Lời thơ chúc Tết cuối cùng và Di chúc thiêng liêng của Bác

VNTN - Mùa xuân Kỷ Dậu 2017 là mùa xuân thứ 48 Bác Hồ mãi mãi ra đi. 48 mùa xuân đã qua, đồng bào, chiến sĩ cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài không được lắng nghe thơ chúc Tết của Người trên Đài tiếng nói Việt Nam. Thời gian càng lùi xa, chúng ta càng thấy sự vĩ đại của Bác trong những lời dặn cuối cùng của mình.

Tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện rõ trong các bài phát biểu, các tác phẩm văn chương mà Người sáng tác để tuyên truyền vận động nhân dân. Thơ chúc Tết là một mảng thơ ca thể hiện rõ tính tư tưởng của Người.

Tư tưởng xuyên suốt trong 22 bài thơ chúc Tết của Chủ tịch Hồ Chí Minh được sáng tác từ năm 1946 đến 1969, là “tư tưởng về dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc”. Ý nguyện và khát vọng giải phóng dân tộc, mong muốn cho dân tộc được hòa bình, độc lập, thống nhát luôn xuất hiện trong các bà thơ chúc Tết. Các từ ngữ như “kháng chiến”, “thắng lợi”, “độc lập”, 'thành công”, “chiến thắng”, hòa bình”, “thống nhất” luôn xuất hiện trong thơ chúc Tết của Bác.

Như bao mùa xuân trước, ngày 1-1-1969, nhân dịp năm mới Hồ Chủ tịch gửi thư chúc mừng tới đồng bào và và chiến sĩ cả nước. Và đây cũng là bài thơ chúc Tết cuối cùng của Người:

“Năm qua thắng lợi vẻ vang,

Năm nay tiền tuyến chắc càng thắng to.

Vì độc lập, vì tự do,

Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào.

Tiến lên!

Chiến sĩ, đồng bào!

Bắc Nam sum họp, xuân nào vui hơn” (1).

Toàn áng thơ toát lên không khí tự tin, hào sảng tên con đường kháng chiến chống Mỹ xâm lược, bảo vệ độc lập tự do của Tổ quốc; tư thế là của người nắm lẽ phải, đang chiến thắng, lời lẽ giản dị đến không thể giản dị hơn.

Một phần đặc biệt nữa Bác dành cho đồng bào miền Nam.

Trong lúc phát động nhân dân miền Bắc trồng cây, Bác lại nghĩ đến nhân dân miền Nam:

“…Chúng ta trồng cây cho cả đồng bào miền Nam nữa…Năm nay, chúng ta thi đua trồng cây cho thật tốt, phải bảo đẩm trồng cây nào tốt cây ấy, tổ chức “một Tết trồng cây quyết thắng giặc Mỹ xâm lược” (2).

Ngày 28 tháng 2 năm 1969, tại buổi tiếp đoàn đại biểu Mặt trận thống nhất dân tộc giải phóng miền Nam ra thăm miền Bắc, Bác nói:

“Thưa các cụ, các cô, các chú,

Trong thơ chúc Tết nǎm nay, tôi có nói là:

Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào,

Bắc  Nam sum họp, Xuân nào vui hơn!

Trong lúc viết thì như thế, tôi cũng không chắc là câu thơ đó được thực hiện sớm trong nǎm nay. Hôm nay, đồng chí bác sĩ Phùng Vǎn Cung cùng phái đoàn ra đây, đồng bào miền Bắc rất sung sướng. Để mà hoan nghênh phái đoàn miền Nam ruột thịt, thì nói mấy trǎm câu, mấy nghìn câu, mấy vạn câu cũng không thể hết được. Tôi xin phép chỉ nói một câu thôi:

Bao giờ Nam Bắc một nhà,

Việt Nam đại thắng chúng ta vui mừng” (3).

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện thân mật với bà con nông dân và cán bộ huyện, xã, hợp tác xã Cầu Thành, xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, ngày 02/3/1958. Ảnh tư liệu. 

Đây là lần gặp cuối cùng đại biểu của đồng bào miền Nam và là những lời chúc tết cuối cùng Bác dành cho đồng bào, đồng chí miền Nam trong những ngày xuân của dân tộc, đất nước - để lại cho đồng bào, đồng chí miền Nam nỗi niềm nhớ thương Bác nhiều khi xuân về, tết đến.

Cũng mùa xuân Kỷ Dậu này, mùa xuân trước lúc đi xa, Bác cũng đã viết xong bản Di chúc với những lời lẽ thiêng liêng đẻ lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và muôn đời con cháu mai sau. Trong bản Di chúc có đoạn: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”(4). 48 năm qua, lời căn dặn ấy đã trở thành sức mạnh tinh thần vô giá, thôi thúc toàn Đảng, toàn dân ta vượt qua mọi thử thách, hiểm nguy, đánh thắng các cuộc chiến tranh xâm lược, giành và giữ độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, vững bước trên con đường đổi mới, hội nhập quốc tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đón xuân  Đinh Dậu (2017), đọc lại từng câu, từng chữ những lời thơ chúc Tết cuối cùng và Di chúc thiêng liêng của Người viết cách đây 48 năm (Kỷ Dậu 1969) ta thêm thấy lý tưởng của Bác, tình cảm của Bác vẫn còn mãi với non sông, đất nước. Bác đã, đang và mãi mãi đồng hành cùng dân tộc. Với mỗi người dân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là biểu tượng ngời sáng về đạo đức cách mạng, tấm gương hy sinh, hiến dâng trọn đời cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc; hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Người không chỉ đấu tranh, mưu cầu cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, mà còn để lại cho các thế hệ mai sau một di sản tinh thần vô cùng quý báu, đó là tư tưởng Hồ Chí Minh, đạo đức Hồ Chí Minh, phong cách Hồ Chí Minh và Thời đại Hồ Chí Minh.

Chú thích:

(1,3) -Thơ chúc của Bác Hồ, của Tiến sĩ Trần Viết Hoàn,  Nxb CTQG, Hà Nội, 2005.

(2)- Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000, tập 12, trang 44.

(4)-Toàn văn Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, NXB Trẻ, năm 2007.

Nguyễn Thanh