Để dự thảo Luật Báo chí hoàn thiện hơn

LTS: Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đang được cơ quan soạn thảo lấy ý kiến đóng góp của giới báo chí và toàn xã hội để trình Quốc hội thông qua trong kỳ họp tới. Ngày 1.9 vừa qua Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức Hội nghị lấy ý kiến đóng góp xây dựng văn bản này, với sự tham dự của đại diện các cơ quan báo chí, các ngành hữu quan trên địa bàn. VNTN xin giới thiệu bài viết của luật gia Lê Thị Minh Hiếu (Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên), với những đóng góp rất xác đáng cho dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), được trình bày tại Hội nghị này.

Sau khi Hiến pháp 2013 có hiệu lực từ 01.01.2014 với những quy định mới hết sức tiến bộ và yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam ngày càng trở nên cấp thiết, trong 2 năm 2014 và 2015, nhiều dự án luật, bộ luật đã được xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế; góp phần quan trọng trong việc đưa nước ta hội nhập sâu rộng hơn trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, dân sự, thương mại... Dự thảo Luật Báo chí được lấy ý kiến lần này cơ bản được xây dựng trên những quan điểm chỉ đạo của Đảng về tăng cường vai trò của báo chí với những đột phá nhất định trong công tác quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực này. Là người thường xuyên theo dõi các tác phẩm báo chí, nhằm góp phần hoàn thiện hơn nữa dự thảo Luật, tôi xin có một số đóng góp như sau:

Nguồn: thainguyen.gov.vn

Quy định như trên dẫn đến cách hiểu các hoạt động báo chí được điều chỉnh theo Luật này là các hoạt động diễn ra trên lãnh thổ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (mở rộng hơn là tại trụ sở các cơ quan Đại sứ quán, lãnh sự quán của nước ta ở nước ngoài); trong khi đó chúng ta có nhiều nhà báo, các cơ quan thường trú của báo chí tại nước ngoài; dự thảo luật cũng quy định nội dung xuất, nhập khẩu báo in; hợp tác quốc tế của báo chí (Điều 54, 55). Do đó đề nghị thay từ "tại" bằng từ "của" sẽ phù hợp hơn.

2. Về Giải thích từ ngữ (Điều 4)

Việc giải thích từ ngữ được dùng trong dự thảo Luật nhằm giúp cho việc áp dụng luật được thống nhất, minh bạch; do đó, cần làm rõ một số khái niệm để đảm bảo chính xác hơn. Chẳng hạn, từ "báo chí" là một từ ghép tiếng Việt nên cũng cần có cách giải thích cụ thể theo từ điển tiếng Việt chính thức, từ đó mới có thể giải thích về các khái niệm có liên quan là "báo chí in", "báo chí điện tử"...  Cần có sự giải thích để thấy rõ những đặc thù phân biệt giữa các loại hình báo chí; đối với các từ, cụm từ được giải thích cần có sự chặt chẽ hơn trong việc nêu nội hàm, cần thiết kèm theo các điều kiện mang tính nguyên tắc để tránh bị lạm dụng (ví dụ: phụ trương, trang thông tin điện tử tổng hợp...).

3. Về Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí (Điều 5)

b) Được Nhà nước tạo điều kiện để đảm bảo hoàn thành các nhiệm vụ đặt ra theo quy định của pháp luật...".

4. Về Những nội dung bị cấm trong hoạt động báo chí (Điều 11)

Đề nghị bổ sung chủ thể có khả năng bị "xúc phạm danh dự" là "gia đình, dòng họ" để đảm bảo đầy đủ vì trên thực tế, với phong tục tập quán của Việt Nam, danh dự của các gia tộc, dòng họ cũng có giá trị thiêng liêng cần được bảo vệ; nó không thuộc phạm trù danh dự, uy tín của cơ quan, tổ chức và vượt ra ngoài danh dự, nhân phẩm của cá nhân.

5. Về quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí (Chương II)

Nhưng đối với chính các cơ quan báo chí thì mới chỉ dừng lại ở việc trả lời về lý do không đăng, phát kể cả trường hợp công dân không đồng ý với trả lời đó thì chưa có bước giải quyết tiếp theo.

6. Về Tổ chức báo chí (Chương III)

Đề nghị bổ sung tại khoản 4 những trường hợp không được xét cấp thẻ nhà báo là "người đang có tiền án", đồng thời trong hồ sơ, thủ tục cấp, đổi, thu hồi thẻ tại khoản 3 Điều 35 giao cho Bộ TT& TT cần quy định trong hồ sơ có "Phiếu Lý lịch tư pháp" để đảm bảo lý lịch của người được cấp Thẻ nhà báo.

7. Về hoạt động báo chí (Chương IV)

Lê Thị Minh Hiếu