Thị trường hoa sau Tết: Sự sụt giảm và cơ hội nhờ công nghệ

Cửa hàng hoa của chị Nguyễn Thị Quyên ở chợ Thái khá thưa vắng khách trong những ngày cận Lễ

Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, theo lẽ thường nhiều mặt hàng nói chung và hoa tươi nói riêng thường có xu hướng tăng giá, bởi số lượng hoa sau Tết ít đi nhưng nhu cầu của thị trường vẫn còn khá lớn. Tuy nhiên, lẽ thường đó không còn đúng với thị trường hoa tươi sau Tết Giáp Thìn 2024.

Giá hoa giảm mạnh sau Tết

Chợ Thái, nơi tập trung số lượng lớn các tiểu thương buôn bán hoa tươi. Đây cũng là điểm tiêu thụ hoa chủ yếu của người dân ở các xã từ lâu được xem là vựa hoa của TP. Thái Nguyên như Huống Thượng, Linh Sơn. Trái với cảnh tượng “đắt như tôm tươi” thường thấy sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, giá hoa tươi các loại đều có phần “hạ nhiệt”.

Chị Cao Thị Lan, một tiểu thương đã gần 20 năm buôn bán hoa tại khu vực cổng chợ Thái thở dài: Lượng khách sau Tết chỉ còn khoảng 50% - 60% so với trung bình mọi năm. Giá hoa cũng giảm đến suýt soát phân nửa. Vẫn lấy số lượng hoa như thế này, thường tôi chỉ bán nửa ngày là cơ bản hết. Năm nay ngày nào cũng phải ngồi bán từ sáng đến tối mới mong vãn hàng.

Ở hàng bên cạnh, chị Nguyễn Thị Nguyên góp chuyện: Sau những ngày chính Tết, các loại hoa người dân hay dùng thờ cúng như hoa cúc, hoa huệ giá rất cao. Bởi vì lượng hoa cơ bản đã được thu hoạch và bán trước Tết, trong khi đó nhu cầu mua hoa đi lễ của người dân rất lớn. Thế nhưng năm nay, hoa không những không tăng giá mà giá bán còn thấp hơn so với ngày thường. Lượng khách mua cũng thưa thớt. Chưa kể sau kỳ nghỉ Tết ngoài nhu cầu mua hoa tươi đi lễ, còn có ngày Rằm tháng Giêng. Không chỉ với các loại hoa thường được dùng để thờ cúng, ngay cả các loại hoa khác cũng chung số phận. Năm nay, ngày lễ Tình nhân cũng đến ngay sau Tết, tiếp đó là ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 nhưng thị trường vẫn cứ trầm như vậy.

Là chủ của cửa hàng hoa to nhất nhì khu vực chợ Thái, dù đang là giờ tan tầm song chị Nguyễn Thị Quyên lại khá nhàn rỗi. Chị rầu rĩ cho biết: Lẽ ra những ngày cận 8/3 như này chúng tôi phải luôn chân luôn tay mới phải. Đằng này, khách đi đằng nào hết ấy, dù cho giá hoa đã giảm khoảng 30% so với bình thường. Trước đây, mỗi ngày như này tôi phải cắm sẵn vài chục lẵng hoa thì mới kịp bán. Giờ thì chỉ dám cắm cầm chừng để thăm dò khách thôi. Tay chị vân vê mấy chiếc lá non trên lẵng hoa mới cắm rồi khẽ thở dài, dõi mắt ra phía đường ngóng khách.

Chị Nguyễn Thị Ngọc Mai, phường Túc Duyên chia sẻ: Nhà tôi có một ngày giỗ vào mùng 8 tháng Giêng, thường thì tôi phải mua hoa cắm cho ngày giỗ dịp này rất đắt. Nhưng năm nay thì ngược lại, hoa mua ngày đó và cả ngày Rằm tháng Giêng đều rẻ bất ngờ. Tôi mua những bông hoa cúc to, đẹp của những hàng bán lẻ cũng chỉ có giá 2 nghìn đồng/bông, hoa huệ cũng không quá 30 – 35 nghìn đồng/bó 10 bông. Giá này chỉ nhỉnh hơn thậm chí bằng một nửa giá hoa ngày thường hoặc ngày rằm, mùng một trong năm tuỳ thời điểm.

Sau Tết, dạo qua cánh đồng trồng hoa của các xã Huống Thượng, Linh Sơn không khó để bắt gặp những luống hoa cúc, thược dược nở rực rỡ mà không được thu hoạch. Lý do chủ yếu được người dân đưa ra là do giá hoa thấp, bán lại chậm nên thời gian phải ngồi ngoài chợ rất dài, cộng với công thu hái hoa thì không đảm bảo ngày công lao động, vì vậy nhiều người chọn cách bỏ hoa tại ruộng.

Tôi liên hệ với anh Nguyễn Văn Trường, xã Linh Sơn, TP. Thái Nguyên, một thương lái chuyên đi cất hoa từ các làng hoa dưới xuôi về giao cho các tiệm trên thành phố bán lại mong tìm hiểu được kỹ càng hơn về thị trường hoa. Tuy nhiên anh cho biết, dạo này vì tiêu thụ hàng chậm nên anh buổi đi lấy hàng, buổi không. Hiện tại, hoa ngoại tràn nhập thị trường nên việc cạnh tranh không hề đơn giản.

Quả là vậy, thị trường năm nay ghi nhận sự góp mặt của rất nhiều loại hoa mới với hình dáng, màu sắc và hương thơm vô cùng phong phú, rộ lên các loài hoa như: Phi Yến, Mắt Ngọc, Mao Lương, Tana, Wicky, Thuý Châu, Gạo Đỏ, Lan Tiên, Hỷ Trứng, Ecu, Song Hỷ… Bởi vậy, các loại hoa truyền thống hoặc đã có trên thị trường từ lâu như Huệ, Cúc, Ly, Lan Tường, Phăng, Salem… dù cũngxuất hiện nhiều màu sắc mới, lạ nhưng từng đó chưa đủ để trở thành sự ưu tiên lựa chọn của người tiêu dùng.

Sự chuyển dịch tất yếu

Nguyên nhân của tình trạng trên theo phỏng đoán của nhiều người buôn bán hoa mà tôi được trò chuyệnlà do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các cửa hàng bán hoa online. Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là từ sau đại dịch COVID-19, việc mua sắm trực tuyến đã trở thành một lựa chọn phổ biến của nhiều người tiêu dùng, khiến cho các cửa hàng truyền thống phải đối mặt với áp lực cạnh tranh khốc liệt.

Nhìn chung, sự suy giảm này không chỉ xuất phát từ một yếu tố cụ thể mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố. Thứ nhất, sự cạnh tranh giữa các nhà cung cấp hoa ngày càng gay gắt. Các trang web thương mại điện tử và các dịch vụ giao hoa trực tuyến ngày càng phát triển, cung cấp một phương tiện mua sắm thuận tiện và linh hoạt hơn so với việc đi mua trực tiếp tại chợ hoa truyền thống. Chỉ cần mở điện thoại, chọn loại hoa và mẫu mã mình thích và đặt hàng, sẽ có người giao hoa đến tận nơi.

Thứ hai, sự phổ biến của mạng xã hội và marketing trực tuyến đã làm cho việc quảng cáo và tiếp cận khách hàng trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Các nhà cung cấp hoa thông minh đã nắm bắt được cơ hội này bằng cách quảng cáo và khuyến mãi trực tuyến, thu hút người tiêu dùng từ khắp nơi.

Những group giao dịch hoa có tên Thái Nguyên, có số lượng nhiều nghìn người/nhóm, chưa kể hàng nghìn các shop hoa tươi online. Trong đó có cả những thương lái Trung Quốc tham gia giới thiệu, chào mời với vô vàn các mặt hàng đẹp mắt. Cùng với đó, các hình thức mua sỉ, mua lẻ của khách hàng đều được đáp ứng.

Chị Trần Thị Yến, xã Kha Sơn, huyện Phú Bình bày tỏ: Tôi làm giáo viên, thời gian lên lớp khá dày đặc. Vì vậy, việc mua sắm của tôi diễn ra chủ yếu trên môi trường internet. Là người yêu hoa, mua hoa một đến hai lần mỗi tuần là việc làm không thể thiếu của tôi. Tôi thích mua hoa online vì có nhiều sự lựa chọn, giá cả cũng được thoả thuận rõ ràng, hài lòng thì mua không thì thôi. Rất tiện lợi!

Chung sự lựa chọn đó, chị Đoàn Thị Hằng, hiện là kế toán của một doanh nghiệp chuyên kinh doanh các phụ tùng xe hơi trên địa bàn TP. Thái Nguyên chia sẻ: Công ty chúng tôi kinh doanh sản phẩm của hãng, bởi vậy mối quan hệ với các chi nhánh và đại lý cũng như khách hàng khá đa dạng. Nhu cầu đặt hoa, nhất là hoa chúc mừng tương đối lớn. Trước đây tôi thường phải ra tận cửa hàng đi chọn hoa, yêu cầu mẫu mã. Sau này, dù đã quen với các cửa hàng bán hoa nhưng những sự kiện đặc biệt, tôi vẫn phải đến tận nơi chọn hoa, yêu cầu kiểu dáng theo chỉ đạo của cấp trên hoặc nương theo ý thích của người được tặng mới yên tâm được. Giờ thì mọi thứ đều có thể làm trên chiếc điện thoại thông minh. Từ việc chọn hoa, chọn mẫu, kiểm tra hoa trước khi giao đều được thực hiện hết sức đơn giản. Cửa hàng gửi các mẫu mình có, tôi chỉ việc chọn mẫu mình thấy ưng ý là xong. Chưa kể, với mỗi loại hoa hay mẫu cắm, nhiều cửa hàng còn có giải thích ý nghĩa, tặng kèm banner theo yêu cầu vô cùng thuận tiện cho khách hàng lựa chọn. Nhất là khi cần tặng cho khách hàng hay bạn hàng ở xa, tôi chỉ việc lên mạng tìm kiếm các shop hoa uy tín là đảm bảo sẽ được như ý, tránh phải phiền hà nhờ người quen tại nơi đó đi chọn mua giúp.

Nói về các group trao đổi hoa, đó không chỉ là nơi giúp người tiêu dùng thoả sức lựa chọn theo nhu cầu mà còn là nơi giúp nhiều người “khởi nghiệp”. Chị Trần Thị Hồng Huệ, hiện đang là cán bộ y tế phường bộc bạch: Xuất phát cũng là người thích cắm hoa nên em hay tìm tòi các loại hoa mới, lạ. Từ khi biết đến các group, ban đầu em vào là để đặt hoa về cắm, sau những status của các mối sỉ hoa ở khắp các tỉnh thành trong cả nước và cả ở Trung Quốc nữa làm em chú ý. Em nảy sinh suy nghĩ thử kinh doanh online, không ngờ lại được mọi người ủng hộ nên em làm thêm công việc này luôn.

Công nghệ phát triển đã giúp cho những người như chị Huệ ngày một nhiều lên. Không quá khi nói rằng, các shop bán hàng online hiện nay nở rộ như nấm sau mưa, cho thấy thị trường ở ngách này còn vô cùng tiềm năng. Nếu biết tận dụng sức mạnh của internet thì khả năng tiếp cận khách hàng là không giới hạn.

Nắm bắt được điều đó, chị Trần Thanh Thuỷ, có quầy bán hoa tại chợ Túc Duyên, TP. Thái Nguyên đã học hỏi cách bán hàng trên mạng xã hội. Chị bật mí: Tôi thường chỉ bán các loại hoa truyền thống, được lấy trực tiếp từ các nhà vườn nhưng việc buôn bán vẫn khá thuận lợi. Hoa rẻ thì rẻ chung, nhưng nếu vẫn có được lượng khách hàng ổn định thì không lo lỗ. May mà năm ngoái tôi nhờ được người quen hướng dẫn cách sử dụng thành thạo mạng facebook và tiktok. Ngoài đăng bài, tôi quay video rồi đăng tải cả quá trình mình đến nhà vườn cắt hoa để khách hàng biết nguồn gốc hoa. Ngồi trông hàng, vừa bán tôi vừa livestream, khách quen cũng có, khách lạ cũng nhiều. Qua các kênh này, tôi bán thêm được lượng hàng đáng kể. Không biết cách “búc” síp - pơ thế nào, tôi kết hợp với một chú chạy xe ôm hay đứng ở khu vực này. Có đơn là chú ấy đi ship. Tiền công tính toán một cách thoả đáng nên công việc khá suôn sẻ.

Cũng nhờ mạng xã hội, tôi biết thêm một mô hình kinh doanh hoa tươi khác của hai bạn trẻ Dương Thế Lượng và Dương Thanh Long ở xã Động Đạt, huyện Phú Lương. Những bó hoa được khách hàng mua tấp nập được đăng tải thực sự khiến tôi chú ý. Mục sở thị mô hình kinh doanh này, tôi càng cảm phục sức trẻ và sự linh hoạt của hai bạn.

Vườn hoa Hướng Dương của 2 anh Dương Thế Lượng và Dương Thanh Long tại xã Động Đạt

Khu vực trồng hoa của Lượng và Long có diện tích chừng 2 mẫu, chủ yếu được trồng hoa Hướng Dương, ngoài ra còn có Sao Nhái và Thược Dược. Ngay cửa vào có tấm biển nhỏ với dòng chữ: Chụp ảnh 20k/người; bán cây 10k/cây.

Lượng trải lòng: Em hiện là Phó Bí thư Đoàn xã, từ chủ trương của cấp uỷ Đảng, chính quyền là tuổi trẻ cần đóng góp tích cực vào việc gìn giữ nét đẹp văn hoá truyền thống; quảng bá được rộng rãi hình ảnh con người và vùng đất Động Đạt, bản thân em cũng suy nghĩ, bàn bạc với Long và quyết định làm mô hình này. Nó vừa giúp chúng em có thể kinh doanh, vừa là phần việc chúng em chung tay làm đẹp xóm làng, quảng bá hình ảnh đất và người Động Đạt.

Tôi hỏi Lượng, hẳn việc chọn vị trí này để trồng hoa là có chủ đích?. “Được lời như cởi tấm lòng” Lượng hồ hởi: Sở dĩ chúng em chọn thuê khu ruộng này vì vừa gần Di tích lịch sử Đền Đuổm lại trên đường vào Đền Khuân (Đền Khuân nằm ở chân núi thấp thuộc xóm Đồng Chằm, xã Động Đạt được xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hóa cấp tỉnh. Đền được nhân dân địa phương tổ chức lễ hội vào ngày 25 tháng Giêng). Đầu Xuân du khách đến trẩy Hội đều sẽ nhìn thấy vườn hoa này. Đây còn là dịp có ngày lễ 8/3, chúng em cũng kỳ vọng, thông qua mạng xã hội sẽ nhiều người biết đến địa chỉ vườn hoa của mình. Qua đó cũng là dịp để chúng em giới thiệu về những di tích lịch sử quê hương em, nhất là ngày hội của đình làng vào 25 tháng Giêng.

Tôi đùa Lượng và Long dự liệu như “thần”, nên hiện nay không chỉ thu được vé khách đến check - in, lại bán được hoa với giá khá ổn trong khi giá các loại hoa tươi trên thị trường hoa đang sụt giảm. Lượng cười khiêm tốn: Chúng em có lẽ là gặp may thôi ạ. Cũng biết rằng giá cả thị trường luôn biến động nên bằng cách này có thể phần nào giảm thiểu rủi ro nếu hoa nở vào thời điểm thị trường xấu. Phép tính đó của Lượng và Long đã phát huy hiệu quả, bởi tâm lý thoải mái được tự tay chọn những bông hoa tại vườn sẽ phần nào giúp người mua không đắn đo, so sánh nhiều…

Hiện nay, vườn hoa của Lượng và Long bắt đầu nở rộ, hai chàng trai cần mẫn vẫn đang ngày ngày chăm chút vườn hoa, dần thu hồi vốn đầu tư. Mong rằng, công sức, tâm huyết và sự nhanh nhạy của hai người sẽ được đáp đền xứng đáng.

Ngoài hoa hướng dương, hai anh Dương Thế Lượng và Dương Thanh Long còn trồng thêm hoa Sao Nhái và Thược Dược trong vườn

Có thể thấy những biến động của thị trường không còn là điều gì quá mới mẻ, song nếu không kịp thích ứng với sự vận hành của xã hội thì việc bị ảnh hưởng ở khu vực kinh doanh truyền thống là không tránh khỏi. Không chỉ với mặt hàng hoa tươi, mà với hầu hết các loại hàng hoá trên thị trường hiện nay đòi hỏi cả người sản xuất lẫn người phân phối, kinh doanh sản phẩm đều phải linh hoạt, đổi mới trong cách tiếp cận thị trường, trong đó ứng dụng chuyển đổi số là con đường tất yếu.

Sa Mộc