Cảm hứng tử tế

VNTN - Một trong những yếu tố chi phối mạnh mẽ cách ứng xử của con người trong những hoàn cảnh nhất định là nguồn cảm hứng - tên gọi đầy thăng hoa của một cảm xúc tích cực. Tám mươi năm trước, khi viết “Cái lò gạch cũ”, ông Nam Cao đã mượn bát cháo hành của Thị Nở để khơi gợi cảm hứng “làm người lương thiện” trong Chí Phèo. Ở đó, trong dòng cảm xúc lâng lâng biết ơn cuộc đời khi lần đầu tiên được “chăm sóc bởi bàn tay đàn bà”, anh Chí đã trở nên tử tế hơn bao giờ hết, từ vẻ bề ngoài đến suy nghĩ bên trong: “Hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn”…

Cuộc sống đời thực, có bao tình huống khiến chúng ta hứng khởi và ngập tràn khát vọng tử tế, cũng như chứng kiến cảm hứng lành mạnh ấy ở người khác. Phút giao thừa thiêng liêng, người đi hái lộc chạm mặt nhau, dẫu chẳng quen biết cũng muốn tay bắt mặt mừng, trao cho nhau những lời phúc lộc. Khi Việt Nam có chiến thắng lịch sử trước Quatar để giành tấm vé vào Chung kết Cup Bóng đá châu Á, cả nước Việt như vỡ òa hạnh phúc. Trên facebook, người ta ôm nhau bằng những biểu tượng. Trên đường phố, không khó để bắt gặp cảnh người lạ trao nhau một cái nắm tay, một ánh mắt trìu mến, một lời nói ngọt ngào. Và một trong những hình ảnh đẹp nhất của ngày “đất nước trọn niềm vui” ấy là cảnh những anh cảnh sát giao thông dang rộng cánh tay để chạm vào dòng người hâm mộ như một cách chia sẻ niềm vui. Trong phút thăng hoa, người ta thật đáng yêu và tử tế, bởi họ biết ơn cuộc đời và nhìn mọi người xung quanh bằng con mắt độ lượng, đúng như câu ngạn ngữ: “Trước hạnh phúc, chúng ta đều là những người nhân hậu”.

Những ngày vừa qua, thành phố Hồ Chí Minh đã có một cuộc vận động làm hài lòng công chúng: kêu gọi nữ công nhân viên, tiểu thương mặc áo dài để hưởng ứng Lễ hội Áo dài thành phố lần thứ 5 - 2018. Trong cuộc vận động ấy, nổi bật nhất là hình ảnh 6000 tiểu thương chợ Bến Thành đồng loạt mặc áo dài, đứng bán vải, bán hoa, bán rau hay bán thịt. Những bài báo, những clip, những hình ảnh rực rỡ của “chị em chợ Bến Thành” được chia sẻ rầm rộ trên khắp các diễn đàn mang theo sự thích thú của người ngoài và niềm tự hào sâu thẳm của người trong cuộc.

VTV và nhiều tờ báo đã bình luận: đây là ý tưởng thú vị, góp phần làm đẹp diện mạo khu chợ nổi tiếng, gắn với lịch sử mấy trăm năm của mảnh đất Sài Gòn. Vẻ duyên dáng của các tiểu thương sẽ gây sự chú ý tới khách tham quan, quảng bá hình ảnh du lịch thành phố bởi tà áo yêu kiều: “áo bay trên đường như mây xuống phố”. Thiết nghĩ, hiệu quả của “dự án áo dài” này sẽ còn nhiều hơn thế nếu nhìn từ góc độ tâm lý, tình cảm của chính những người mặc nó. Xưa nay, người Việt ta thường định kiến, người buôn bán thì phải sắc sảo, chua ngoa. Khách vãng lai đi chợ thay bằng “quyền thượng đế” thì lại nơm nớp đề phòng, sợ bị mấy chị bán hàng “chửi thề”, “đốt vía” hay nói “mát mẻ” bằng những lời “chợ búa”. Chặt chém, ép khách trong các khu chợ du lịch vốn là nỗi nhức nhối của các cơ quan quản lý. Nhưng với dự án áo dài, chúng ta có quyền hy vọng rằng, tự trong tâm thức, 6000 tiểu thương đang xuất hiện đồng loạt với một diện mạo trang nhã kia sẽ được truyền cảm hứng thanh lịch, để ứng xử thật tao nhã, tử tế với khách hàng.

Thực tế, với những người làm nghề buôn bán nhỏ vốn được cho là “nghề tự do”, không có chính quyền đoàn thể thì giờ đây, khi được mặc đồng phục áo dài, họ sẽ ít nhiều có cảm hứng tự hào của một thành viên trong một “tổ chức” lớn. Họ sẽ ứng xử có trách nhiệm hơn để giữ gìn hình ảnh của nơi mà mình đang mặc tà áo mang “thương hiệu”. Tâm lý ấy, bất cứ ai từng mặc đồng phục chắc hẳn cũng sẽ thấu hiểu.

Cuộc vận động 6000 tiểu thương mặc áo dài, theo đề xuất ban đầu chỉ thực hiện trong tháng có ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, song nó vẫn không chấm dứt cho tới tận bây giờ, bởi dòng cảm hứng mà nó truyền đi mạnh hơn nhiều lần tinh thần của một ngày kỷ niệm hay một lễ hội “đến hẹn lại lên”. Thiết nghĩ, phát triển du lịch bền vững và xây dựng thương hiệu du lịch địa phương cũng có thể bắt đầu từ việc nhóm lên những nguồn cảm hứng tử tế như vậy.

Thái Văn