Mầm thiện & mầm ác

VNTN - Những năm gần đây, lướt qua mạng internet và không ít các tờ báo chính thống, luôn đọc được những tin, bài giật gân liên quan đến chém giết, cướp bóc, trấn lột, rạch mặt, bạo hành người già, trẻ em, cưỡng hiếp, trộm cắp, lừa đảo, hôi của… Quả là không sao kể xiết những vụ việc xuất hiện trên truyền thông cả “lề phải” lẫn “lề trái”. Có những vụ khủng khiếp ngoài cả tưởng tượng của con người. Nếu ngày nào cũng mở mạng, cũng đọc báo, có lẽ đến một ngày nào đó chúng ta sẽ phải “phát điên” lên về cái ác xảy ra trong xã hội ngày nay tưởng chừng hàng ngày, hàng giờ, thậm chí có lúc diễn ra được tính bằng phút, bằng giây. Vâng! Mà những chuyện ấy thì vài chục năm trước không hề được nghe, được thấy, được chứng kiến. Không ai có thể “hư cấu” ra để hù dọa thiên hạ cả. Nhưng điều đáng bàn là từ đó có nên vội vàng đưa ra kết luận, hoặc quá thất vọng cho rằng cái ác đang ngự trị, cái ác là bản chất của con người thời nay? Nên hiểu, từ xa xưa chưa có điều kiện truyền thông tối ưu, và cũng một thời do không muốn làm mất ổn định xã hội mà việc đưa tin cũng chọn lọc nên những chuyện “động trời” thường ít ai biết đến. Ngày nay báo chí thông thoáng hơn, và đặc biệt là do mạng internet, một phương tiện truyền thông rất nhanh nhạy, lại thường rất sính đưa những tin tức giật gân nên cũng đem lại cho chúng ta một cảm giác: xã hội đang diễn ra quá nhiều cái xấu.

Thực ra, không phải hôm nay mà từ bao đời, cái ác luôn song hành cùng cái thiện. Dĩ nhiên trong từng giai đoạn xã hội có lúc thăng trầm khác nhau. Tuy nhiên, một lẽ tự nhiên là cái thiện và cái ác luôn đối lập, đối kháng, luôn xâm lấn và “thôn tính” lẫn nhau. Vì thế, trong cộng đồng và trong mỗi con người luôn xuất hiện những “mầm thiện” và cả những “mầm ác”.

Trong một đất nước ổn định, đạo đức, văn minh, dân chủ lên ngôi thì mầm thiện luôn có cơ hội nảy nở làm nên những nét đẹp cho xã hội, cho con người và ngược lại.

Mầm thiện & mầm ác       Ảnh minh họa

Không thể phủ nhận là ngày hôm nay đất nước ta đang trong giai đoạn thực thi nền kinh tế thị trường, mà lại vào thời đoạn ban đầu, thì đồng tiền không thể không có sự lũng đoạn, và chính từ đó cũng là môi trường nảy sinh ra những mầm ác. Không chỉ ở nước ta mà bất cứ một đất nước nào khi trải qua giai đoạn này cũng như vậy. Đọc các nhà văn hiện thực của các nước phương Tây chúng ta đã từng nhận ra điều đó. Tuy nhiên, hình như con người luôn bị sự chi phối man rợ của đồng tiền thì con người cũng lại luôn biết cách thoát ra khỏi quyền lực hắc ám của đồng tiền. ấy là vào lúc đất nước, con người đã bước vào một xã hội văn minh do chính con người tạo dựng nên.

Đương nhiên, muốn thực hiện tốt việc ấy thì mỗi cá thể con người phải biết góp phần nuôi dưỡng mầm thiện và diệt trừ mầm ác, trước hết ở chính bản thân mình. Ngoại trừ nền chính trị, pháp luật, thì một trong những sức mạnh lớn lao nhất có thể làm động lực cải thiện xã hội chính là sự tôn vinh và sự gìn giữ cốt cách (cái gốc) văn hóa của dân tộc. Mà một trong những mặt biểu hiện chủ yếu và có tính tập trung của văn hóa chính là văn học nghệ thuật. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã có lần nói một cách rất chính xác “văn học nghệ thuật là nền tảng tinh thần của đất nước”. Coi văn học nghệ thuật là thứ giải trí và chỉ thực sự cần thiết trong lúc xã hội đã đầy đủ vật chất là một quan niệm sai lầm tận gốc. Văn học chỉ có thể trở thành nền tảng tinh thần của đất nước trong ý nghĩa nó là động lực thúc đẩy, gây dựng những mầm thiện và thủ tiêu những mầm ác. Đã có một triết gia nói rất chí lí: “Nhìn vào đội ngũ nhà văn người ta có thể đoán định được đất nước ấy như thế nào”. Quả là một nhận định không hề quá. Văn chương là một trong những cái gốc chủ yếu của văn hóa mỗi dân tộc. Bất cứ một đất nước nào muốn tạo dựng một nền văn minh hoàn hảo thì điều tiên quyết phải xuất phát từ nền tảng văn hóa, trong đó có sự đóng góp vô cùng quan trọng của văn học.

Không thể có một đất nước ổn định (cho dù kinh tế giàu mạnh) khi mầm ác lấn át mầm thiện.

Thái Văn