Thư Alexandre Dumas cha gửi Alexandre Dumas con

VNTN - Giới thiệu:  

Các bạn đọc Việt Nam yêu văn học chắc ít ai không nghe nói đến các tác phẩm như Ba người lính ngự lâm, Hoa tuy luýp đen, Bá tước Monte Christo, Hoàng hậu Margot, Trà hoa nữ…được viết bởi nhà văn Alexandre Dumas. Và những bạn đọc sành điệu chắc cũng đủ tinh tế để nhận ra rằng thực ra với các tác phẩm ký tên Alexandre Dumas thì thường xuyên kèm thêm chữ cha/con. Đúng vậy, hai cha con Dumas đã chiếm một vị trí đáng kể trong kho tàng văn học Pháp, chính họ đã góp sức khiến cho làng văn học Pháp thêm phong phú trong nhiều góc độ. 

Alexandre Dumas cha (1802-1870) là con trai của ngài Thomas Alexandre Davy de La Pailleterie, còn được gọi là Tướng Dumas. Ông sinh tại thành phố Villers-Cotteret thuộc tỉnh Aisne Pháp và mất tại làng Puys gần thành phố biển Dieppe thuộc tỉnh Seine-Maritime Pháp.

Alexandre Dumas cha 

Những sáng tác hồi đầu của ông gần với chủ nghĩa lãng mạn hơn, rồi sau đó lái sang lĩnh vực sân khấu. Hồi đầu, ông viết những vở kịch vui và dành được những thành công vang dội, rồi sau đó những thảm kịch lịch sử như Henri III và triều đình của ngài (Henri III et sa cour) (1829), Tháp Neste (La Tour de Nesle) (1832), Kean (1836). Là tác giả có sức viết sung mãn, ngay sau đó, ông chuyển sang viết những tiểu thuyết lịch sử, và chính tại đây, bạn đọc chúng ta được thưởng thức những tác phẩm tuyệt hảo Ba người lính ngự lâm(Les Trois Mousquetaires) (1844), Hai mươi năm sau (Vingt ans après) (1845), Tử tước Bragelonne(Le Vicomte de Bragelonne) (1847), Bá tước Monte Christo (Le Comte de Monte-Cristo) (1844-1846) và Hoàng hậu Margot  (La Reine Margot) (1845). 

Đương thời, một số tác phẩm của ông bị tranh cãi khá gay gắt, do một số nhà phê bình và bạn đọc cho rằng ông đã thuê người viết và ông chỉ là người ký tên mà thôi. Và qua điều tra, người ta thấy đúng là Alexandre Dumas có cộng tác với một số người, nhưng ông đã đọc lại toàn bộ tác phẩm và chỉnh sửa khiến cho tác phẩm sâu sắc hơn, phong phú và tao nhã hơn về mặt văn phong, nên dẫu được trợ giúp, thì người ta không thể phủ nhận ông là tác giả của tác phẩm. 

Di hài ông đã được chuyển về điện Panthéon của Pháp vào ngày 30 tháng 11 năm 2002, nhân dịp sinh nhật lần thứ 200 của ông.  

Alexandre Dumas con (1824 -1895), ông được sinh tại Paris và mất tại thành phố ngoại ô Paris sầm uất Marly-le-Roi. Ông là con trai ruột của nhà văn huyền thoại cùng tên. Hệt như cha đẻ, ông đã rất thành công trong nghiệp viết, dẫu từ đầu ông đã không hề muốn theo nghề này như ông đã từng nói: “Do không biết làm gì hơn, nên tôi đành bước vào nghề viết Văn này” . Có một giai thoại kể rằng do những lý do cá nhân và gia đình, khi bắt đầu tuổi thành niên, ông đã ăn chơi khá phóng túng và luôn bị nợ tiền, và do vậy ông gần như phải viết văn để trả nợ. Nhưng rồi càng viết càng hay, càng lên tay và đến khi trả hết nợ thì ông đã quá đam mê với nghề viết.

Alexandre Dumas con

Cuốn tiểu thuyết đầu tiên Tội lỗi của tuổi trẻ (Péchés de Jeunesse) (1845) chưa được công chúng đón nhận là bao. Sau đó với các tác phẩm Cuộc phiêu lưu ngoạn mục của 4 người đàn bà và con chim vẹt (Les aventures de 4 femmes et d’un perroquet), Trang sức của hoàng hậu (Le Bijou de la Reine)… thì cái tên Alexandre Dumas con đã bắt đầu được độc giả đón nhận. 

Nhưng phải đến tác phẩm Trà hoa nữ (La dame aux Camélias) xuất bản năm 1848, thì ông được xem như đã bước lên đỉnh cao trong làng văn học Pháp. Tác phẩm được mọi tầng lớp đón nhận nồng nhiệt. Lúc này ông bắt đầu viết kịch, vở Atala ra đời cũng ít nhiều được khán giả hoanh nghênh. 

Sau khi Trà hoa nữ được phát hành rộng rãi, thì ông đủ tiền trả hết nợ. Nhưng niềm đam mê văn chương đã bắt đầu ăn vào máu và ông tiếp tục viết, tiếp tục thành công với các tác phẩm như là Bác sĩ Servand (1849), Césarine (1849), Tristan le Roux (1850), Nhiếp chính vương Mustel (1850), Diane de Lys (1851)… 

Dẫu cả cha lẫn con đều nổi tiếng như thế, nhưng lá thư Alexandre Dumas cha viết cho con trai khi con trai ông sắp chớm tuổi 16, là một minh chứng cho thấy không có bất kỳ một thiên tài nào mà lại không được rèn luyện và giáo dục từ nhỏ để có nền tảng học vấn thâm sâu. Và di sản văn chương Pháp, một phần chắc phải hàm ơn những ý nguyện, những chỉ dạy khuyên bảo của một người cha thiên tài dành cho người con thiên tài từ thuở ấu thơ. 

Dưới đây là lá thư Alexandre Dumas cha gửi Alexandre Dumas con: 

Ngày 23 tháng 12 năm 1840

Con trai yêu quí,

Lá thư của con đã khiến bố vui lắm, hệt như mỗi lá thư mà bố thấy tinh thần con rất ổn định. Những câu thơ bằng tiếng la tinh mà người ta yêu cầu con làm và con đã hỏi bố về sự hữu dụng của chúng, thì không phải là những thứ quan trọng lắm đâu. 

Tuy nhiên, con nên học phương pháp cách luật, thả chữ, để con có thể ngắt nhịp tiếng và cảm nhận tất cả những gì hài hòa trong những câu thơ của Virgile và thả hồn mình thưởng thức những đoạn trường ca của Horace. Hơn nữa thói quen ngắt, nhấn nhịp tiếng la tinh sẽ còn hữu ích cho con nếu như có ngày con buộc phải nói thứ tiếng ấy - ví như ở Hunghari, nơi mà người nông dân bình thường cũng nói tiếng la tinh. 

Hãy cố gắng học giỏi tiếng Hi Lạp, để có thể đọc Homère, Sophocle, Euripode bằng nguyên bản và học tiếng Hi Lạp hiện đại trong ba tháng - cuối cùng hãy cố thực hành tốt cách phát âm tiếng Đức; sau này con còn học tiếng Anh và tiếng Italia nữa. Thế nhé, và khi con biết tất cả những thứ đó, thì chúng ta sẽ cùng nhau phán xét về sự nghiệp của chính con. 

Nhân tiện bố nhắc, chớ có chểnh mảng số phận nhé.

Hãy nói với Charlieu cho con bài tập không chỉ là Shakespeare, còn cả về Dante và Schiller nữa nhé.

Và chớ có dựa vào những câu thơ mà người ta bắt con làm ở trường học. Những câu thơ của các giáo viên chẳng có giá trị gì mấy đâu. 

Hãy nghiên cứu Kinh Cực Ước dưới góc độ vừa là cuốn sách về tôn giáo, nhưng cũng là cuốn sách lịch sử và thơ ca trữ tình - bản dịch của Sacy là tốt nhất đấy. Hãy tìm kiếm trong đó, qua bản dịch đó, thứ thơ ca có giá trị cao và tuyệt vời đang nằm ngủ vùi và ẩn nấp trong đó - trong các đoạn về Saul, về Joseph. 

Hãy đọc Corneille, hãy học thuộc lòng một số đoạn. Corneille không phải lúc nào cũng thơ mộng và trữ tình đâu, nhưng ông ta luôn nói một thứ ngôn ngữ đẹp, đa sắc màu và xúc tích. 

Hãy nói với Charpentier rằng bố bảo ông ấy đưa cho con cuốn của André Chénier. Charpentier ở trên phố Rue de Seine, con sẽ biết địa chỉ chính xác của ông ta ở nhà sách Bulos. 

Hãy nói với Colin bảo Hachette đưa cho con bốn tập có tên Thành Rome ở thế kỷ Auguste. Con nhớ đọc Hugo và Lamartine nhé - nhưng chỉ đọc các cuốn Méditations và Harmonies thôi - sau đó con hãy tự mình thực hiện chút gì đó về những thứ mà chính con sẽ thấy chúng hay hoặc chúng dở nhé, và khi nào bố về, con sẽ cho bố xem. 

Và cuối cùng bố luôn nói với con rằng hãy làm việc và nghỉ ngơi qua chính sự đa dạng của công việc con làm. Cố gắng chăm sóc sức khỏe của con và nhớ ngoan nhé!

Tạm biệt, con trai yêu quí của bố; bố nói với Dommange đưa cho con 20 frăng tiền mở hàng năm mới cho con.

Hôn con yêu của bố

Alex. D. 

PS : Nói với Colin rằng ngay khi nhận được vở kịch của bố, bố sẽ viết cho nhà Buloz để thu xếp việc gia nhập của ông ấy.

Con hãy đến hiệu Tresse, nói với họ rằng bố bảo lấy: Tuyển tập thơ Hugo và sân khấu kịch, bộ Molière của Panthéon.

Khi về, bố sẽ cho con bộ Lamartine. 

Hãy đọc nhiều Molière nhé. Đó là một hình mẫu tuyệt vời về ngôn ngữ của Louis XIV. Hãy học thuộc lòng một số trường đoạn trong vở Tartuffe, vở Femmes Savantes (Những người đàn bà thông thái) và vở Misanthrope. Người ta đã làm, và người ta sẽ còn sẽ làm thứ khác, nhưng người ta sẽ không bao giờ làm được thứ văn phong tao nhã và tuyệt vời hơn thế. Hãy học thuộc lòng đoạn độc thoại mà Charles V của Hernani đã thể hiện; bài diễn văn của St-Vallier về Vua khá thú vị; đoạn độc thoại từ hồi thứ 5 của Triboulet; bài phát biểu của Angelo về Venise; bài diễn văn của Nangis dành cho Louis XIII trong tác phẩm Marion Delorme - cuối cùng theo bố, con cũng có thể tìm hiểu câu chuyện kể của Stella trong tác phẩm Caliguala và cuộc đi săn sư tử của Yacoub, cũng như toàn bộ các màn của hồi III giữa bá tước, Charles VII và Agnès Sorel. Đó là tất cả những gì trong số văn học cổ và văn học hiện đại mà bố khuyên con nên nghiên cứu trước - sau này, con sẽ đi sâu vào chi tiết cụ thể trong toàn bộ những gì con đã học. 

Tạm biệt con trai của bố, con thấy rằng bố đối xử với con như với một chàng trai đã lớn và bố nói với con bằng lý trí. Vả lại, con cũng sắp 16 tuổi rồi còn gì và thực ra thì chỉ đơn giản là bố muốn nói với con như vậy thôi. 

Nhớ nhất là chăm sóc sức khỏe nhé, đó chính là suối nguồn của mọi thứ trong tương lai đấy.