Sao không là du lịch trải nghiệm lịch sử?

VNTN - Nếu ai đã từng đến di tích Khu căn cứ Rừng Sác (Cần Giờ) - địa danh đã ghi nhiều dấu ấn lịch sử trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ, hẳn sẽ rất thích thú khi được ngồi ca-nô len lỏi vào những con rạch chằng chịt thân đước, nghe chim hót, nhìn cá nhảy, chụp ảnh với đàn khỉ hoang hơn nghìn con. Vào sâu trong rừng là nhà Bảo tàng Cần Giờ với những bức “tượng sống” về các chiến sĩ đặc công rừng Sác được tạo dựng, chỗ này là cảnh đang chuẩn bị vũ khí chiến đấu, chỗ kia quần nhau với cá sấu dưới lạch sâu. Ở bìa rừng là cảnh chỉ huy đang giao nhiệm vụ và tiễn đưa các chiến sĩ ra trận; bên chum nước mưa hứng từ mái lá, o du kích đang chưng cất nước ngọt từ nước mặn theo kiểu nấu rượu… Đến tham quan rừng Sác, du khách còn có thể trải nghiệm cảm giác lội nước trong rừng ngập mặn; thưởng thức món ba khía muối và cơm nắm cá kho (những món ăn thường ngày của bộ đội đặc công), hoặc nướng khoai giữa rừng…

Cuộc chiến tranh vệ quốc đã kết thúc và lùi xa mấy mươi năm, song với những trải nghiệm trực quan, sinh động như vậy, hẳn đã tạo cho du khách hứng thú khám phá, tìm hiểu về lịch sử hơn gấp nhiều lần những bài học trong sách vở.

Nhắc chuyện ở Rừng Sác, là để ngẫm chuyện ở Thủ đô gió ngàn - nơi có Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa; Hồ Núi Cốc cùng truyền thuyết chàng Cốc, nàng Công; những hang Phượng Hoàng, suối Mỏ Gà; ngoài ra còn có Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam, nơi lưu giữ hình ảnh, hiện vật của truyền thống văn hóa cộng đồng các dân tộc; Khu bảo tồn làng nhà sàn du lịch sinh thái Thái Hải, di tích Chùa Hang… Tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng là điều kiện để Thái Nguyên trở thành điểm sáng về du lịch không chỉ ở khu vực miền núi phía Bắc mà còn trên bình diện cả nước.

Theo báo cáo của cơ quan quản lý văn hóa, thì doanh thu du lịch hằng năm tỉnh ta tăng 10-15%; lưu trú du lịch tăng 18-20%, khách du lịch nội địa tăng 8-10%, khách du lịch quốc tế tăng trên 5%. Năm 2014, tổng số lượt khách đến Thái Nguyên gần 2 triệu lượt, trong đó khách quốc tế đạt hơn 70 nghìn lượt. Tổng doanh thu toàn xã hội về các dịch vụ du lịch đạt 1.247 tỷ đồng, trong đó doanh thu từ các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn tỉnh đạt 146,2 tỷ đồng...

Vậy nhưng du lịch Thái Nguyên đã thực sự thu hút? Bởi câu hỏi về một địa danh khiến du khách ra về mà vương vấn quả thực vẫn khó trả lời cho những ai đã trót nặng lòng với mảnh đất này. Thực tế cho thấy, với nhu cầu nâng cao chất lượng cuộc sống mỗi ngày, người ta không chỉ đi du lịch để ăn, chơi và tiêu tiền nữa mà còn để trải nghiệm. Hình thức du lịch nông thôn đã và đang phát triển nhưng vẫn chưa thể phát huy hết lợi thế hiện có. Tại sao không là việc đi sâu khai thác du lịch trải nghiệm lịch sử tương tự như Rừng Sác, khi mà chúng ta có hẳn một khu ATK kháng chiến?

Khu di tích lịch sử - Sinh thái ATK (Phú Đình, Định Hóa) - là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh và các nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã sống và làm việc từ 1947-1954 để lãnh đạo cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp. Ngoài Nhà tưởng niệm Bác Hồ còn có 124 điểm di tích lịch sử, đã được Nhà nước xếp hạng di tích quốc gia năm 1981. Hình thức du lịch trải nghiệm đã được khai mở, nhưng chưa phải là trải nghiệm lịch sử mà mới chỉ phát triển theo hình thức du lịch nông thôn giới thiệu bản sắc văn hóa vùng quê. Du khách được leo đèo, lội suối lấy củi, bẻ măng rừng, hái chè cùng bà con trong các bản làng khu di tích; tham gia các hoạt động văn hoá, lễ hội truyền thống mang nét đặc trưng của địa phương… Các điểm di tích được phục dựng, nhưng việc tái hiện những không gian, hay những hoạt động của Bác Hồ, cán bộ, chiến sĩ… thì chưa có nhiều. Việc tham quan như “cưỡi ngựa xem hoa”, và thuyết minh dù có hay thì cũng là “lời nói gió bay”!

Chuyện ở di tích lịch sử Rừng Sác chỉ là một ví dụ để “trông người mà ngẫm”. Thái Nguyên vẫn còn nhiều những giá trị tiềm ẩn đang chờ được khám phá. Và khai thác du lịch trải nghiệm lịch sử, tại sao không? Nhưng đó hẳn không chỉ là chuyện của riêng một ai, mà nó cần một chiến lược với những việc làm cụ thể từ nhiều cấp ngành quản lý di tích, văn hóa.

Thái Văn