Cần tránh bệnh hình thức trong xét duyệt thi đua

VNTN - Cuối năm, các cơ quan, đơn vị thường tiến hành bình xét các danh hiệu thi đua. Đây là một trong những hoạt động thường niên cần thiết đã được quy định trong các văn bản pháp luật. Tuy nhiên những năm gần đây, việc bình xét các danh hiệu thi đua mang nặng tính hình thức, diễn ra phổ biến ở hầu hết các cơ quan đơn vị, nhất là tại các doanh nghiệp nhà nước, các công ty cổ phần có vốn góp nhà nước.

Danh hiệu “Lao động tiên tiến” được quy định tại điều 24 Luật Thi đua khen thưởng, điều 5 của Nghị định 65/2014/NĐ - CP của Chính phủ. Dù đã có tiêu chuẩn cụ thể, song do không sâu sát tổ chức phong trào thi đua và thiếu nghiêm túc trong tổ chức thực hiện, các ngành thường quy định tỷ lệ để khống chế số lượng người lao động đạt các danh hiệu. Ví dụ: “Đối với đơn vị xuất sắc, cá nhân lao động tiên tiến bằng 65% số cán bộ - công nhân viên chức lao động. Đơn vị loại A, cá nhân lao động tiên tiến bằng 60%...” Trong điều kiện các tập thể lao động thực hiện nhiệm vụ và hưởng lương theo sản phẩm tập thể, việc đã ban hành tiêu chuẩn lại kèm theo tỷ lệ khống chế, vô hình chung kìm hãm sự nỗ lực của người lao động. Đơn cử một phòng ban có 10 người, trong năm đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, không lý gì chỉ chọn 7 người đạt, 3 người chưa đạt. Khi bình xét, ngoài một số người tự nguyện nhận không đạt “Lao động tiên tiến” do có ngày công không đảm bảo như nghỉ thai sản, ốm đau…; các tổ và phân xưởng sản xuất thường “ưu tiên” những người đang chuẩn bị kết nạp Đảng, chuẩn bị được đào tạo, hoặc trong diện nâng lương, nâng ngạch bậc… Còn lại luân phiên đạt và không đạt “Lao động tiên tiến”. Số tiền cá nhân đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến” nhập quỹ chung, không ai được hưởng.

Với danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở”: Danh hiệu này được quy định tại điều 23 Luật Thi đua khen thưởng và khoản 3 điều 10 Nghị định 91/2017/NĐ - CP ngày 31/7/2017 của Chính phủ. Hằng năm xét tặng cho cá nhân tiêu biểu xuất sắc trong số cá nhân đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến.” Thay vì quan tâm đến tiêu chuẩn, chú trọng xây dựng, bồi dưỡng điển hình là những tấm gương sáng cho mọi người noi theo, các đơn vị thường coi trọng việc đăng ký danh hiệu của cá nhân từ đầu năm và một trong những tiêu chuẩn bắt buộc là có sáng kiến hoặc giải pháp trong sản xuất - công tác. Chính vì vậy, danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở” rất ít người lao động đạt, chủ yếu dành cho cán bộ lãnh đạo quản lý. Bởi người lao động phần lớn không mạnh dạn đăng ký danh hiệu cho mình, mặt khác các nhà máy với dây chuyền thiết bị máy móc hiện đại, không cho phép người lao động có các sáng kiến cải tiến, hoặc giải pháp tăng năng suất lao động. Thậm chí nếu cần suy tôn ai đó, để đảm bảo tiêu chuẩn, không hiếm các tập thể lao động được định hướng cho nhau mượn sáng kiến, giải pháp, đề tài… Cũng vì các lý do nêu trên, cộng với bản tính rụt rè cố hữu, tỷ lệ chị em phụ nữ đạt danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở” là hết sức hiếm hoi, dù có đơn vị rất đông lao động nữ. Cá biệt có đơn vị tất cả ban lãnh đạo và cán bộ quản lý đều tự nhận mình là “Chiến sỹ thi đua”.

Tranh minh họa (Nguồn Internet)

Danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc” cũng thường được gắn với việc xếp loại của các tổ chức chính trị tại cơ sở như công đoàn, đoàn thanh niên, hội cựu chiến binh. Vì lý do khách quan nào đó một trong các tổ chức chưa thể xếp loại xuất sắc, tập thể lao động có hoàn thành nhiệm vụ tốt đến đâu cũng không được xem xét công nhận, dẫn đến tình trạng buộc xếp loại gượng ép. Về lâu dài nội dung này cũng cần được nghiên cứu thấu đáo.

Các danh hiệu là để vinh danh những tập thể, cá nhân điển hình trong lao động sản xuất, công tác, vì vậy đặt ra tiêu chuẩn phù hợp với thực tiễn và thực hiện nghiêm túc tiêu chuẩn mới tạo ra động lực rèn luyện phấn đấu của tập thể người lao động. Bởi suy cho cùng, con người chính là động lực quan trọng cho quá trình phát triển.

Để việc bình xét các danh hiệu thi đua đi vào thực chất, tránh hình thức gây lãng phí, không có tác dụng thúc đẩy phong trào thi đua yêu nước và phát huy dân chủ tại cơ sở, rất cần các cơ quan chức năng, nhất là các cơ quan quản lý trực tiếp và tổ chức công đoàn sớm kiểm tra, tìm hiểu thực tiễn để có biện pháp khắc phục.

Thái Dương (Đồng Hỷ, Thái Nguyên)