Thời trang nhanh và giới trẻ mộ điệu

Thời trang nhanh (fast fashion) là mô hình sản xuất quần áo từ nguồn nguyên liệu có giá thành rẻ, hợp xu hướng, được sản xuất nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu thay đổi liên tục của thị trường. Nó tập trung vào việc đưa các mẫu thiết kế mới nhất, thường lấy cảm hứng từ các sàn diễn thời trang hoặc người nổi tiếng, ra thị trường với tốc độ nhanh và giá cả phải chăng, mang đến nhiều lựa chọn cho người tiêu dùng,  thỏa mãn nhu cầu mua sắm, phù hợp với thu nhập tất cả mọi tầng lớp, kể cả những người ở mức bình dân nhất.

Thời trang nhanh và đối tượng khách hàng

Nếu mỗi lần ra khỏi nhà, bạn lại bối rối trước tủ đồ “không có gì để mặc!” – đích thị bạn chính là một tín đồ của thời trang nhanh. Sở hữu hàng chục chiếc áo, quần, váy đủ kiểu dáng, màu sắc, nhưng vẫn cảm thấy thiếu thốn – đó là nghịch lý đang diễn ra với rất nhiều bạn trẻ hiện nay.

Thời trang nhanh mang lại cảm giác mới mẻ, sành điệu với chi phí phải chăng, khiến người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ, dễ dàng “đổi gió” phong cách liên tục. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài hào nhoáng là những vấn đề đáng suy ngẫm: sự lệ thuộc vào xu hướng, tiêu dùng bốc đồng, và cả áp lực định hình,  hình ảnh cá nhân trong một xã hội “đánh giá bằng vẻ bề ngoài”.

Từ tủ đồ chật kín nhưng luôn thấy thiếu, đến vòng xoáy mua - mặc - chán - vứt, thời trang nhanh đang âm thầm định hình lối sống và cả tư duy thời trang của một thế hệ. Đã đến lúc chúng ta cần đặt lại câu hỏi: mặc đẹp, nhưng có thực sự đang sống đẹp?

Thời trang, ngoài chức năng cơ bản là bảo vệ và làm đẹp, còn là một hình thức giao tiếp không lời - nơi mỗi lựa chọn trang phục đều phản ánh cá tính, quan điểm và thông điệp mà người mặc muốn truyền tải đến thế giới xung quanh.

Nó không chỉ là một phương tiện thể hiện cá tính, phong cách và gu thẩm mỹ của mỗi người, đặc biệt là đối với giới trẻ - những người luôn khao khát khám phá và thể hiện bản thân. Trong bối cảnh đó, thời trang nhanh với khả năng cập nhật, nắm bắt xu hướng mới, giá thành hấp đẫn đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường và trở thành một phần không thể thiếu trong tủ đồ của nhiều bạn trẻ, nhất là độ tuổi học sinh, sinh viên.

Tuy nhiên sự bùng nổ của thời trang nhanh cũng đi kèm với những hệ lụy không hề nhỏ. Đặc biệt là những tác động tiêu cực đến môi trường. Vậy làm thế nào để giúp giới trẻ hiểu, dung hòa giữa đam mê và trách nhiệm.

Khách hàng lớn của thời tranh nhanh là giới trẻ, đặc biệt là những người trong độ tuổi học sinh, sinh viên và những người mới đi làm, ngoài ra còn có một lượng không nhỏ các bà nội trợ. Họ có nhu cầu lớn, cùng sở thích chạy theo xu hướng thời trang mới, thích mua sắm quần áo như một hình thức giải trí.  Nhiều khi chỉ vì sở thích chạy đua theo “trend”, theo những nhân vật nổi tiếng hay “đu cùng idol, thần tượng”…

Bạn có từng đứng trước gương, nhấc lên, đặt xuống rất nhiều lần mà vẫn chưa chọn được cho mình một bộ đồ ưng ý? Để rồi, trong sự sốt ruột và áp lực “phải đẹp”, bạn vội vàng lên các trang mua sắm online, điên cuồng săn sale, “chốt đơn” thêm vài món đồ mới chỉ vì chúng đang “hot” trên mạng xã hội. Cứ thế, quần áo mới về liên tục, nhưng cảm giác “chẳng có gì để mặc” vẫn chưa bao giờ biến mất.

Sự quan tâm, khát vọng được đón đầu xu hướng, luôn luôn muốn cập nhật những xu hướng thời trang mới nhất và thường xuyên thay đổi phong cách cá nhân, được thể hiện bản thân.

Những yếu tố này khiến cho thời trang nhanh trở nên phổ biến và thu hút được một lượng lớn khách hàng trẻ tuổi, những người luôn khao khát thể hiện cá tính và phong cách thời trang của mình. Đây là một trong những nguyên nhân chính thu hút khách hàng trẻ ngày càng tăng cao, nhất là học sinh, sinh viên.

Bên cạnh ưu điểm đó, ngành thời trang nhanh, với lợi nhuận  khổng lồ đã và đang  thúc đẩy các nhà sản xuất mở rộng quy mô và tốc độ sản xuất để đáp ứng nhu cầu thay đổi liên tục của thị trường. Sự cạnh tranh, bất chấp, khốc liệt và mong muốn tối đa hóa lợi nhuận khiến các thương hiệu tập trung vào việc tung ra các sản phẩm theo xu hướng mới nhanh nhất, dẫn đến việc sản xuất hàng loạt với dòng đời sản phẩm ngắn.

Báo động về rác thải của thời trang nhanh

Thời trang nhanh, với sức hút từ sự thay đổi nhanh chóng và giá cả phải chăng đang gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến môi trường, mà không phải người tiêu dùng nào cũng biết, hiểu và quan tâm.

Những con số biết nói đang rung lên hồi chuông cảnh tỉnh người tiêu dùng thông minh hãy quan tâm nhiều hơn tới môi trường hay chính sức khỏe của mỗi cá nhân tiêu dùng thời trang nhanh.

Mỗi năm, theo báo cáo của Quỹ Ellen MacArthur cho biết: Ngành thời trang đẩy ra môi trường khoảng 92 triệu tấn chất thải dệt may và đáng báo động hơn, 87% trong số đó bị chôn lấp hoặc đốt - theo Waste Managed. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ ô nhiễm đất, nguồn nước và không khí mà còn góp phần làm biến đổi khí hậu.

Ở Anh, mỗi năm có khoảng 350.000 tấn rác thải quần áo bị vứt bỏ - theo Greenyarn.

Ở Mỹ, con số này cũng lên đến 10.5 triệu tấn - theo Greenyarn.

Còn ở Việt Nam thì sao? Theo thống kê, ngành thời trang nhanh Việt Nam thải ra môi trường một lượng lớn rác thải quần áo cũ, mỗi năm có khoảng 250.000 tấn quần áo bị thải bỏ, tương đương với 5-7% tổng lượng rác thải tại các thành phố lớn. Trong đó 90% là chất liệu không thể tái chế.

Việt Nam đã và đang bị thời trang nhanh gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đến môi trường. Ô nhiễm nguồn nước và đất do hóa chất nhuộm, xả thải, lãng phí tài nguyên và lượng rác thải dệt may ngày càng tăng. Khí thải nhà kính do quá trình sản xuất và vận chuyển quần áo thời trang nhanh thải ra một lượng lớn khí CO2 khá lớn, góp phần vào hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu.

Dung hòa giữa đam mê và trách nhiệm

Để cân bằng đam mê thời trang và bảo vệ môi trường, giới trẻ, nhất là những người nổi tiếng, có sức ảnh hưởng, lan tỏa, mỗi cá nhân tiêu dùng thời trang nói chung và thời trang nhanh nói riêng cần nghiêm túc tìm hiểu, trang bị cho mình những kiến thức, hiểu biết, tác hại không mong muốn mà bấy lâu ta vô tình chưa quan tâm.

Để giảm tải lượng rác thải gây ô nhiễm môi trường, người tiêu dùng thông minh tiến tới ưu tiên thời trang bền vững. Chọn các sản phẩm thời trang được làm từ chất liệu tái chế, hữu cơ, hoặc các chất liệu xanh thiên nhiên, an toàn, thân thiện với môi trường.

Mỗi người tiêu dùng hình thành thói quen mua sắm có trách nhiệm. Tránh mua sắm theo xu hướng, phong trào nhất thời, chỉ mua những món đồ thực sự cần thiết và có thể sử dụng lâu dài. Chọn các cửa hàng, thương hiệu, xuất xứ rõ ràng, có chính sách ưu tiên bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Cùng nhau chung tay lan tỏa thông điệp tích cực, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm về thời trang xanh, thời trang bền vững trên các trang mạng xã hội.

Hưởng ứng các sự kiện, chiến dịch bảo vệ môi trường liên quan đến thời trang, nhất là các bạn trẻ, những người nổi tiếng có sức ảnh hưởng, lan tỏa lớn.

Bằng cách thay đổi thói quen mua sắm và tiêu dùng, giới trẻ có thể góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực của ngành thời trang đến môi trường. Đồng thời vẫn thỏa mãn đam mê với thời trang.

Thiết nghĩ, với khách hàng tiêu dùng thời trang nhanh ngày càng trẻ, chiếm lĩnh thị trường này đông đảo như học sinh PTCS và THPT. Đây là hai đối tượng chưa tạo ra thu nhập tự lập, chi tiêu phụ thuộc gia đình. Nhưng luôn có xu thế bắt chước, khao khát khám phá và thể hiện bản thân nên rất dễ bị sa đà vào thói quen tiêu dùng gây lãng phí, ảnh hưởng xấu tới môi trường. Nên chăng trang bị thêm kiến thức về thời trang - nhất là những ảnh hưởng xấu của thời trang nhanh; tích hợp vào chương trình học về kỹ năng  sống  trong nhà trường. Có thể lồng ghép nội dung, hiểu biết thời trang nhanh vào các môn học như: Giáo dục công dân, Khoa học, Công nghệ, Môi trường… Đây là kiến thức rất cần thiết để hình thành thói quen tiêu dùng thông minh. Đặc biệt trong bối cảnh thời trang nhanh đang ngày càng phổ biến và phát triển. Việc này giúp các em hiểu rõ hơn về tác động của thời trang nhanh đến môi trường và xã hội, từ đó có những lựa chọn tiêu dùng thông minh và tích cực hơn.

Đã đến lúc chúng ta cần bước chậm lại giữa cuộc chơi thời trang: nhìn lại tủ đồ của mình không chỉ bằng mắt, mà bằng cả tư duy lựa chọn. Bởi một chiếc áo thật sự “đẹp” không nằm ở nhãn mác hay xu hướng, mà ở chỗ nó phù hợp với chính con người bạn, phản ánh được cá tính và giá trị sống mà bạn theo đuổi.

Thời trang có thể đổi thay theo mùa, nhưng phong cách cá nhân - nếu được nuôi dưỡng từ sự hiểu biết thông minh và chọn lựa có ý thức - sẽ là thứ bền vững và không bao giờ lỗi thời.

Hoàng Thao (nguồn ảnh: Internet)