Tết quê thời… chuyển đổi số

Khái niệm chuyển đổi số giờ đây đã khá quen thuộc với nhiều người, không chỉ bó hẹp trong một công việc, hay một lĩnh vực nào của cuộc sống. Chuyển đổi số len lỏi đến từng vùng quê, trong không khí đón chào năm mới của những người dân quê chân chất, thật thà. Đón Tết trong thời công nghệ, mọi thứ có thể đủ đầy sau một cú nhấp chuột nhưng đâu đó nhiều người vẫn bùi ngùi hoài cổ, nhớ về vị Tết xưa đầm ấm, bình dị chan chứa nỗi niềm.

Giản tiện Tết nay

Từ xưa đến nay, Tết luôn là dịp nhiều phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc được thể hiện. Ngày xưa, mọi người có nhiều thời gian để thực hiện cái Tết đầy đủ lễ nghĩa rôm rả cho gia đình. Ngày nay, cuộc sống càng văn minh hiện đại, nhịp sống hối hả, con người bận rộn với nhiều công việc. Vì thế việc đón Tết cũng đơn giản và cải tiến khác xưa.

Thường thì các cán bộ, công chức, viên chức, công nhân được nghỉ Tết khoảng một tuần lễ. Khoảng 28, 29 tháng Chạp mới được nghỉ. Như thế sẽ không có thời gian chuẩn bị Tết nhiều. Vì vậy nên phương án được nhiều gia đình lựa chọn là đặt hàng online. Trước đây, hình ảnh những shipper (người giao hàng) chỉ thường thấy ở khu phố thị thì ngày nay, trên các nẻo đường quê, không khó để bắt gặp shipper đi giao hàng. Điều đó, chứng tỏ người dân quê đã tiệm cận được với thời đại công nghệ số khá nhiều. Tết đã thay đổi nhiều nhưng giá trị của ngày Tết là niềm vui đón mừng năm mới gắn liền với ước vọng hơn hẳn năm qua vẫn được duy trì. Một số phong tục đón Tết có thể chuyển hóa theo không gian, thời gian nhưng bản sắc riêng của Tết Việt vẫn tồn tại. Kinh tế phát triển, hệ thống các dịch vụ mua sắm Tết đã giải phóng sức lao động, lo toan ngày Tết vất vả của mọi người. Thời gian “làm Tết, ăn Tết” đã chuyển sang “chơi Tết” là chính.

Dù hồn cốt của Tết cổ truyền vẫn không thay đổi nhưng nhiều bình diện Tết truyền thống đang dần thích ứng với văn hóa thời công nghệ và nhịp sống hiện đại. Một cái Tết xưa không thể thiếu dưa hành thịt mỡ, bánh chưng mang đậm văn hóa ẩm thực của người Việt, thể hiện cho ước mong một cái Tết đủ đầy. Ngày nay thịt mỡ dưa hành vẫn còn nhưng đã được “chế biến” phù hợp với chế độ dinh dưỡng hiện đại, nhẹ nhàng và tiện lợi. Việc đêm Giao thừa nấu một nồi bánh chưng, các thành viên trong gia đình quây quần bên bếp lửa cũng trở nên ít dần trong cuộc sống hiện đại. Bánh chưng được bày bán sẵn, được “ship” đến tận nhà, ở mọi thời điểm.

Tết thời công nghệ, nhiều gia đình đã bớt nặng nề bởi phong tục “xông đất”, thời khắc Giao thừa người người đổ ra đường xem pháo hoa ở các trung tâm lớn, đến nhà nhau vào thời khắc năm mới chớm đến. Nếu Tết xưa, xa nhà là nỗi niềm qua những lá thư, là tâm sự trào dâng khi xuân xa cách, thì nay Tết thời công nghệ đã rút ngắn, kéo gần mỗi người, mỗi gia đình lại khi xuân đến. Đó là những cuộc gọi video, là tin nhắn hình ảnh, là livestream để gặp nhau trực tiếp trên thiết bị công nghệ. Mỗi lời chúc, lì xì Tết cũng có thể “số hóa” trên môi trường mạng, với tốc độ cao, đa dạng hình thức, màu sắc, nội dung không giới hạn.

Vấn vương không khí Tết xưa

Ngày 28 Tết, tôi gác lại công việc bước vào kỳ nghỉ Tết dài ngày. Khi ánh điện cơ quan phụt tắt, ngoài đường không khí đã tràn ngập sắc xuân. Những cành hoa đào, hoa mai tươi thắm. Từng dòng người qua lại tấp nập. Tôi ghé qua các cửa hàng, gian hàng tranh thủ sắm Tết. Từ ngày vợ chồng ra ở riêng, thành thử, chúng tôi đón Tết khá đơn giản và gọn nhẹ. Thời gian mấy ngày Tết chủ yếu vui chơi bên nhà nội, nhà ngoại.

Còn nhớ, hồi vợ chồng tôi mới lên nhà mới ở, dịp trước Tết vợ tôi cũng mua sắm đủ gạo, lá bánh, thịt lợn về để gói bánh chưng. Nhưng rồi, việc này cũng chỉ duy trì được một năm. Những Tết sau đó, vợ tôi chủ động nhờ bà ngoại chuẩn bị nguyên vật liệu rồi cùng gói chung với ông bà cho có không khí Tết. Thực sự cũng là vùng quê nhưng ở xóm Kha Nhi, xã Kha Sơn (Phú Bình), hầu như nhà nào cũng vẫn giữ được nét đặc trưng của Tết xưa. Trước Tết, các gia đình tất bật chuẩn bị Tết. Hầu như nhà nào cũng có lợn Tết và tổ chức gói bánh chưng ngày Tết.

Ngày 29 Tết, ông bà ngoại gọi điện thoại xuống ăn đụng lợn và lấy bánh về ăn Tết. Chỉ chờ có thế, bọn trẻ con háo hức cùng bố mẹ về quê. Nhà ông bà ngoại nằm trên quả đồi thoải. Người dân quê sống lâu đời nơi đây tạo nên làng nên xóm. Đi qua cánh đồng, con đường làng vẫn thơm mùi rơm rạ. Bọn trẻ làng vẫn buộc trâu bò, nướng khoai trên cánh đồng thơm lừng. Hương vị làng quê tỏa ra thật dễ chịu. Tiếng lợn từ các gia đình kêu eng éc, tiếng người cười nói vui vẻ.

Nhà ông bà ngoại tôi vẫn giữ được nếp nhà cấp 4 từ xưa. Khoảng sân rộng được trải lá chuối, con lợn tết gần 1 tạ đã được mấy anh em ngả ra từ lúc nào. Phần thịt chủ yếu mang ra chỗ dịch vụ để làm giò, còn lại chia làm 4 phần, nhà tôi nhận một phần. Trong khi đàn ông pha thịt chia ngoài sân, làm lòng, thì các bà các mẹ tất bật ngồi gói bánh chưng, chuẩn bị mâm cỗ. Lá dong, lá chít được rửa sạch từ trước, thúng gạo trắng ngần, thúng đỗ đã vo sạch, hèm thịt làm nhân bánh được cắt sẵn. Giờ chỉ chờ bàn tay khéo léo của các bà, các mẹ là những chiếc bánh chưng lần lượt được hoàn thành. Nồi bánh chưng được bắc ngay góc sân. Ngồi bên bếp củi đỏ rực ấm áp, nghe mọi người cùng nhau rôm rả kể chuyện trên trời dưới biển mà cảm thấy Tết quê sao bình yên và thân thương đến thế.

Mỗi lần thịt lợn Tết, ông ngoại luôn dặn con cháu làm thật sạch thủ lợn và đuôi, cùng với xôi oản, cau trầu, sắp thành lễ, gánh gồng lên đình làm lễ. Ông ngoại xúng xính trong bộ áo the, khăn xếp cùng con trai cả gánh lễ lên đình. Đình Kha Nhi uy nghi trên đỉnh quả đồi. Mọi người trong làng mang lễ ra từ khá sớm, đợi chờ nhau đến lượt rồi vào lễ báo cáo kết quả trong năm của gia đình với Thành hoàng làng.

Tết cũng là dịp ông bà vui nhất, con cái về quây quần đầy đủ. Ông bà cứ chạy ra chạy vào. Khách khứa đến ăn đụng lợn tưng bừng trò chuyện rôm rả. Mâm cỗ với lòng nóng hôi hổi, đĩa thịt lợn nướng thơm lừng, thịt sống bóp chua, rau thơm, canh khoai mà ngon đến lạ lùng. Dù rất quý con, quý cháu nhưng ngày cuối năm ông bà ngoại vẫn gói ghém chuẩn bị các thứ cho con cháu rồi giục chúng về sớm mà chuẩn bị Tết ở gia đình nhỏ. Bao nhiêu năm rồi, ông bà vẫn yêu con quý cháu như vậy sau đó lại mong chóng sang đầu năm mới để con cháu tề tựu đông đủ.

Rõ ràng, Tết dù ở thời nào, công nghệ có phát triển đến đâu thì trong tâm khảm của người Việt - Tết vẫn là dịp để hướng về cội nguồn, người thân cầu mong cho một năm mới an lành, hạnh phúc.