Vỡ mộng nơi xứ người

VNTN - Vụ việc 39 thi thể được phát hiện trong thùng xe tải tại khu công nghiệp Waterglade thuộc hạt Essex, phía Đông Bắc Luân Đôn (Anh) hôm 23/10 vừa qua đã gây chấn động dư luận trong và ngoài nước. Khi các cơ quan chức năng chưa đưa ra thông tin chính thức về quốc tịch của những người thiệt mạng, thì một số gia đình ở Nghệ An và Hà Tĩnh của Việt Nam đã khẳng định những người này là con em của họ trên đường nhập cư trái phép vào nước Anh. Nguồn tin cung cấp cho họ là những người đồng hương, họ hàng… đang sống ở Anh. Vụ việc đau lòng này làm “vỡ” ra mặt trái đổi thay ở nhiều miền quê. Đồng tiền máu thịt của người lao động từ nước ngoài chuyển về để xây nhà, mua xe, sắm sửa đồ đạc… tạo nên ánh hào quang giàu có làm lóa mắt người ở quê, nảy sinh tâm lý so sánh, ganh đua, không muốn “thua chị kém em”. Và thế là, nhiều người lũ lượt bỏ làng, bỏ quê, bám vào niềm tin đổi đời cho bản thân và gia đình nếu đến được đất nước “thiên đường” nào đó. Nhập cư trái phép (NCTP) là khái niệm chỉ những người xâm nhập vào lãnh thổ quốc gia khác để sinh sống và làm việc lâu dài hoặc tạm thời, khi chưa được sự đồng ý của nước đó. Dòng người NCTP thường di chuyển từ nước nghèo đến nước giàu, trong đó, châu Âu là “vùng đất hứa” bởi có nhiều quốc gia giàu có, an sinh xã hội tốt như Mỹ, Đức, Pháp, Anh, Canada… Các quốc gia châu Âu không hoan nghênh người NCTP bởi họ mang theo nhiều mối nguy hiểm, trong đó có lực lượng khủng bố trà trộn. Điển hình như Mỹ, Tổng thống Trump gọi người NCTP là "những người rất xấu”. Và ông đã điều gần 6.000 binh sĩ tới biên giới với Mexico để hỗ trợ lực lượng biên phòng ngăn chặn dòng người NCTP từ Mexico vào Mỹ. Kiên quyết hơn, tháng 6/2019 vừa qua, Mỹ tuyên bố áp thuế 5% với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Mexico. Mức thuế sẽ tăng dần cho đến khi vấn đề NCTP được giải quyết. Còn ở Pháp, từ năm 2015 đến 2019, cảnh sát đã phá vỡ 19 đường dây đưa người NCTP, 1.225 kẻ buôn người bị bắt giữ. Hành trình của người NCTP không dễ dàng. Đã có hàng nghìn bài báo phản ánh tình trạng người NCTP bị đánh đập, cướp bóc, hãm hiếp, bệnh tật, khi họ sống chui lủi trong các khu lán ổ chuột chờ thời cơ vượt biên. Họ phải chen chúc trong thùng container ngột ngạt hoặc lạnh buốt; phải bám dưới gầm xe tải hoặc lênh đênh trên những con tàu cũ nát; phải đi bộ hàng trăm cây số trong rừng sâu, trên tuyết dày… May mắn vào được “miền đất hứa”, họ tiếp tục sống phận “người rơm”- tuân lệnh và chịu tủi nhục, không được chính quyền bảo trợ - để có công việc nuôi thân và gửi tiền về gia đình. Thế nhưng, vì sĩ diện, khi thông tin về nhà, họ thường vẽ lên cuộc sống no đủ, “ngồi mát ăn bát vàng” khiến nhiều người thèm muốn. Sự việc 39 người chết trong thùng container ngày 23/10 không phải cá biệt. Trước đó, nhiều người NCTP được tìm thấy khi đã chết trong các thùng xe, lều bạt, gầm ô tô. Năm 2000, đã có 58 người Trung Quốc NCTP chết ngạt cũng trong thùng container. Trên biển, số người NCTP bỏ mạng do chìm tàu không nhỏ. Chỉ riêng tháng 4/2015, khoảng 1.200 người di cư đến châu Âu bị chết ở biển Địa Trung Hải. Tình trạng NCTP có ở hầu hết các địa phương, phổ biến là sang Trung Quốc. Như ở Thanh Hóa, dù đã giảm nhiều, nhưng vẫn còn gần 2.000 trường hợp đang lao động trái pháp luật ở Trung Quốc. Tại Bắc Kạn, chỉ 3 tháng đầu năm 2019, đã có 800 người xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc. Thái Nguyên cũng không ngoại lệ. Vài năm trước, tỉnh có 5.400 người vượt biên trái phép vào Trung Quốc. Riêng huyện Đồng Hỷ có tới 2.100 người… Những khốn khổ của người NCTP đã quá rõ ràng. Mặc dù nhà nước đã tạo nhiều việc làm cho người lao động, nhưng mức thu nhập không thỏa mãn những người muốn đổi đời nhanh chóng. Ảo ảnh phương xa có sức hút mạnh hơn những gì đang là thực tế trước mắt họ. Muốn ra nước ngoài làm việc, người Việt có nhiều con đường an toàn, như: Xuất khẩu lao động; đi làm việc theo các dự án; đi hợp đồng lao động cá nhân; theo diện thực tập nâng cao tay nghề. Website của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đăng hệ thống văn bản, quy trình xuất khẩu lao động; các thông tin tuyển dụng tin cậy và hướng dẫn cụ thể. Chưa kể, quốc gia phát triển như Canada còn công bố kế hoạch nhận hơn 1 triệu người nhập cư lâu dài (nếu đáp ứng được yêu cầu về trình độ và học vấn). Mỗi người đều có quyền phấn đấu để cuộc sống tốt hơn. Nhưng không vì thế mà đánh đổi bằng mọi giá. Cái chết của 39 người NCTP khiến chúng ta vừa thương vừa giận. Bởi lẽ, những công dân cùng đất nước với họ cũng liên đới chịu tổn thất về danh dự mà họ gây ra.