mùa đông Huế...