Đạo đức giả

VNTN - Cùng với những thói ích kỷ, đố kỵ, xu nịnh, a dua và nhiều thói xấu khác, thói đạo đức giả đang hoành hành trong mối quan hệ giữa con người với con người. Không phải chỉ hôm nay mà từ xa xưa, thói đạo đức giả đã hiện diện trong đời sống. Vì thế, dân gian đã có rất nhiều thành ngữ, ca dao… để vạch mặt kẻ đạo đức giả: “Miệng nam mô, bụng bồ dao găm” hoặc “Bề ngoài thơn thớt nói cười, bề trong nham hiểm giết người không dao”… Thói đạo đức giả có mặt ở khắp mọi nơi, mọi chốn. Nó làm mất dần vẻ chân thực vốn có của đời sống xã hội. Trong cơ quan, có những người làm việc thì qua loa tắc trách, trong lòng đầy thói ghen ghét đố kỵ, luôn âm mưu hãm hại người này người khác để rắp tâm thực hiện ý đồ cá nhân nhưng lại luôn mang một bộ mặt hiền nhân quân tử. Trong mối quan hệ gia đình, bạn bè, làng xóm là những mối quan hệ thân tình, trong trẻo mà nhiều khi cũng bị thói đạo đức giả len vào, làm hỏng đi. Những kẻ đạo đức giả không chỉ giả hiệu qua lời nói mà nhiều khi còn giả hiệu cả trong việc làm để lừa phỉnh mọi người. Trong đời sống thực tại cũng như sự phản ánh trên báo chí, văn học nghệ thuật, ta vẫn thường được chứng kiến nhiều kẻ đạo đức giả nhưng do ngụy trang khéo léo mà vẫn ngang nhiên được thăng quan tiến chức, được lòng cấp trên hoặc được sự ủng hộ của nhiều người. Vì thế, quần chúng nhân dân mới bị bất ngờ, rằng người này người kia ngày trước vốn tốt đẹp, nhân cách thế mà sao hôm nay bỗng trở thành kẻ phá hoại và tham nhũng. Phải thừa nhận một điều, thói đạo đức giả rất khó bị phát giác. Khác với người có tính nóng nảy, thô thiển hoặc có thói ích kỷ… rất dễ bị người đời chỉ mặt đặt tên, thì buồn thay, thói đạo đức giả lại vẫn thường chung sống với cộng đồng một cách… vui vẻ. Con người dễ bị thói xấu này dối lừa là bởi cái mặt nạ giả nhân giả nghĩa của nó. Với vẻ bề ngoài, thói đạo đức giả cũng phô diễn vẻ đẹp của nhân cách, của luân thường đạo lý, thậm chí là lương tâm, lòng cao thượng. Vì vậy dễ chiếm được sự đồng cảm của số đông. Thói đạo đức giả là bạn đồng hành với tâm lý cả tin. Ở đâu có sự cả tin thì ở đó thói đạo đức giả còn đất sống. Nhưng một điều rất nên bàn thêm, đó là trong cuộc sống hiện tại một số người hơi cứng nhắc khi đánh đồng lối sống tế nhị, có văn hóa vào chung một rọ với kẻ đạo đức giả. Từng thấy có người với lối sống khiêm nhường, nhã nhặn, chấp nhận thua thiệt nhưng lại bị những người khác cho là đạo đức giả. Vì vậy, cũng cần phân biệt rạch ròi đâu là sự giả hiệu, đâu là sự chân thành. Chúng ta đang sống trong thời hiện đại, rất cần những thái độ ứng xử văn hóa, văn minh. Thực ra, để phân biệt thật giả cũng không quá khó khăn. Nếu tinh tường và từng trải, ta cũng có thể tránh được bị thói đạo đức giả lừa phỉnh. Cách tốt nhất là hãy có thói quen nhìn vào việc làm của họ chứ không nghe lời họ nói. Thước đo hữu hiệu nhất là xem việc làm của họ có thực sự giúp cho mọi người, cho tiến bộ xã hội hay không? Điều khác biệt tuyệt đối là đạo đức nhằm hướng thiện còn thói đạo đức giả thực hành cái ác. Có một nhà kinh tế đã nói, đại ý: nạn hàng giả làm suy sụp cả một nền kinh tế của một đất nước. Ta cũng có thể cảnh báo: nạn đạo đức giả sẽ làm suy yếu nền văn hóa của một dân tộc. Vì thế, nạn đạo đức giả không thể được coi là một thói xấu bình thường, dễ bỏ qua. Nếu không quan tâm triệt để nó sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sự an nguy của cả cộng đồng, đặc biệt là sự hủy hoại con người. Đạo đức XHCN hướng con người tới tinh thần cao cả của tâm hồn, văn hóa. Bởi vậy, trong cuộc sống luôn đòi hỏi sự rèn luyện. Cảnh giác và tẩy trừ thói đạo đức giả là điều vô cùng cần thiết, mà trước hết là với chính bản thân mình.

THÁI VĂN