Đã đến lúc phải tự giác “thắt lưng buộc bụng”

VNTN - "Tôi cho rằng đã đến lúc chúng ta phải tự giác, thắt lưng buộc bụng trước khi bị buộc phải thắt lưng buộc bụng theo yêu cầu của các định chế tài chính nước ngoài”.

Đây là câu chốt lại bài phát biểu của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách, đại biểu Trần Văn, trong phiên thảo luận toàn thể của Quốc hội về tình hình ngân sách chiều 3/11.

Khái quát này của đại biểu Trần Văn thêm một lần nhấn sâu vào nỗi lo về cảnh nợ nần của Quốc gia của không ít vị đại diện cho dân. Bởi với cương vị hiện tại ở cơ quan “gác cửa” cho Quốc hội về những vấn đề tài chính  ngân sách thì ông Văn có điều kiện hiểu sâu hơn nhiều vị đại biểu khác về tình cảnh căng thẳng của túi tiền quốc gia.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, đại biểu Trần Văn

tham gia thảo luận về tình hình ngân sách.

Trong phát biểu của mình, đại biểu Trần Văn cũng đưa ra những con số hết sức đáng chú ý. Như, nợ công của Việt Nam tăng rất nhanh, bình quân 5 năm khoảng 20% mỗi năm, từ khoảng 1,3 triệu tỷ năm 2011 lên đến dự kiến 2,7 triệu tỷ năm 2015. Như thế có nghĩa chỉ trong 5 năm gần đây nợ công đã tăng hơn gấp đôi của tất cả các năm trước cộng lại.

Nhưng, đáng lo là ở chỗ, vẫn theo đại biểu Văn, từ năm 2013 trở lại đây Việt Nam đã không cân đối được đủ nguồn để trả lãi và nợ gốc các khoản vay của Chính phủ đến hạn phải trả mà phải vay nợ mới để trả cho một phần nợ cũ giá trị năm sau cao hơn năm trước.

“Nếu 2013 lần đầu tiên chúng ta phải vay để đảo nợ là 40 nghìn tỷ thì năm 2014 là 77 nghìn tỷ, năm 2015 là 125 nghìn tỷ. Qua tiếp xúc với cử tri, tôi thấy người dân đang đặc biệt quan tâm đến vấn đề cân đối ngân sách nhà nước, khó có thể nói mọi việc đều suôn sẻ khi nợ đến hạn chúng ta không trả được, phải cơ cấu lại nợ theo hướng kéo dài thời gian trả nợ”, ông Văn nói trước gần 500 vị đại biểu Quốc hội.

Cùng sốt ruột cao độ về nợ công, đại biểu Phùng Đức Tiến (Hà Nam) cũng “nói có sách, mách có chứng” ngay từ những con số từ báo cáo của Chính phủ.

Đó là năm 2015 mức bội chi ngân sách là 5%, tổng nợ công lên đến 61,3% GDP. Chính phủ đã phê duyệt kế hoạch vay nợ với tổng khối lượng và 436 ngàn tỷ đồng trong đó bù đắp bội chi ngân sách là 226 ngàn tỷ đồng, chương trình đầu tư trái phiếu Chính phủ là 85 ngàn tỷ đồng, vay đáo nợ khoảng 125 ngàn tỷ đồng.

Sang năm 2016, vẫn theo đại biểu Tiến thì Chính phủ trình Quốc hội bội chi ở mức 4,95% GDP, giảm 0,05% so với dự toán năm 2015, nhưng quy mô nền kinh tế lớn hơn nên số tuyệt đối là 254 nghìn tỷ đồng, cao hơn 2015 là 28 nghìn tỷ đồng.

“Cứ đà này, nợ công sẽ tiếp tục nâng cao. Đây là những con số đáng báo động, đặt gánh nặng lên nền kinh tế và ngân sách nhà nước trong bối cảnh tình hình và thế giới đang có những diễn biến phức tạp, bóng đen suy thoái đang hiện hình ở một số nền kinh tế lớn và có khả năng tác động đến toàn cầu. Nếu nợ công tăng quá cao, gây những hệ lụy khó lường cho nền kinh tế”, đại biểu Tiến lo ngại.

Đề nghị từ ông Văn với Quốc hội, Chính phủ là có thể xem xét tạm “đóng băng” mức bội chi ngân sách nhà nước 254 nghìn tỷ đồng của 2016 cho 3 năm kế tiếp thay vì tăng hàng năm theo tỷ lệ phần trăm so với GDP để giảm dần tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước so với GDP khi xây dựng kế hoạch tài chính trung hạn, kế hoạch đầu tư công trung hạn và mục tiêu định hướng vay và trả nợ quốc gia 5 năm 2016 - 2020.

Đại biểu Văn cũng cho rằng cần thiết tạm “đóng băng” biên chế bộ máy quản lý nhà nước trong 3 năm để đánh giá xác định lại vị trí việc làm của cán bộ, công chức tiến đến giảm mạnh biên chế vào các năm tiếp theo.

“Có nghĩa anh muốn tăng lương, tăng thu nhập, tăng gì phải giảm người xuống, còn không giảm người là không cho tăng”, đại biểu Trần Du Lịch thể hiện quan điểm.

Để chống lãng phí một cách thực chất, Phó Bí thư Thành ủy Hồ Chí Minh, nữ đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm “tha thiết đề nghị Quốc hội dành một phiên họp chuyên đề để nghe Chính phủ báo cáo quá trình kiểm tra, đánh giá của mình về vấn đề lãng phí, thực hành tiết kiệm trong thực tế, để từ đó có những quyết sách cụ thể”.

Vĩnh An