Lễ hội giã cốm mừng cơm mới của đồng bào Tày huyện Đại Từ

Tối 30/10/2022 (6/10 Nhâm Dần) tại xã Minh Tiến (Đại Từ) đã diễn ra Lễ hội giã cốm mừng cơm mới của đồng bào Tày huyện Đại Từ.

Đông đảo nhân dân, khách thập phương tham dự Lễ hội

Lễ hội được tổ chức tại sân đình (Đình Hạ Lãm, tức đình Làng Cướm - Di tích lịch sử). Tham gia lễ hội có đông đảo đại biểu đại diện cho các cơ quan của huyện Đại Từ; 4 xóm: Lưu Quang 1, Lưu Quang 2, Lưu Quang 3, Lưu Quang 4 thuộc xã Minh Tiến và nhân dân địa phương và khách thập phương.

Lễ hội giã cốm mừng cơm mới của đồng bào dân tộc Tày là một nét đẹp văn hoá trong sinh hoạt truyền thống của nhân dân địa phương. Lễ hội phản ánh không khí đón mừng một mùa lúa bội thu, đồng thời có ý nghĩa nhân văn sâu sắc trong đời sống của nhân dân.

Các đại biểu tham gia khai mạc Lễ hội

Quy trình của lễ hội, làng cử ra một Ban tổ chức lễ hội gồm các cụ cao tuổi, đại diện trưởng các xóm, tổ chức đoàn thể tham gia. Trước tiên làng làm nghi thức cáo lễ thành hoàng, bản thổ tại đình, báo cáo với vị thần làng mở lễ hội, cầu thần phù hộ cho dân làng nhà nhà được mạnh khoẻ, làm ăn được thuận lợi, dân làng làm ruộng được mùa màng bội thu, bách gia, trăm họ được bình an, khang thái.

6 giờ tối khai mạc lễ hội. Sau tuyên bố khai hội là màn trình diễn giã cốm. Bốn xóm tham gia chuẩn bị nguyên liệu: lúa nếp cái hoa vàng, lúa hạt mọng tròn, mẩy, còn độ sữa non, dụng cụ, gồm: cối, chày, nong, nia, giần, sàng, quạt. Sau khi các chảo lúa nếp được rang chín đạt đến đủ độ chín, dẻo, mùi thơm sực nức thóc cốm được đem hong quạt cho khô ráo, sảy cho hết hạt lép, cho vào cối từng mẻ, 5 thanh niên (gồm cả nam và nữ) vung chày có cán bắt đầu giã.

Giã sau khoảng 20 phút thì tạm ngừng. Gạo cốm được lấy đũa cả đảo từ dưới đáy cối lên để tiếp tục giã đều cho trật sạch vỏ thành gạo lóng. Sau đó đem ra tãi đều trên nia, xoa cho thóc tách khỏi vỏ trấu, sàng, sảy để lọc lấy cốm. Công đoạn cuối hoàn thành. Cốm nếp thơm xanh màu lúa thơm được đưa lên các đĩa, bát sứ trưng bày cùng với chuối tiêu chín, trà xanh mời khách thưởng thức. Tất cả nhân dân khách dự hội đều được thưởng thức cốm và xem biểu diễn văn nghệ.

Lễ hội giã cốm mừng cơm mới của đồng bào Tày ở địa phương là một trong những nét đẹp văn hoá mang giá trị truyền thống  bản sắc văn hoá dân tộc cần được duy trì hoạt động góp phần khôi phục, gìn giữ, bảo tồn và và phát huy.

Nguyễn Đình Hưng