Hoa nắng mùa đông – Tản văn. Du An

VNTN - Không bán chẳng mua, không vào nhà xây nhà sàn, cứ thấy bóng loáng là cúi đầu buồn rũ. Có nhiều bạn thân trên facebook, ai héo gặp là tươi, ai già gặp là trẻ... ai lang thang không biết đi đâu về đâu gặp là thảng thốt, giác ngộ.

…Đấy là hoa cúc quỳ (dã quỳ) - Hoa hậu mùa đông. Dân bản rất yêu, khách phượt rất thích.

Con gái chỉ đẹp khi ở miền gái đẹp, cúc quỳ chỉ rạng ngời hấp dẫn khi chung quanh đơn sơ, thô thô. Hoa nở là nắng đuổi nhau, trập trùng núi non cao nguyên, gọi lên… gọi lên...

Cúc quỳ sinh ra và lớn lên trên quê hương có truyền thống… phóng khoáng. Nơi, cánh rừng, nương ngô, đồng lúa, con đường, bản làng… đều khát khao phía núi bên kia, bầu trời trên kia. Vậy mà, chẳng chút ồn ào, trong ngày thường đêm thường ở bản luôn có những đoàn quân li ti qua đèo dốc, đằng trước tiếng hú gọi. Gió đương rất nhẹ, biết hay không biết, chỉ thấy thêm nhiều rập rờn từ thung nọ lũng kia. Tới một lúc, thấy bước chân như lá rơi, lan lan trập trùng mãi. Bầu trời vừa vặn đang đứng đón. Không xanh ngắt sâu thẳm mấy tầng cao, không hút tầm mắt chân trời vô định… để có một chuyến bay nho nhỏ, có cánh rừng, đàn chim căng cánh.

Ảnh minh họa   Nguồn: Internet

Cúc quỳ sinh ra và lớn lên trên quê hương rất mộc, nguyên chất núi rừng. Váy sơn nữ “mượn” hình hoa quả, cày cấy, dệt vải… Áo cóm căng vồng dáng núi, hàng cúc bạc đậu vào rập rờn những cánh bướm mừng vui. Con đường, dù lối mòn sợi chỉ đỏ hay bắt đầu rộng dài thì cây cỏ đâu đâu cũng ùa ra náo nức. Thấy cành nghiêng xuống, thấy lá vẫy tay, lao xao quanh người má hồng, lưng ong.

Đã vào đông, bầu trời xanh lơ hôm nào, nay đã sang xam xám bàng bạc. Rồi có hôm mập mù, sáng trưa chiều như… tối; người nhìn thấy nhau chẳng biết vui hay buồn, tận mãi khi cười lên thành tiếng. Nắng đâu về đi, cho xột xoạt váy áo; ấm đâu về đi, cho trò chuyện nở ngô rang... Những tiếng gọi xuống ruộng, lên nương, ra suối, vòng vòng hạ hạ. Tưởng lời rơi xuống đất, bay như phấn hoa xuân ngày xa. Đã quên, đã không nghĩ gì, đã mang áo rét ra hong…

…Thì hôm nay bừng vàng, nhất loạt vàng, rồm rộm rười rượi, sâu hơn cao hơn ấm áp. Nắng, hoa đi vào nhau. Thấy người rạo rực, nhanh nhẹn hẳn lên. Tự nhiên muốn đi, muốn cầm cái cuốc con dao, làm một việc gì đó. Như không vô tâm trước ngày rất đẹp.

Cúc quỳ là nắng, nắng bằng hoa mình, bao nhiêu mùa rồi, tôi vẫn cứ cảm giác ấy. Trong không gian màu trầm tưởng như tàn úa thì nắng bừng lên. Một thứ “nắng hoa”, không từ trên trời xuống, mà từ đất lên, ngang ngang la đà, vừa tầm người chào người, bắt tay lời chúc.

Những ngày này trên facebook ngập tràn cúc quỳ. Khách có nàng môi thắm da trắng, nghiêng đầu, giơ tay ngón chữ V lên - Yêu lắm nha, lên đi các bạn ơi. Và hàng trăm comment rào rào tung hứng - Ở đâu “thía”? Sao không thấy bồ? Điện Biên phải không? Sướng nhất mi… Sao không đợi đến mùa hoa ban rồi lên… Cúc quỳ đẹp dã man lun… Đừng có ở nhà mà tiếc như con diếc nhá… Lập tức hàng loạt cúc quỳ năm trước ra chào. Những địa danh lạ hoắc, thoáng chốc thành người nhà.

Trước kia tôi nghĩ, cúc quỳ có gì mà đẹp, thậm chí còn mùi hăng hắc khó chịu nữa cơ. Cây này hầu như xanh tốt quanh năm, sâu bọ chả thèm ăn, người cũng thờ ơ, thậm chí ghét bỏ vì nó khỏe quá, hay lấn đất cây trồng. Suốt một thời đói kém, ngày ngày đi học, nhấp nhô qua bạt ngàn cúc quỳ, chả thấy làm sao, chỉ nghĩ nhanh nhanh về nhà chén củ khoai củ sắn. Có lần giữa trưa, thấy mắt lóe lên tia chớp, đầu quay cù tít mù… mấy phút thăng bằng lại thì… dứt khoát là tại cúc quỳ. Cúc quỳ vẫn im lặng, rưng rưng như sắp khóc. Tôi về kể chuyện này cho mẹ, mẹ ngùi ngùi bảo đừng đổ oan cho nó và cầm rá đi vay gạo.

Nỗi oan của cúc quỳ phải hai chục năm sau mới được giải tỏa. Không có củ như sắn, không có hạt như hướng dương, thì có nắng treo trên cành, dẫn đường ấm áp. Người bản tôi hay nói, ăn cho bụng cũng phải ăn cho mắt. Cái ăn cho bụng giờ không phải lo nữa. Cái ăn cho mắt thì trong nhà có tivi, biết nhiều nơi đầu óc sáng lên. Ra đường, thấy đồng lúa cánh rừng xanh xanh… được mát. Còn vàng rực cúc quỳ thì người ốm khỏe lên, như bên bếp lửa, như dang tay đón mặt trời.

Cúc quỳ, hoa nắng mùa đông, hoa ngược đồng hồ thời tiết, hoa dẫn đường đi về phía mặt trời. Hoa bàn giao đầy đủ mọi người khỏe mạnh vui tươi cho mùa xuân.

4/12/2016