Thực phẩm an toàn: Người tiêu dùng mua bằng… niềm tin

VNTN - Nói như vậy vì hiện nay tất cả các cửa hàng kinh doanh loại hàng hóa này tại Thái Nguyên đều không công khai nguồn gốc sản phẩm với người tiêu dùng; hay nói cách khác là “không truy xuất nguồn gốc sản phẩm”, như khẳng định của ông Ngô Văn Ban -  Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tại hội nghị Giao ban báo chí cuối tháng 11 vừa qua.

Chị Mai Lan Phương (phường Trưng Vương, thành phố Thái Nguyên) là một khách hàng thường xuyên của Cửa hàng giới thiệu thực phẩm an toàn (Trung tâm dạy nghề 20/10, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh). Chị cho biết, ngay sau khi mở cửa, năm 2014, chị đã là một trong những khách hàng đầu tiên của cửa hàng và gắn bó đến tận bây giờ. Từ đó, gia đình chị hầu như không mua rau chợ nữa. Hỏi: Chị căn cứ vào điều gì để yên tâm về sản phẩm, bởi các loại rau, củ quả ở đây cũng được bầy bán như ở chợ, chứ không hề có nhãn mác, tem gói gì? Chị Phương trả lời luôn: Thì tin vào các chị em ở đây thôi. Với lại, dùng bao năm nay, gia đình tôi chưa bị sự cố gì, trong khi đó ngày xưa mua rau chợ thì đã từng bị ngộ độc rồi.

Cũng như chị Phương, chị Ma Thị Dung (phường Quang Trung, thành phố Thái Nguyên) là khách hàng ruột của cửa hàng đã hơn 2 năm nay. Một tuần, chị ghé qua cửa hàng hai lần. Với 6 miệng ăn, nhà chị Dung phải mua từ ba đến bốn trăm nghìn tiền rau mỗi tuần. Như vậy, nếu so với ngoài chợ thì sản phẩm ở đây có giá cao hơn, nhưng người tiêu dùng vẫn chấp nhận. Lý giải về điều này, chị Nguyễn Thị Phương, phụ trách cửa hàng cho biết: Vì giá thành đầu vào cao nên phải bán vậy. Đấy là hầu như cửa hàng không có lãi, thậm chí Trung tâm còn phải bù lỗ, vì mục đích không phải kinh doanh mà là liên kết, giới thiệu sản phẩm của các hội viên theo đề án “sản xuất và tiêu thụ thực phẩm an toàn”, do tỉnh phê duyệt. Cũng theo chị Phương, sản phẩm của cửa hàng do 30 hội viên ở xã Huống Thượng, huyện Đồng Hỷ sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP cung cấp, có sự giám sát về kĩ thuật của Sở Khoa học Công nghệ và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Rau an toàn tại Siêu thị Minh Cầu

Không riêng gì Trung tâm 20/10, tại thành phố Thái Nguyên còn nhiều cửa hàng treo biển kinh doanh thực phẩm an toàn với những cam kết rất hấp dẫn như: Hoa quả sạch FUJI FRUIT, 190 đường Lương Ngọc Quyến, chuyên cung cấp hoa quả nhập khẩu, hoa quả Việt Nam theo mùa, đảm bảo chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, giá cả phải chăng. Hoặc CTCP Thực phẩm sạch Thái Nguyên, tổ 25, phường Phan Đình Phùng. Rồi các điểm bán hàng trên mạng… Tại đây có rất nhiều loại thực phẩm được cho là an toàn có nguồn gốc trong nước và nhập ngoại. Nhưng, đấy cũng là nghe các nhân viên bán hàng giới thiệu sao thì biết vậy, chứ nguồn gốc sản phẩm cũng không hề được ghi trên mỗi loại.

Siêu thị Minh Cầu - một trong những cơ sở kinh doanh có sức mua lớn nhất thành phố - cũng dành một diện tích kha khá cho thực phẩm an toàn. Tại đây có rất nhiều sản phẩm tươi sống. Trừ các loại thịt, cá thì có đóng gói và có tem mác, còn các loại rau củ quả thì chỉ đóng vào túi bóng và ghi chung chung: “cà chua an toàn”, “rau mùi, rau xà lách an toàn”, thậm chí có những loại như rau muống, rau cải, chỉ mớ thành từng bó y như ngoài chợ. Thế nhưng, vẫn nhiều người mua. Ông Trần Huy Luân, Chủ tịch HĐQT CTCP Thương mại Minh Cầu khẳng định: Các loại rau củ quả và thực phẩm chúng tôi đều nhập của các cơ sở sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn, có chứng nhận của cơ quan chức năng. Điều này chúng tôi cũng niêm yết công khai trong quầy hàng rồi. Tuy nhiên, tôi cũng nói thật là, chưa ai có thể hoàn toàn tự tin khi bán sản phẩm an toàn, kể cả tôi. Bởi, tôi có kiểm soát được tất cả các khâu, ở mọi thời điểm đâu. Còn việc, tại sao không có tem nhãn cho mỗi sản phẩm, ông Luân trả lời: vì như vậy giá thành sẽ đội lên từ 10 đến 20% và người tiêu dùng phải gánh chịu.

Ông Luân cũng chia sẻ thêm: Rau an toàn không phải là mặt hàng tiêu thụ mạnh của siêu thị, thậm chí doanh thu còn rất khiêm tốn so với các loại hàng hóa khác. Đã vậy, ở thời điểm này loại sản phẩm này hầu như không mang lại lợi nhuận. Tuy nhiên, CT vẫn kinh doanh với mục đích tạo thói quen cho người tiêu dùng đến siêu thị mua rau và mua được rau an toàn, coi như một sự đóng góp cho xã hội.

Trở về với cửa hàng của Trung tâm dạy nghề 20/10, chị Phương cho biết: Mỗi ngày cửa hàng bán được khoảng 100 kg rau quả tươi và mỗi tuần thịt 2 con lợn từ 70 đến 100 kg móc hàm. Còn siêu thị Minh Cầu thì ông Luân không muốn công khai số lượng hàng hóa được tiêu thụ. Nhìn qua đã thấy, nhu cầu được sử dụng sản phẩm an toàn là rất lớn. Song câu hỏi đặt ra là, làm thế nào để thật sự minh bạch nguồn gốc của các sản phẩm này, để người tiêu dùng không phải mua hàng bằng niềm tin mà được mắt thấy, tay sờ vào những điều có thực? Tại Trung tâm 20/10 đã có máy cho khách đo độ an toàn của sản phẩm, nhưng đã mấy ai biết được điều này?

Một giải pháp trước mắt đã được ông Ngô Văn Ban, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn nêu ra, đó là sớm lập được danh mục các cửa hàng kinh doanh thực phẩm anh toàn được các cơ quan chức năng quản lý để người dân có cơ sở khi lựa chọn thực phẩm cho gia đình.

Mới đây, người tiêu dùng đang hi vọng vào sự có mặt trên thị trường của hệ thống cửa hàng thực phẩm an toàn Thái Cương - gồm 10 gian hàng bán lẻ và hệ thống cung ứng trực tiếp đến các siêu thị trong và ngoài tỉnh với các sản phẩm đã được đăng ký bản quyền thương mại và tiêu chuẩn quốc gia về an toàn vệ sinh thực phẩm mang thương hiệu “Thái Cương”. Đây là những thực phẩm được nuôi trồng, giết mổ và chế biến theo công nghệ hiện đại, dây chuyền khép kín, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhưng niềm vui chưa thỏa thì đã xảy ra sự cố giữa giám đốc công ty với đoàn kiểm tra liên ngành dẫn đến tình trạng đóng cửa tạm thời từ phía công ty. Rồi, cách đây vài năm, Công ty TNHH Thái Hải cũng có một cửa hàng dưới gầm Chợ Thái bán thực phẩm an toàn do chính công ty làm ra, nhưng giờ cũng không tồn tại vì sản phẩm được bán hết ngay tại nơi sản xuất, không còn để mang ra thị trường. Đã hiếm lại càng hiếm. Bài toán về an toàn thực phẩm vẫn đang chờ lời giải.

Huệ Minh