Vùng đất thép – giấc mơ thịnh vượng trong tương lai

Hồ Núi Cốc. Ảnh: Trần Đoàn Huy

Thái Nguyên - vùng đất xa xôi với tôi về khoảng cách địa lý nhưng gần gũi xiết bao về tình cảm con người. Cái tình cảm ấy nếu không đi sâu tìm hiểu mà chỉ nhìn thoáng sơ bên ngoài để đánh giá sẽ thật là phiến diện.

Phiến diện khi cho rằng con người nơi đây chát như chè Thái, khô khan như quặng sắt. Nhưng bạn thân mến, bạn có biết từ đâu mà người Thái Nguyên lại có đức tính ấy không?

Vùng đất ấy một thời xa xưa là phên dậu vững chắc bảo vệ kinh thành Thăng Long tránh khỏi sự tấn công ồ ạt của quân thù phương Bắc tràn xuống. Chính trong những thời khắc nguy cấp đó bắt buộc con người phải thật mạnh mẽ, bản lĩnh kiên cường như một chiến binh. Khó khăn bao nhiêu, ý chí sắt đá càng được hun đúc thêm bấy nhiêu. Bước vào những năm chống lại sự thống trị hà khắc của chế độ phong kiến và kháng chiến chống Pháp, người Thái Nguyên cũng như nhân dân mọi miền Tổ quốc lại nổi dậy đấu tranh mãnh liệt. Phong trào cách mạng sôi nổi, một lòng theo Đảng quang vinh đến thắng lợi cuối cùng.

Vùng đất thép này chính là nơi ra đời và địa bàn hoạt động của Trung đội Cứu quốc quân II tại khu rừng Khuôn Mánh, xã Tràng Xá, huyện Võ Nhai. Thái Nguyên còn có ATK Định Hóa - trung tâm Thủ đô kháng chiến của cả nước - với địa thế thuận lợi cho cách mạng "tiến có thể đánh, lui có thể giữ". Năm 1947, Bác Hồ về ở tại ATK Định Hóa để lãnh đạo cuộc Kháng chiến chống Pháp, với những cuộc họp, quyết định quan trọng: mở chiến dịch Biên giới Thu Đông 1950, Chiến cục Đông - Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử.

Pháp đi, Mỹ đến. Truyền thống cách mạng một lần nữa được khơi dậy mạnh mẽ. Đất và người Thái Nguyên luôn thủy chung một lòng với Đảng và chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Với vai trò là vị trí chiến lược nên Thái Nguyên từng là một trong những địa phương chịu sức ép dữ dội từ chiến tranh phá hoại của Mỹ ở miền Bắc. Chao ôi, cây cầu Gia Bẩy biết bao lần oằn mình trong đau thương bom đạn nhưng vẫn kiên cường trụ lại, trở thành chứng tích lịch sử cho đến ngày hôm nay. Chao ôi, vì độc lập tự do mà biết bao người đã hy sinh anh dũng. Còn đó niềm thương tiếc dành cho 60 đội viên Thanh niên xung phong Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái trong đêm Noel 24/12/1972 - những người đi làm nhiệm vụ bốc xếp, giải tỏa hàng hóa ở ga Lưu Xá bị máy bay Mỹ ném bom trúng hầm trú ẩn. Tất cả họ ngã xuống khi tuổi mới đôi mươi.

Đức tính mạnh mẽ được tôi luyện qua những tháng ngày ác liệt gian khổ như vũ khí lợi hại giúp người Thái Nguyên không ngừng tiến lên phía trước. Từng được Bác Hồ về thăm và căn dặn: “Toàn thể đồng bào và cán bộ phải ra sức làm cho Thái Nguyên trở nên một trong những tỉnh giàu có, phồn thịnh nhất ở miền Bắc…”. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã phát huy truyền thống hào hùng của quê hương, tiếp tục ra sức lao động sáng tạo để từ đó hình thành nên Khu công nghiệp Gang thép đầu tiên tại Việt Nam. Chất thép cứ thế thấm nhuần vào máu của từng con người Thái Nguyên hòa quyện cùng những phẩm chất cao quý của sự giao thoa vùng miền tạo thành nét đẹp riêng của vùng đất thép.

Người Thái Nguyên vừa cần cù, chăm chỉ vừa giỏi giang, sáng tạo. Trong quá trình say mê làm việc, những người công nhân Gang thép đã biết đúc kết kinh nghiệm nâng cao trình độ tay nghề để có thể sử dụng những máy móc, công nghệ mới một cách thành thạo. Đồng thời linh hoạt biến kiến thức chuyên môn thành ý tưởng sáng tạo để cải tiến kỹ thuật những loại máy móc cũ, sao cho phù hợp với yêu cầu sản xuất hiện tại. Nhiều “cây sáng kiến” giúp đem lại lợi ích lớn cho doanh nghiệp.

Người Thái Nguyên luôn hiếu khách, tốt bụng và sống rất hiền hòa. Họ sống rất nghĩa tình và nhân văn đấy bạn à. Hãy nhìn những việc họ đã làm cho người dân quê mình. Chẳng hạn như gia đình đảng viên từ 50 tuổi Đảng trở lên thuộc diện nghèo, khó khăn về nhà ở được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa. Hay những em học sinh lớp 10 Anh K25 - Trường THPT Chuyên Thái Nguyên có sáng kiến thiết kế ra những chiếc Logo với thông điệp "Keep calm and Love CTN” - Hãy giữ bình tĩnh và yêu Chuyên Thái Nguyên. Sản phẩm làm ra được bán cho học sinh trong toàn trường và toàn bộ số tiền thu được dùng để ủng hộ cho chương trình “Xuân mới an vui đến mọi nhà” giúp những học sinh nghèo có cái Tết vui vẻ và hạnh phúc. Hành động tuy nhỏ thôi nhưng ấm áp và chứa chan tình người xiết bao. Trong giai đoạn dịch COVID - 19 bùng phát khiến nhiều gia đình ở vùng thôn bản phải cách ly. Điều này ảnh hưởng đến việc vụ mùa không được gieo trồng đúng thời hạn. Ngay lúc này tình người tựa như đóa hoa thơm bỗng bừng nở giữa núi ngàn. Chi hội Phụ nữ địa phương đã giúp các gia đình cấy lúa và trồng ngô cũng như trích quỹ mua lương thực, thực phẩm hỗ trợ họ. Tình cảm giữa các chị em hội viên luôn gắn bó giúp nhau những lúc “tối lửa tắt đèn ” cũng như cho vay vốn để hỗ trợ phát triển kinh tế. Trong khi đó, nhằm sẻ chia đại dịch với người dân quê hương đang làm việc ở các tỉnh phía Nam, tỉnh cũng đã hỗ trợ mỗi người 2 triệu gọi là chút nghĩa tình.

Trai Thái Nguyên cá tính, mạnh mẽ nhưng ẩn chứa nơi trái tim là cả sự chân tình, ấm áp và biết quan tâm đến người khác. Trong khi đó con gái đất thép lại mạnh mẽ và quyết đoán. Những cô nàng có chút gì đó thanh lịch của con gái Hà Nội lại có nét mộc mạc của thôn nữ miền sơn cước. Sự thanh tao và nhã nhặn đó hẳn không ít lần làm xao xuyến bao con tim. Người ta hay có câu: "Chè Thái, gái Tuyên" nhưng con gái nơi đây cũng xứng đáng để được gọi "Chè Thái, gái Thái" bởi các nàng vừa duyên mà cũng vừa giỏi lắm đó. Vùng đất này đúng thật là: "Trai xứ Thái làm khổ gái tứ phương/ Gái Thái Nguyên nức lòng trai tứ phía”. Để khi ai đến gắn bó với nơi đây một thời gian rồi rời đi lòng không khỏi bâng khuâng: “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở. Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn”

Đêm hội ATK. Ảnh: Phương Đông

***

Cái giỏi của người Thái đến mức nào chỉ cần nhìn vào những thành tựu mà tỉnh nhà đạt được trong mấy chục năm qua chúng ta sẽ hiểu rõ ngay.

Thái Nguyên là tỉnh trung du miền núi phía Bắc, tiếp giáp vùng đồng bằng sông Hồng nằm trong Vùng Thủ đô Hà Nội - là điểm kết nối giữa 3 vùng. Thái Nguyên nằm cách sân bay quốc tế Nội Bài 50km, cách biên giới Trung Quốc 200km, cách trung tâm Hà Nội 75km và cảng Hải Phòng 200 km. Từ một tỉnh nghèo với điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn sau chiến tranh và thời bao cấp, Thái Nguyên biết cách tận dụng tiềm năng và vị trí chiến lược quan trọng của mình để bứt phá.

Những năm qua, nông nghiệp có những bước chuyển biến mạnh mẽ. Người dân được nhà nước hỗ trợ giống, cây trồng, vật nuôi và ứng dụng khoa học kỹ thuật giúp từng bước chuyển đổi cơ cấu cây trồng đem lại năng suất cao và hình thành nên vùng sản xuất tập trung với giá trị sản phẩm ngày một tăng của các loại cây đặc sản như: nhãn, cam, xoài. Đời sống người dân ngày một cải thiện. Chẳng hạn như xã Tràng Xá - nơi thành lập của Trung đội Cứu quốc quân II năm xưa - nay đã thành một trong những xã nông thôn mới của huyện vùng cao Võ Nhai với diện mạo đẹp đẽ khác hẳn. Kết quả chung đáng mừng, đó là Thái Nguyên xếp thứ 2 trong 11 tỉnh miền núi vùng Đông Bắc có tỷ lệ hộ nghèo thấp, 100% các xã có đường ô tô đến trung tâm; 100% các xóm có điện lưới quốc gia và dẫn đầu cả nước về hoàn thành chương trình 135. Toàn tỉnh có 109/137 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 11 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 63 xóm đạt xóm nông thôn kiểu mẫu. Số hố hộ gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa"; số xóm, tổ đạt danh hiệu “làng, tổ dân phố văn hóa”; cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa luôn đạt kết quả cao.

Cùng với ý chí chính trị và tầm nhìn chiến lược, những người đứng đầu chính quyền không ngừng đưa ra các giải pháp cụ thể thổi luồng gió mới vào đời sống nhân dân. Luồng gió ấy tạo ra một Thái Nguyên chuyển mình từ thuần nông và khai khoáng hình thành nên các khu, cụm công nghiệp quy mô, hiện đại. Thái Nguyên bây giờ không chỉ có thép, trà mà còn có may TNG, điện tử Samsung, du lịch và bất động sản nữa. Hiện nay giá trị xuất khẩu Thái Nguyên đứng thứ tư cả nước; thu ngân sách và thu nhập bình quân đầu người luôn đứng top 20 tỉnh dẫn đầu; tốc độ tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2016 - 2020 đạt gần 11%. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI năm 2021 xếp thứ 28/63, chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công nằm trong nhóm trung bình cao.

Nắng chiều trung du. Ảnh: Đồng Đăng

Năm 2021 dù tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nhưng tỉnh vẫn có 25/26 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch và giữ tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 6,51%; năm 2022 ước đạt 8,59%. Đến 20/7/2022, Thái Nguyên có 198 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đạt hơn 10 tỷ USD, đứng thứ 11/63 tỉnh, thành thu hút vốn FDI nhiều nhất cả nước. Nhằm hướng tới trở thành đô thị thông minh trong tương lai, Thái Nguyên đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, nền tảng số vào công việc hành chính, xã hội và kinh tế. Đó là sự ra đời của trung tâm điều hành thông minh (IOC), ứng dụng Công dân số ThaiNguyen ID và C-ThaiNguyen, Sổ tay đảng viên điện tử; phòng họp không giấy tờ e-Cabinet; các giải pháp công nghệ trong phòng, chống dịch COVID-19, phầm mềm “Thai Nguyen Smart Trees” quản lý số cây xanh đã trồng theo đề án trồng 1 tỷ cây xanh của Chính phủ. Đồng thời địa phương còn đào tạo cho nhiều hộ nông dân cách sử dụng công nghệ số và giúp họ tạo tài khoản bán hàng cũng như đưa sản phẩm nông nghiệp lên sàn thương mại. Những kết quả đạt được đã giúp Thái Nguyên vươn lên đứng thứ 8/63 về chuyển đổi số.

Tỉnh cũng đã có hướng đi đúng đắn khi thời gian gần đây khai thác tốt loại hình du lịch cộng đồng, nông nghiệp gắn với văn hóa trà. Đây là ngành rất tiềm năng mà Thái Nguyên cần khai thác tốt hơn nữa để tạo ra nguồn thu nhập cho người dân. Bởi nơi đây được thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều món quà đặc biệt. Thái Nguyên là xứ chè có vùng Tân Cương được mệnh danh "đệ nhất danh trà" có cảnh quan thiên nhiên đẹp và thơ mộng vẽ ra cảnh sắc xanh xanh dịu mát của những đồi chè và sự quyến rũ từ hương thơm của nước chè ngọt.

Hương thơm ấy còn lan tỏa khắp ở các làng nghề truyền thống như làng chè Tức Tranh, làng chè Trại Cài và làng chè La Bằng. Không chỉ tận hưởng không khí trong lành, du khách có thể hòa mình vào nhịp sống bình yên nơi làng quê mộc mạc, bình dị và trải nghiệm bản sắc văn hóa của các đồng bào dân tộc Dao, Tày với các lễ hội và trò chơi dân gian đặc sắc. Thăm chơi các vườn cây ăn trái, cảnh quan sinh thái hồ Ghềnh Chè, vườn hoa ATK. Nhiều hộ dân cũng dần biết làm du lịch khi đã đầu tư vào homestay với dịch vụ ăn uống níu chân khách ở lại lâu hơn giúp giới thiệu và bán các sản phẩm trà cũng như các sản phẩm OCOP. Nơi đây có hồ Núi Cốc có vẻ đẹp non nước hữu tình gắn với huyền thoại về một tình yêu của chàng Cốc nàng Công đẹp nhưng không thành để nàng khóc đến nỗi nước mắt chảy thành sông còn chàng chờ đợi mỏi mòn rồi hóa thành núi.

Còn đó một Thái Nguyên tuyệt đẹp với hang Thần Sa – thác Mưa Rơi, với suối Cửa Tử nguyên sơ và mát mẻ giữa núi rừng hoang vu đại ngàn, cùng cung đường trekking nhiều địa hình thú vị. Những nơi lưu dấu chân cách mạng và Bác Hồ như đồi Tỉn Keo, cụm di tích Khuôn Tát, Khau Tý cũng là những địa danh thu hút khách du lịch. Nhưng để đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh và phát triển bền vững thì còn nhiều việc phải làm trong thời gian tới. Đó là hình thành các tuyến du lịch kết nối Thái Nguyên với các tỉnh lân cận. Đó là phải quan tâm đến việc giữ gìn, phát huy di sản vật thể và phi vật thể đậm đà bản sắc văn hóa đặc trưng của dân tộc vùng miền vốn có từ xưa nay để không bị mai một giữa thời hiện đại.

Chẳng hạn như người Sán Chay nổi tiếng với làn điệu múa Tắc Xình, dân tộc Nùng có lễ hội Oóc Pò được bảo tồn hàng trăm năm nhờ truyền miệng và truyền dạy trực tiếp. Tỉnh còn có nhiều di tích được xếp hạng cấp quốc gia, cấp tỉnh. Tất cả đều có giá trị về mặt lịch sử và văn hóa. Ngành du lịch cũng phải biết tạo ra đa dạng sản phẩm du lịch chất lượng nhằm phục vụ du khách chẳng hạn như việc ăn uống kết hợp với giải trí thể thao và ca nhạc. Mà muốn sản phẩm được nhiều người biết đến thì phải đẩy mạnh quảng bá bằng cách ứng dụng công nghệ 4.0 thông qua các website thainguyentourism.vn, Mythainguyen.vn và các tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, Youtube.

Dẫu biết trước mắt còn nhiều thách thức và nhiệm vụ trong việc quy hoạch đô thị. Nhưng với tiềm năng và tiềm lực sẵn có, với khát khao cống hiến cho quê hương của đội ngũ tri thức giàu nhiệt huyết và lý tưởng, với ý chí chính trị khát vọng xây dựng Thái Nguyên to đẹp và thịnh vượng hơn nữa trong tương lai, tôi tin rằng giấc mơ Thái Nguyên vươn cao vươn xa sẽ thành hiện thực.

Hạnh Phúc