Câu chuyện tình trớ trêu và bản dạ khúc Serenade bất hủ của Schubert

Thiên tài âm nhạc Franz Schubert (1797 - 1828) chỉ sống một cuộc đời rất ngắn ngủi 31 năm nhưng ông đã kịp để lại cho đời một khối lượng kiệt tác đồ sộ với hàng nghìn tác phẩm âm nhạc trong đó có hơn 600 bài hát, hợp xướng, hòa tấu và giao hưởng bất hủ. Ông đến với thế giới dường như không có gì khác ngoài việc sáng tác. Và trung tâm của khối kiệt tác ấy, nổi bật nhất chính là bản Serenade, mà người ta đã quen gọi liền với tên ông: Serenade Schubert…

Bài Serenade bất hủ được sáng tác từ một câu chuyện tình rất đỗi trớ trêu của Franz Schubert… Tác phẩm được Franz Schubert sáng tác để tặng sinh nhật cho một thiếu nữ mà ông thầm yêu trộm nhớ.

Ở châu Âu, ngay từ thời trung cổ các chàng trai thường có lối tỏ tình bằng cách mượn âm nhạc, ban đêm đến đứng dưới cửa lầu “người đẹp” tự thể hiện bằng tiếng đàn và giọng hát của chính mình. Những bài nhạc lãng mạn này gọi là “serenade”. Serenade thời Trung cổ và Phục hưng được biểu diễn không theo một hình thức đặc biệt nào, ngoại trừ nó được một người hát tự đệm bằng nhạc cụ có thể mang theo được như: guitar, mandolin…

Để làm cho nàng bất ngờ, Schubert nhờ một bạn thân là một ca sĩ, trình bày ngay dưới cửa sổ nhà nàng. Tối đó, người ta bí mật khiêng cây đàn piano vào trong vườn, tất cả đã sẵn sàng cho buổi biểu diễn lãng mạn và độc đáo. Thế nhưng, Schubert lại quên không đến. Trớ trêu thay, cô gái lại đem lòng yêu chính chàng ca sĩ, chứ không dành trái tim cho Schubert.

Những lời nỉ non, thổn thức của ca từ quyện với một giai điệu lãng mạn, quyến rũ, bản Dạ Khúc Schubert là một thông điệp tình yêu chuyển tải bẳng âm nhạc tuyệt vời, một bài nhạc hoàn hảo cho kẻ tỏ tình trong đêm.

Nhưng hơn thế, nhạc phẩm “Dạ Khúc” của Schubert là một bức tranh toàn bích, sâu lắng… mang dáng dấp hơi thở không chỉ của thời đại ông mà của muôn mọi thời đại. Nhạc sĩ thiên tài đã nói lên tiếng lòng mình trong thời khắc đêm về, ngoài niềm khắc khoải thường tình về tình yêu đôi lứa, còn như thân phận con người nhỏ nhoi đầy bất trắc trước mênh mông vũ trụ.

Bài nhạc có giai điệu rất đẹp, trữ tình, lai láng nhưng không trầm mặc, buồn nhưng vẫn phảng phất đâu đó niềm hy vọng và hoài bão hướng thiện (tác dụng bởi việc chuyển cung từ thứ sang trưởng ở đoạn kết). Schubert như nói lên tiếng lòng của muôn người, muôn thế hệ…

Cuộc đời Schubert đầy những bi kịch và trắc trở nhưng âm nhạc của ông luôn đẹp như những ánh trăng non. Và cho đến hôm nay không chỉ dạ khúc Serenade bất hủ mà âm nhạc Schubert đã vang lên ở bất cứ đâu, nơi mà nghệ thuật chân chính được đánh giá cao.

Minh Quang (tổng hợp)