“Điểm sáng” trong giải cứu nông sản

VNTN - Dịch Covid - 19 kéo dài suốt 3 tháng qua, khiến cho nhiều mặt hàng nông sản trong nước ứ đọng, do thị trường lớn là Trung Quốc hầu như đóng băng. Câu chuyện giải cứu nông sản Việt, đặc biệt là các loại trái cây, một lần nữa lại trở nên rầm rộ ở khắp các tỉnh thành. Phong trào “giải cứu” này đã lặp lại khá nhiều lần trong suốt nhiều năm qua ở nước ta, và dần trở thành tiền lệ mỗi khi thị trường nhập khẩu gặp vấn đề. Hẳn nhiều người trong chúng ta, nhất là các bà nội trợ, không nhiều thì ít cũng đã từng trực tiếp, hoặc gián tiếp tham gia vào hoạt động này khi chung tay mua dưa hấu, thanh long, xoài, nhãn, khoai tây, bắp cải…, thậm chí là hàng cao cấp như tôm hùm chẳng hạn. Người ta vẫn nhắc nhớ về nỗi buồn của 5 năm trước, khi thanh long Bình Thuận chỉ bán 2.000 đồng/kg và phải đổ cho bò ăn, đổ đầy ngoài đường vì không có đầu ra. Quả là một viễn cảnh xót xa cho người nông dân. Nhưng thật đáng mừng là, việc giải cứu trái cây Việt trong thời đại dịch Covid -19 đã mang một hình thái khác. Sự xuất hiện của những chiếc bánh mì thanh long của “vua bánh mì” Kao Siêu Lực, cho đến các sản phẩm khác như: bún dưa hấu, pizza thanh long, hoành thánh thanh long, bánh cuốn thanh long, nước ép thanh long đỏ..., những sản phẩm sáng tạo từ những người có tâm và tầm, đang mở ra những hướng đi mới cho nông sản Việt. Những sản phẩm ấy ra đời, ban đầu xuất phát từ mục đích rất nhân văn là chung tay giải cứu nông sản Việt giữa mùa dịch. Song thực tế cho thấy, khi người tiêu dùng đứng xếp hàng mua chúng (bánh mì thanh long), thì đó lại không hẳn vì giải cứu nữa, mà thực sự là bị hấp dẫn bởi sản phẩm mới - thứ mà họ chưa bao giờ có cơ hội được thưởng thức trước đó. Món bánh mì mới lạ đã nhanh chóng trở thành cơn sốt trên các bản tin tức, truyền thông trong nước và quốc tế, nhận “mưa” lời khen vì sự thông minh, khéo léo của người Việt. Sản phẩm không chỉ xử lý được các loại nông sản đang gặp khó khăn, mà còn tạo ra sự kích thích vị giác rất đặc biệt. Sản phẩm bún dưa hấu, bánh tráng thanh long của Công ty TNHH thực phẩm Duy Anh (xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi, TP.HCM) cũng thực sự tạo ấn tượng bởi sự thơm ngon và độc đáo. Giá bán của bún dưa hấu cho thị trường trong nước là 10.000 - 12.000 đồng/gói 200g, bánh tráng thanh long là 15.000 đồng/gói 200g, cao hơn loại bình thường (chỉ dùng bột gạo) 5.000 đồng/gói. Điều đáng nói là, các sản phẩm này đã được khách hàng Nhật Bản, Hàn Quốc đặc biệt ưa chuộng ngay sau khi chào hàng. Công ty đã xuất khoảng 4 tấn bún dưa hấu đầu tiên đi Hàn Quốc, ký đơn hàng 3,5 tấn đi thị trường Nhật Bản, ký đơn xuất đi Úc gần 3 tấn bún dưa hấu và bánh tráng thanh long… Hiện tại mỗi ngày công ty tiêu thụ 1 - 1,2 tấn dưa hấu và 300kg thanh long nguyên liệu. Theo lời của lãnh đạo công ty này, thì các loại mì, phở, bánh tráng sử dụng nguyên liệu dưa hấu, thanh long sẽ được đưa vào thành sản phẩm chính của công ty chứ không chỉ là làm để “giải cứu”. Và nếu thị trường tốt, thời gian tới dự kiến có thể tiêu thụ khoảng 4 tấn dưa hấu và hơn 1 tấn thanh long mỗi ngày; sẽ tiếp tục nghiên cứu áp dụng thêm các sản phẩm tương tự. Những thành công bước đầu cho thấy, khi các sản phẩm mới ra đời và được hưởng ứng thì nó không còn là sự giải cứu tự phát nữa, mà đã dần biến chuyển theo xu hướng bền vững. Mừng thì có mừng, song băn khoăn vẫn còn đó. Rằng tại sao chỉ đến khi hàng hóa ùn ứ, chúng ta mới nghĩ cách chế biến sản phẩm? Câu chuyện của bánh mì, bún, bánh tráng dưa hấu, thanh long… nói trên, cho thấy khả năng sáng tạo của người Việt ta rất cao. Song cũng phải thẳng thắn thừa nhận rằng nó khá thụ động. Chúng ta có rất nhiều loại trái cây giàu chất dinh dưỡng mà chỉ có ở Việt Nam, nhưng lại yếu trong việc tận dụng để chế biến thành sản phẩm, trong khi đó lại nhập về không ít những loại nước ép trái cây từ nước ngoài. Điều này quả thật rất đáng nghĩ. “Giải cứu” trong bất kỳ tình huống nào cũng chỉ là giải pháp mang tính ngắn hạn, tạm thời. Không bàn tới các giải pháp vĩ mô, chỉ nhìn từ những điểm sáng nhỏ bé trong phong trào giải cứu nông sản vừa qua, chúng ta hoàn toàn có quyền tin tưởng và hi vọng về những cánh cửa mới sẽ mở ra cho người nông dân. Khuyến khích sự chủ động sáng tạo để nâng tầm vị thế của nông sản Việt, là một hướng đi đáng quan tâm.

THÁI VĂN