Thao thức cánh đào

“Người ta đi cấy lấy công,

Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.

Trông trời, trông đất, trông mây,

Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm…”

Ngày đi học, tôi đã từng ngỡ việc phải trông trời, trông đất, trông nắng, trông mưa… là việc của người đi cấy. Nhưng đứng ở làng hoa Đào Cam Giá (phường Cam Giá, TP. Thái Nguyên) những ngày cuối năm, những câu thơ ấy bỗng hiện lên trong đầu tôi. Hoá ra, người trồng hoa đào cũng phải “trông” nhiều như thế!

“Thời tiết ẩm ương, chăm đào khó quá!” là câu tôi nghe được của tất cả những người trồng hoa đào mà tôi được trò chuyện.

Tay thoăn thoắt bứt những bông đào đã nở căng hết cỡ, chị Trần Thị Hảo thở dài bảo: Ban đầu chúng tôi cứ ngỡ, năm nay đào sẽ nở vừa tầm đẹp, nhưng người tính không bằng trời tính. Ai ngờ một đợt mưa kéo dài khiến đất ẩm, không khí thì ấm làm phần lớn diện tích đào đều nở sớm, không cách gì hãm được. May mà một tuần vừa rồi trời rét đậm, đào gần như không phát triển thêm nên phần nào hạn chế bớt thiệt hại. Nhưng hai tư, hai năm Tết lại ấm quá khiến đào lại bung nở. Nhà nào mà gan, giữ lại lượng lớn là gay go chứ không đùa.

Ở vườn bên cạnh, bà Dương Thị Oanh góp chuyện: Chả gan nhưng như nhà tôi vẫn đang chết dở đây. Nhiều cây khách về vườn chọn, đặt rồi nhưng gần Tết nó nở bung hết, họ đều đòi trả lại hoặc đòi cây khác. Giờ việc quan trọng nhất của chúng tôi là canh, cầu thời tiết đừng ấm nữa. Mỗi lần nghe bản tin dự báo thời tiết mà thấy thông tin là nhiệt độ tăng cao, nồm ẩm là lo lắng đến mất ngủ.

Nhìn những chiếc xe tải đủ kích cỡ, chủng loại ùn ùn ra vào làng, tôi hỏi chị Hảo, chị Oanh: Xe ra vào nhiều thế này em nghĩ đào đắt hàng chứ?.

Chị Hảo mau miệng: Bù lại cái thời tiết đỏng đảnh, năm nay được cái người dân có xu hướng chơi hoa đào sớm hơn mọi năm. Chưa năm nào mà đầu tháng 12 âm lịch, nhà tôi đã có khách đến mua như năm nay. May ở chỗ đó thôi, chứ thời điểm này xe vào ra có tấp nập cũng không mấy ăn thua, vì giá cả cũng chỉ ở mức bình bình. Hơn nữa người đến mua cũng có, mà người đến chỉ ngắm cũng nhiều.

Một cây đào cổ thụ trên thùng xe chạy qua làm tôi bị cuốn theo, thốt lên, “Cây đào kia đẹp quá!”. Bà Oanh mách, cây đào to đẹp đó là từ vườn của ông Dương Đình Lập, một trong số ít người tiên phong trồng đào cổ thụ ở Cam Giá. Ông Lập có kỹ thuật chăm sóc đào tốt lắm nên cây nào cây ấy đều đẹp và được giá hơn nhiều nhà khác.

Tôi tranh thủ hỏi thêm, những cây đào cổ thụ được giá nhất ở đây có giá khoảng bao nhiêu, thì được biết, nó thường dao động từ 20 – 25 triệu đồng/cây. Có cây lên tới 30 triệu đồng nhưng chỉ là số ít.

Tôi tìm đến vườn nhà ông Lập, ông đang tất bật điều hành xe cẩu để cẩu những cây đào thế trồng trong những chiếc ang lớn, dễ nặng đến vài tạ lên xe tải. Hỏi thăm ông về tình hình đào Tết năm nay, ông cho biết: Giá bán cơ bản ổn như năm ngoái nhưng khó làm hơn.

Ông xoè bàn tay vạm vỡ của mình ra cho tôi xem những bông đào bích đỏ ối vừa vặt xuống buồn bã nói: Đẹp thế này nhưng nếu vẫn để nó trên cành, họ chê đào nở là cây mất giá ngay. Nhưng vặt hoa thì cũng chỉ vớt vát được những cây còn nhiều nụ thôi, chứ mà nó nở cả loạt thì giời cứu. Tôi phải bỏ một số cây vì nở hết trước Tết đấy. Tiếc của, tiếc công lắm!.

Tiếc chứ vì những cây đào cổ thụ của ông có cho thuê ít thì dăm ba triệu, nhiều thì lên tới một, hai chục triệu mà nở sớm là không bán được. Ông Lập hướng về mấy cây đào cổ thụ dáng huyền nhưng đã bung nở đến tận những nụ ở đầu cành mặt như méo đi vì xót của.

Nhưng rồi ông lại tự trấn an: Cũng may mất vài cây thôi vì nửa vườn tôi bán được trước Rằm tháng Chạp rồi. Đào cổ thụ hiện tôi chỉ còn độ chục gốc để mang lên bán ở chợ hoa trên thành phố, cũng là để hưởng không khí chợ Tết.

Cái may của ông Lập cũng là cái may của hầu hết người dân làng hoa đào Cam Giá, vì năm nay người dân có xu hướng chơi Tết sớm, trong tuần đầu của tháp Chạp, các thương lái và người dân đã đến vườn chọn mua đào.

Chị Dương Thị Oanh, chủ vườn Nam Oanh cho hay: Trước Rằm tháng Chạp, chị đã xuất được 2 chuyến xe “3 chân”, cho thương lái trong Hà Tĩnh ra mua với số lượng gần 100 cây. Bình quân giá trên dưới 2 triệu đồng mỗi cây. Đây là năm thứ 3 họ ra ngoài này mua đào mang về trong đó rồi, có điều năm nay mua sớm hơn thôi. Càng ngày thương lái đến làng đào Cam Giá mua buôn với số lượng lớn chở đi các tỉnh càng có xu hướng tăng.

Điều đó cho thấy chất lượng hoa đào Cam Giá ngày càng có chỗ đứng trên thị trường! – Tôi nghĩ vậy.

Và, quả không sai, chị Nguyễn Thị Thuý Nga, Chủ tịch Hội Nông dân phường Cam Giá thông tin: Trên địa bàn phường Cam Giá hiện có 20 ha trồng hoa đào, với số lượng khoảng 28 nghìn cây. Con số này tương đương với năm 2022. Nhờ chịu khó học hỏi và ứng dụng kỹ thuật vào trồng và chăm sóc hoa nên sản phẩm hoa đào Cam Giá hiện nay khá đa dạng về mẫu mã, kiểu dáng. Sản phẩm hoa trồng ở Cam Giá được đánh giá là có màu sắc đẹp, cánh hoa dày và bền hoa.

Một số sản phẩm chính là đào cổ thụ, đào thế, đào bon sai, đào tự do, đào rừng, đào cành. Bên cạnh đó, một số chủng loại được cấy ghép gồm có đào bích đỏ, đào bích hồng, đào thất tốn, đào phai, đào  truyền thống, đào bạch…

Nói về nguồn gốc đào ở Cam Giá, chị Nga cho biết thêm: Ở làng nghề có đào gieo hạt từ Nhật Tân (Hà Nội) và cây đào lấy quả cổ thụ chất lượng cao được lựa chọn dáng, thế kỹ càng từ các vùng trung du miền núi phía Bắc và phía Tây Bắc.

Hoa Đào Cam Giá được người tiêu dùng nhiều nơi ưa chuộng, xong tiêu thụ chủ yếu vẫn là trên địa bàn tỉnh và một số tỉnh bạn. Đặc biệt, tiêu thụ nhiều về Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nội và một số tỉnh miền Trung, miền Nam.

Với giá trị kinh tế cao, hoa đào đã trở thành cây trồng chủ lực, mũi nhọn trong phát triển kinh tế nông nghiệp địa phương.

Từ 4 ha do một số hộ trồng nhỏ lẻ vào đầu những năm 1990, đến nay trên toàn phường đã có trên 240 hộ trồng hoa đào, tạo việc làm thường xuyên cho trên 700 lao động là người trực tiếp canh tác và khoảng 600 lao động thời vụ theo từng thời điểm. Năm 2012, UBND tỉnh ra quyết định công nhận Làng nghề Hoa đào phường Cam Giá. Nhiều năm liên tục, hoa đào Cam Giá được Hội Nông dân tỉnh công nhận là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu.

Chỉ còn vài ngày nữa là năm mới sẽ gõ cửa, cũng là lúc kết thúc một vụ hoa đào, người trồng đào ở Cam Giá vẫn không ngừng “trông trời”, “trông mây” mong sao thời tiết đừng nắng nóng để những cánh đào “chở” mùa mùa Xuân no ấm về cho làng.

Kim Ngân