Văn hóa Nhật Bản và bóng đá

World Cup 2022, đội tuyển bóng đá Nhật Bản là một trong ba đại diện của bóng đá Châu Á có mặt trong vòng đấu 1/8. Đây là một vinh dự lớn của các nước Châu Á trong mùa giải này. Tuy nhiên, bài viết này muốn nói về một khía cạnh khác. Đó là những văn hóa trong bóng đá của người Nhật Bản nói chung và các cầu thủ trong đội tuyển Nhật Bản nói riêng.

Chúng ta đã từng chứng kiến văn hóa của người Nhật trong doanh nghiệp, trong làm việc, học tập, giao tiếp, văn hóa giao thông… Một lần nữa, tinh thần văn hóa ấy của người Nhật lại thực sự tỏa sáng trong World Cup 2022, chiếm được cảm tình của bạn bè khắp năm châu….

Trước hết, ta thấy một đội tuyển Nhật Bản trong thi đấu, tuy không có những ngôi sao nổi bật như các nước Bồ Đào Nha, Pháp, Brazil… nhưng là một đội bóng thi đấu rất quyết liệt, một tinh thần đồng đội rất gắn bó, đoàn kết, kỉ luật. Có lẽ với một tinh thần như thế nên ngay trong trận đầu của mùa giải họ đã chiến thắng một đối thủ vô cùng nặng kí là đội tuyển Đức. Rồi sau đó tuy thua Costa Rica 1 bàn nhưng ngay lập tức họ đã lấy lại phong độ để chiến thắng đội bóng khổng lồ Tây Ban Nha và bước vào vòng tiếp theo với vị trí đầu bảng E.

Với thành tích đó, người Nhật Bản được sự mến mộ, cảm phục của rất nhiều cổ động viên các nước. Nhưng có lẽ điều đáng nói hơn về người Nhật Bản không chỉ là những thành tựu trong chuyên môn mà cái đáng nói hơn là mọi người nhận thấy những nét văn hóa nổi trội của người Nhật Bản trong mùa giải này.

Khi theo dõi các trận đấu, nếu là những khán giả tinh ý sẽ dễ dàng nhận thấy các cầu thủ tuyển Nhật Bản đã bộc lộ những nét văn hóa rất đẹp. Họ quyết liệt nhưng không bao giờ tỏ sự ăn thua, và đặc biệt là không có kiểu đá “rừng” như một vài đội bóng khác mang tính bạo lực. Trong tranh chấp, va chạm, nếu đối thủ chẳng may bị đau hoặc ngã sân thì các cầu thủ Nhật Bản thường đưa tay nâng dậy hoặc có những cử chỉ xin lỗi. Đó là nét đặc biệt mà nhiều cầu thủ ở các nước khác không có. Theo dõi trên TV ta cũng thường nhìn thấy huấn luyện viên đội tuyển Nhật Bản với phong thái hết sức điềm đạm. Dù đội bóng của mình thắng hay thua ông vẫn luôn giữ được vẻ bình thản, không cay cú hoặc mừng rỡ đến mức thái quá.

Không chỉ trong thi đấu, các cầu thủ Nhật Bản còn được mọi người cảm mến về hành động ở phòng thay đồ. Trong khi không ít lắm các đội bóng khi ra khỏi phòng thay đồ thường để lại những “bãi chiến trường” rác rưởi thì các cầu thủ Nhật Bản bao giờ cũng thu dọn gọn gàng, sạch sẽ. Họ còn có lời cảm ơn hoặc gấp hình chim giấy gửi lại tỏ ý thân thiện với những người phục vụ.

Các cầu thủ là vậy, các cổ động viên của Nhật Bản cũng đã để lại tiếng thơm cho mùa World Cup 2022. Đã có những clip ghi lại hàng trăm cổ động viên Nhật Bản tung hô vui mừng chiến thắng trên đường phố, nhưng khi gặp tín hiệu đèn đỏ trên hệ thống đèn giao thông, tất cả mọi người đều dừng bước, chờ đèn xanh bật lên mới bước qua đường. Điều đơn giản ấy, có bao nhiêu cổ động viên ở nước khác thực hiện được? Chính người Việt chúng ta đã từng phải chứng kiến những màn đua xe máy điên rồ của cổ động viên Việt Nam mỗi khi đội tuyển chiến thắng.

Trong mùa giải này, Nhật Bản đã chiến thắng hai đội bóng siêu hạng của hành tinh là Đức và Tây Ban Nha nhưng ta không thấy một khẩu hiệu hoặc lời hô “Nhật Bản vô địch” từ các cổ động viên.

Trong World Cup 2022 này, có một hành động của cổ động viên người Nhật Bản đã làm thế giới không ngớt lời trầm trồ ca ngợi. Đó là hành động nhặt rác trên khán đài sau mỗi trận đấu. Tinh thần văn hóa đó không chỉ mới diễn ra ở World Cup 2022 mà đã có từ World Cup 2010 ở Nam Phi. Sau trận Nhật Bản thua Paraguay, các cổ động viên Nhật Bản cũng đã làm như vậy. Rồi năm 2014 tại Brazil cũng thế, sau trận Nhật Bản thua Bờ Biển Ngà, cổ động viên Nhật Bản sau khi hò hét cổ vũ cùng nỗi buồn thất bại nặng nề nhưng họ vẫn nán lại, dọn sạch rác trên khán đài trước khi ra về. Nếu Nhật Bản thắng, họ nhặt rác say sưa trong niềm hân hoan vui sướng. Nếu thua, họ vẫn không quên thói quen nhặt rác như vậy. Thậm chí, trong các trận đấu không có đội tuyển Nhật, cổ động viên cũng thường nán lại nhặt rác trước khi rời sân, như ở trận đấu trên trên sân Al Bayt chẳng hạn.

Nếu việc làm này, nhiều nước cho rằng là hiện tượng hiếm có và rất đáng quảng bá ca ngợi thì người Nhật lại coi đó là một việc quá bình thường. Khi có lần được phóng viên phỏng vấn về vấn đề này, một cổ động viên Nhật Bản thản nhiên nói: “Vì chuyện dọn rác của chúng tôi được báo chí đưa tin rầm rộ nên tạo cảm giác như chúng tôi đang trình diễn. Thực ra thì không phải, đó chỉ là chuyện chúng tôi làm hằng ngày. Có điều khi làm ở trong nước thì báo chí không đưa tin. Ai mà đưa tin một chuyện hiển nhiên cơ chứ. Chúng tôi vẫn thường làm như vậy nên chuyện này cũng chẳng có gì để mà trở thành tin tức cả”.

Người Nhật là vậy. Tinh thần văn hóa Nhật Bản không chỉ bộc lộ ở những việc lớn lao như trong chính trị, quân sự, kinh tế… mà ngay trong bóng đá cũng hiện diện một cách đầy đủ và… bình thường, đúng như họ quan niệm.

Thái Văn