“Cả họ làm quan” nóng nghị trường

VNTN - Quốc hội khóa 14 mới họp kỳ thứ hai được hơn một tuần, nhưng trên hội trường, bên hành lang, trong báo cáo... cụm từ " cả họ làm quan" đã được nhắc đến với mật độ nổi trội

Thực ra, đó chỉ là cách nói vắn tắt về một thực trạng khiến cả cử tri và đại biểu đều bức xúc, đó là lạm dụng quyền lực, cố ý làm trái các quy định về tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ. Mà rộng hơn là những yếu kém trong công tác cán bộ, nguồn gốc của tham nhũng lãng phí đang rất nghiêm trọng, lợi ích nhóm đang hoành hành.

Vấn đề càng trở nên nóng hơn khi Ủy ban Kiểm tra Trung ương ban hành kết luận, chỉ ra những vi phạm của cựu Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng mà những vi phạm gắn với hai cái tên rất nổi tiếng thời gian qua là nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Hậu Giang Trịnh Xuân Thanh và Phó tổng giám đốc Sabeco Vũ Quang Hải - con trai ông Vũ Huy Hoàng.

Đại biểu Thái Trường Giang (Cà Mau) đề nghị bổ sung tội danh cố ý làm trái trong bổ nhiệm

cán bộ vào Bộ luật Hình sự

Nhiều sai phạm, trong đó có thiếu trách nhiệm, vi phạm quy định về bổ nhiệm cán bộ, vi phạm Luật Phòng chống tham nhũng, Cựu Bộ trưởng nhận hình thức kỷ luật cảnh cáo. Nhưng, theo đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim thì hình thức kỷ luật này chưa đủ sức răn đe. Còn đại biểu Lê Thanh Vân nhìn nhận: "trường hợp của ông Vũ Huy Hoàng tôi cho không phải là duy nhất. Nếu các cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra để làm rõ hành vi của những cán bộ chức vụ tương đương ông Hoàng ở Trung ương, địa phương thì không phải ít đâu".

Không ít, nhưng số cán bộ vi phạm Luật Phòng chống tham nhũng nhiều đến đâu thì cũng khó định lượng. Song, có điều rất đáng chú ý được Ủy ban Tư pháp của Quốc hội chỉ ra khi thẩm tra báo cáo về công tác phòng chống tham nhũng năm 2016 của Chính phủ, rằng đây là lần đầu tiên Chính phủ nhìn nhận thẳng thắn trước Quốc hội: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức, trong đó có những người giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp thiếu tu dưỡng, rèn luyện,giảm sút ý chí chiến đấu, không hoàn thành trách nhiệm, bổn phận trước Đảng, trước nhân dân,có những trường hợp phạm tội tham nhũng phải xử lý trước pháp luật”.

Tại báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nêu rõ, quy định của pháp luật về chuyển đổi công tác đối với một số vị trí chưa phù hợp nhất là ở các vị trí chỉ có một cán bộ, công chức, viên chức đảm nhiệm hoặc đòi hỏi tính chuyên môn, nghiệp vụ cao. Việc không chuyển đổi vị trí công tác của cán bộ, công chức giữ chức vụ quản lý (các chức danh này sẽ thực hiện theo quy định của Đảng về luân chuyển) cũng làm hạn chế hiệu quả của biện pháp này. Cơ quan thẩm tra còn cho biết, đại biểu Quốc hội, dư luận cử tri và báo chí phản ánh trong công tác điều động, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua có một số trường hợp lạm dụng quy định để điều động, bổ nhiệm cán bộ không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực, chưa thật sự tiêu biểu, thiếu kinh nghiệm thực tiễn là người thân, trong gia đình, có trường hợp bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ... đã gây nghi ngờ, bức xúc, bất bình trong dư luận, làm giảm sút lòng tin của nhân dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về phòng chống tham nhũng nói chung và phòng chống tham nhũng trong công tác tổ chức cán bộ nói riêng. Đề nghị từ cơ quan thẩm tra là Chính phủ cần ghi nhận, xem xét kỹ các phản ánh của đại biểu Quốc hội và cử tri, báo chí; chỉ đạo người có trách nhiệm tổng kiểm tra, rà soát và giải trình về các trường hợp cụ thể được phản ánh, trên cơ sở đó Chính phủ đánh giá tổng thể thực trạng và đề ra giải pháp xử lý, khắc phục trong thời gian tới. Theo Ủy ban Tư pháp, thực hiện kiến nghị này cũng đồng thời góp phần thiết thực vào việc thực hiện nghiêm Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.

Ủy ban thẩm tra còn cho biết, có ý kiến tại cơ quan này phân tích, khoản 3 điều 37 Luật Phòng chống tham nhũng hiện hành mới chỉ quy định “Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu không được bố trí vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột của mình giữ chức vụ quản lý về nhân sự, kế toán - tài vụ, thủ quỹ, thủ kho trong cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc giao dịch mua bán vật tư, hàng hóa, ký kết hợp đồng cho cơ quan, tổ chức, đơn vị đó” nhưng lại chưa quy định về việc cấm người đứng đầu bổ nhiệm người thân thích vào vị trí lãnh đạo trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, dẫn đến thời gian qua, cử tri bức xúc phản ánh tại một số địa phương có hiện tượng “cả họ làm quan” nhưng vẫn đúng quy trình. Liên quan đến vấn đề này, một số cử tri đề nghị Nhà nước cũng cần tổ chức nghiên cứu, tham khảo, tiếp thu những điểm tiến bộ của Luật về hồi tỵ đã từng được một số triều đại trong lịch sử Việt Nam áp dụng có hiệu quả, theo đó, luật này được đặt ra để ngăn chặn tình trạng những người trong một đại gia đình cùng làm quan trong một địa phương dẫn đến dễ câu kết nhau để tham ô, nhũng nhiễu.

Ủy ban Tư pháp cho rằng, đây là những ý kiến rất cần được lắng nghe, quan tâm, nghiên cứu để bảo đảm vừa trọng dụng được nhân tài, vừa tránh tính trạng lạm quyền để trục lợi trong công tác cán bộ.

Đề nghị với Chính phủ, vậy còn trách nhiệm của cơ quan giám sát - Quốc hội thì sao?

Trao đổi bên hành lang Quốc hội, đại biểu đoàn Thái Nguyên, Thiếu tướng Phan Văn Tường, Phó Tư lệnh Quân khu I cho rằng không phải đến tận bây giờ cử tri và đại biểu mới quan tâm đến công tác cán bộ, vì Hồ Chí Minh đã nói cán bộ là gốc của công việc. Sở dĩ thời gian gần đây, công tác cán bộ được quan tâm nhiều hơn là do bộc lộ quy trình dẫn đến tình trạng "cả họ làm quan" hay lạm dụng chức quyền trong bổ nhiệm. Mà một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là tính đấu tranh trong một số cấp ủy đã giảm sút.

Nhưng, vẫn theo đại biểu Phan Văn Tường, cơ quan lập pháp không thể thay đổi được quy trình đó là việc của Đảng nên cấp ủy các cấp phải nhìn rõ việc này, nhất là người đứng đầu cấp ủy.

Với vai trò giám sát, đại biểu Phan Văn Tường cho rằng Quốc hội cần thay đổi quy trình lấy phiếu tín nhiệm với mức độ đánh giá phải rõ ràng là tín nhiệm và không tín nhiệm.

Trúc Bạch