Thu phí BOT: sao cho hợp lòng dân

VNTN - Những ngày này, dư luận đang nóng lên với việc Công ty TNHH BOT Thái Nguyên -  Chợ Mới được phép của Bộ Tài chính sẽ tiến hành thu phí sử dụng đường bộ trên tuyến Quốc lộ 3 cũ (đoạn từ Km75 đến Km100) từ quý II này.

Được biết, hạng mục cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 3 cũ nằm trong Dự án Đầu tư xây dựng đường Thái Nguyên - Chợ Mới, được Bộ Giao thông - Vận tải chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng theo hình thức BOT (đầu tư - kinh doanh và chuyển giao). Tức là, nhà đầu tư sẽ bỏ vốn để xây dựng, tiếp đó tiến hành thu phí để hoàn lại nguồn vốn đã bỏ ra, sau đó sẽ chuyển giao lại cho Nhà nước quản lý. Đây cũng là dự án giao thông BOT đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Theo dự án này, nhà đầu tư đã bỏ ra hơn 2.700 tỷ đồng để xây mới và sửa chữa, nâng cấp cả hai tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới và Quốc lộ(QL) 3. Tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới được xây mới hoàn toàn với chiều dài gần 65km với tiêu chuẩn đường rộng 12m, hai làn đường; còn ở tuyến QL3 thì cải tạo, nâng cấp 25km từ Tân Long (T.P Thái Nguyên) đến xã Yên Đổ (Phú Lương). Việc đặt trạm thu phí ở 2 tuyến nhằm mục đích thu lại nguồn vốn mà nhà đầu tư đã bỏ ra.

Tuy nhiên, có hai vấn đề lớn mà người dân và các doanh nghiệp thường xuyên sử dụng đoạn đường này đang bức xúc:

- Mức phí sử dụng đường bộ 25 km đường được cải tạo, nâng cấp trên tuyến Quốc lộ 3 cũ ngang bằng với mức phí sử dụng 65 km đường QL3 mới (từ 35 000 đ đến 200 000 đ).

-  Với vị trí đặt trạm thu phí tuyến QL 3 cũ ở đoạn xã Cổ Lũng, cách ngã ba Bờ Đậu khoảng hơn 1 km, thì tất cả các xe ô tô sử dụng tuyến QL37 Thái Nguyên đi Tuyên Quang đều sẽ phải nộp phí, cho dù họ chỉ sử dụng 5 km đường BOT từ ngã ba Bờ Đậu đến đường tròn Tân Long.

Ngoài ra, việc đặt trạm thu phí ở Cổ Lũng cũng sẽ ảnh hưởng đến việc tự do đi lại của người dân thuộc địa phận hoặc giáp ranh trạm thu phí, cụ thể là người dân ở các xã Sơn Cẩm, Cổ Lũng, cũng như việc sản xuất kinh doanh ở làng nghề Bánh chưng Bờ Đậu nổi tiếng.

Trả lời phỏng vấn trên báo Thái Nguyên, ông Phạm Minh Đức, Giám đốc Công ty TNHH BOT Thái Nguyên - Chợ Mới, người đại diện cho chủ đầu tư của Dự án nói rằng: “Việc thu phí nhằm mục đích để nhà đầu tư hoàn vốn. Còn mức phí thu bao nhiêu đều phải thực hiện theo đúng quy định của Nhà nước… Mức thu, thời gian thu phí ở các trạm như nào đều được các cơ quan có thẩm quyền là Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Tài chính xem xét phê duyệt với mục tiêu cuối cùng là để nhà đầu tư hoàn lại được nguồn tiền đã bỏ ra. Trường hợp, nếu phí thu cao thì thời gian hoàn vốn cho nhà đầu tư sẽ nhanh và ngược lại, mức thu thấp đồng nghĩa với việc phải kéo dài thêm thời gian thu phí”.

Theo kế hoạch, đầu tháng 4-2017, (sau khi hoàn thiện hạng mục trạm thu phí trên tuyến Quốc lộ 3) sẽ tiến hành thu phí ở 2 tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới và Quốc lộ 3.  Nguồn: www.baothainguyen.vn

Không tính đến việc “quả bóng trách nhiệm” trong việc này được doanh nghiệp khéo léo “chuyền” cho phía các bộ, ngành trong phát ngôn trên, thì điều rất rõ ràng nhận thấy là lợi ích của doanh nghiệp BOT đã được các bộ, ngành đảm bảo.

Vậy còn lợi ích của người dân Thái Nguyên, của các doanh nghiệp có liên quan đến trục đường này như kinh doanh vận tải, khai thác khoáng sản…, liệu các bộ, ngành đã tính hết chưa?

Cũng trong những ngày này, báo chí đã đưa tin về cuộc giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện chính sách pháp luật trong đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thực hợp đồng xây dựng - kinh doanh chuyển giao (BOT). Đại diện các hiệp hội đã phản ánh tình trạng buông lỏng quản lý của các cơ quan có thẩm quyền, để doanh nghiệp BOT tự tung tự tác, dẫn đến thất thoát, tiêu cực từ tài chính, chất lượng, thời gian, tiến độ. Theo kết quả kiểm toán nhà nước, đã có 11/27 dự án tính toán xác định tổng mức đầu tư chưa chính xác, làm tăng tổng mức đầu tư bất hợp lý tới 465,5 tỷ đồng. Sau khi rà soát các chỉ tiêu đầu vào, tính toán lại phương án tài chính sát thực tế, phù hợp quy định, Kiểm toán Nhà nước đã giảm thời gian thu phí hoàn vốn của các dự án từ 10 tháng 13 năm so với phương án tài chính ban đầu.

Liên quan đến việc thu phí đường QL3 cũ của Công ty TNHH BOT Thái Nguyên - Chợ Mới tới đây, người dân đang trông chờ sự vào cuộc thẳng thắn của chính quyền tỉnh Thái Nguyên. Cho dù đã có rất nhiều văn bản giấy trắng mực đen về việc này, nhưng chủ trương chính sách nào đảm bảo sự minh bạch, cân bằng các lợi ích và hợp lòng dân thì mới có thể đi vào cuộc sống một cách bền vững.

Thái Văn