Bất an vì tín dụng đen

VNTN - Mới đây, qua điều tra sự việc anh Nguyễn Văn Minh (19 tuổi), nhân viên của Công ty Nam Long (trụ sở chính tại 393 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Kho, quận 1, TP.HCM) bị đánh đập đến chết, lực lượng công an đã phát hiện Công ty Nam Long chính là một tổ chức “tín dụng đen” lớn nhất, quy mô nhất toàn quốc từ trước đến nay. Tổ chức này đã vươn “vòi bạch tuộc” đến 63 tỉnh thành; hoạt động chuyên nghiệp và bài bản với các giao dịch cho vay lãi suất lên đến 365%/năm. Không chỉ áp dụng hình thức đòi nợ kiểu “xã hội đen” như dọa dẫm, ném chất bẩn, bắt cóc con nợ… mà đối với “nhân viên” làm việc trong tổ chức này, nếu mắc lỗi, những người cầm đầu cũng dùng các biện pháp tra tấn kiểu trung cổ như đánh đập, chặt ngón tay, bắt ăn phân, bắt giữ người thân… Kẻ cầm đầu tổ chức là Nguyễn Đức Thành (30 tuổi, trú tại TP Hồ Chí Minh) đã bị bắt. Tuy nhiên, còn nhiều tổ chức tín dụng bất hợp pháp khác vẫn đang ngang nhiên hoạt động.

Tín dụng bất hợp pháp còn được gọi là “tín dụng đen”, dùng để chỉ các hoạt động cho vay dân sự giữa các cá nhân, tổ chức không qua hệ thống tín dụng chính thức.

Nếu như phải mất nhiều thời gian và làm nhiều bước thủ tục mới có thể vay được tiền từ các tổ chức tín dụng chính thức, thì với “tín dụng đen” (TDĐ), người có nhu cầu vay tiền chỉ cần một tấm chứng minh thư, một giấy phép lái xe, thẻ sinh viên, thậm chí chỉ cần người quen giới thiệu là có thể vay được tiền.

TDĐ xuất hiện nhan nhản. Chúng hoạt động trong các hiệu cầm đồ, bán sim thẻ, cho thuê xe máy. Chúng dán tờ rơi “cho vay không thế chấp”, “cho vay qua giấy tờ xe”, “vay bát họ” kín cột điện, bờ tường. Chỉ cần gọi vào số điện thoại trên tờ rơi là có người chỉ dẫn đến tận nơi giao dịch. Vay tiền “dễ như ăn kẹo” như vậy nên nhiều người tìm đến TDĐ để vay “nóng”. Trong số đó, không ít người trở nên khốn khổ vì “lãi mẹ đẻ lãi con” với tốc độ siêu khủng. Khi “con nợ” chậm trả gốc và lãi, các nhân viên TDĐ sẽ sử dụng lực lượng côn đồ đòi nợ thuê. Chúng nhục mạ con nợ qua điện thoại, nửa đêm đập cửa, nhắn tin khủng bố, dọa giết, siết đồ… khiến con nợ khốn khổ, kinh hãi, phải bán nhà cửa, vay mượn trả nợ hoặc trốn đi nơi khác. Có người đã phải tìm đến cái chết để thoát nợ. Theo thống kê của ngành công an, trong 4 năm qua, cả nước có 7.000 vụ phạm pháp hình sự liên quan đến cho vay nặng lãi và đòi nợ thuê.

Chắc nhiều người chưa quên “cơn bão” TDĐ năm 2013 đã đưa hàng nghìn gia đình các nạn nhân ở các tỉnh Lạng Sơn, Hà Nội, Hải Dương, Điện Biên… rơi vào hoàn cảnh "tán gia bại sản". Theo con số thống kê (không chính thức): nguồn TDĐ vào thời điểm cuối năm 2013 chiếm xấp xỉ 30% tín dụng ngân hàng, với quy mô khoảng 50 tỉ USD. Số liệu tháng 9-2018, ước tính quy mô của TDĐ khoảng 15-20% tổng tín dụng của nền kinh tế. Các con số nói trên cho thấy hoạt động TDĐ đang rất sôi động. Do lãi suất “siêu khủng” nên không ít cán bộ ngân hàng tham gia TDĐ. Điển hình là Huỳnh Thị Huyền Như, nhân viên tín dụng Ngân hàng Vietinbank đã lừa đảo chiếm đoạt số tiền gần 5.000 tỷ đồng bằng phương thức vay và cho vay nặng lãi.

Báo chí Thái Nguyên không ít lần đề cập đến nạn TDĐ trên địa bàn. Mới đây nhất, là tiếng kêu cứu của một số gia đình ở huyện Đồng Hỷ bị lực lượng đòi nợ thuê khủng bố. Từ đầu năm 2018 đến nay, trên địa bàn huyện Đồng Hỷ có 20 trường hợp bị các đối tượng cho vay đe dọa, hành hung. Riêng xã Hóa Thượng xảy ra 5 vụ, còn ở xã Văn Hán chỉ trong tháng 10 và 11 đã xảy ra 3 vụ. Nguyên nhân chủ yếu là do con cái vay mượn để làm ăn, chơi lô đề, cờ bạc... không trả được nên các đối tượng đến gia đình của bố mẹ họ để đòi nợ.

Luật Hình sự 2015, sửa đổi năm 2017 có quy định về xử lý, truy tố hình sự với tội TDĐ, cho vay nặng lãi. Tuy nhiên, không dễ để xử lý các tổ chức TDĐ bởi chúng có nhiều thủ đoạn rất tinh vi để né tránh pháp luật. Hơn nữa, theo Bộ luật Hình sự, tất cả các hành vi cho vay nặng lãi dù lớn hay nhỏ đều chỉ bị phạt cao nhất là 3 năm tù giam, nên tính răn đe không đủ mạnh.

Trên phạm vi cả nước nói chung, tỉnh Thái Nguyên nói riêng, TDĐ vẫn tiếp tục gây ra bất ổn về đời sống, xã hội. Vậy nên, trước khi nhà nước đưa ra chế tài đủ mạnh để trấn áp, xóa bỏ lối làm ăn phi pháp này thì mỗi người nên tự bảo vệ mình bằng cách tránh xa TDĐ; không tham gia, tiếp xúc với các đối tượng và tổ chức khi chưa tìm hiểu rõ. Trong trường hợp có nhu cầu vay vốn tín dụng, người dân cần tìm đến ngân hàng. Nếu bắt buộc phải vay tiền ở ngoài, thì cần thận trọng trước khi ký hợp đồng, giao giấy tờ tài sản cho người khác.

Thái Văn