Nhóm Then Núi Hoa - Phia Bjoóc tham gia trình diễn di sản Then tại Cộng hòa Pháp

VNTN- Từ ngày 12 đến 19 tháng 10 năm 2024 vừa qua, nhận lời mời của Hiệp hội tinh hoa Việt Nam (L’Association Parfums du Vietnam) tại Cộng hòa Pháp, đoàn nghệ nhân hát Then các dân tộc Tày, Nùng, Thái “Hoa Núi - Phia Bjoóc” do TS. Hoàng Thị Hồng Hà (cán bộ Viện văn hóa thế giới Paris), NSND Triệu Thủy Tiên và nghệ sỹ Nguyễn Văn Bách đồng sáng lập đã có chương trình trình diễn di sản Then tại thành phố Nice và thành phố Paris Cộng hòa Pháp. Đặc biệt, nghệ sỹ Nguyễn Văn Bách là hội viên thuộc Chi hội Văn nghệ dân gian - Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên.

Nghệ sỹ Xuân Bách biểu diễn bài Then Lập Xuân bên cạnh Tháp Eiffel, thành phố Paris

Hiệp hội Tinh hoa Việt Nam (Parfums-Vietnam) là tổ chức hội quần chúng tự nguyện của người Việt Nam cùng những người Pháp yêu mến văn hóa Việt Nam hiện đang sinh sống, làm việc và học tập tại Cộng hòa Pháp. Hiệp hội có trang web là parfums-vietnam.com và trụ sở hoạt động chính đặt tại TP. Paris thuộc Cộng hòa Pháp. Hiệp hội do nhà văn Dominique De Miscault cùng TS. Hoàng Thị Hồng Hà (cán bộ Viện Văn hóa thế giới Paris - Maison des cultures du monde) đồng sáng lập năm 2017. Đến năm 2024, Hội tinh hoa Việt Nam chính thức đăng ký hoạt động với Sở Cảnh sát Paris và Bộ Văn hóa Pháp.

Hiện nay Hiệp hội có 500 thành viên sinh hoạt tại 2 thành phố lớn là Paris và Nice. Hiệp hội được lập ra với mục đích quảng bá và giới thiệu tinh hoa văn hóa của Việt Nam đến với công chúng châu Âu nói chung cũng như công chúng Pháp nói riêng. Phương thức hoạt động chính của Hiệp hội là tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm tranh ảnh và biểu diễn các chương trình nghệ thuật gắn với di sản văn hóa của Việt Nam.

Năm 2017, Viện Văn hóa thế giới Paris (Maison des cultures du monde) tổ chức thành công chương trình “Le then des Tày ét Nùng” (hát Then Tày, Nùng) tại Nhà hát Mandapa thuộc quận 13, TP. Paris, Cộng hòa Pháp. Chương trình được thực hiện trên cơ sở giải thưởng của TS. Hoàng Thị Hồng Hà năm 2013. Chương trình đã tạo được tiếng vang rất lớn và được đông đảo công chúng gồm cả người Pháp cũng như Việt kiều đánh giá cao. Trên cơ sở thành công của chương trình này, Hiệp hội tinh hoa Việt Nam xây dựng dự án quảng bá hát Then với 2 chương trình trình diễn di sản Then và 1 cuộc hội thảo vào ngày 12 và 19 tháng 10 năm 2024 tại thành phố Nice, thành phố Paris (Cộng hòa Pháp).

Dự án nhằm giới thiệu về di sản Then của Việt Nam cho nhân dân Pháp cũng như người Việt Nam hiện đang sinh sống, làm việc, công tác và học tập tại Pháp. Hiệp hội đã liên hệ và mời đoàn nghệ nhân, nghệ sỹ gồm 7 người đã từng tham gia chương trình “Le then des Tày ét Nùng” quay trở lại Cộng hòa Pháp để tiếp tục trình diễn phục vụ công chúng. Nội dung chương trình chủ yếu là những trích đoạn nghi lễ Then đã được nâng cao tính nghệ thuật để đưa đến công chúng những giá trị đặc sắc và chân thực nhất của thực hành Then các dân tộc Tày, Nùng, Thái của Việt Nam.

Nhóm Then Núi Hoa - Phia Bjoóc được TS Hoàng Thị Hồng Hà, NSND Triệu Thủy Tiên và nghệ sỹ Nguyễn Văn Bách thành lập gồm 7 thành viên là những nghệ nhân, nghệ sỹ có uy tín, đã đạt được nhiều giải thưởng cao quý. Các nghệ nhân của nhóm Then đến từ các địa phương trong tỉnh Lạng Sơn, Thái Nguyên và Quảng Ninh. Chương trình biểu diễn của đoàn gồm các tiết mục được trích lược từ diễn xướng Then của đồng bào Tày, Nùng khu vực Việt Bắc.

Các tiết mục tham gia trình diễn đều đã được nâng cao về chất lượng nghệ thuật và có sự tư vấn nghi lễ từ các nghệ nhân cũng như các nhà nghiên cứu văn hóa nên đã giới thiệu được cho khán giả một cách trọn vẹn và bao quát về thực hành Then Tày, Nùng, Thái của Việt Nam. Điểm nhấn quan trọng của toàn bộ chương trình là có sự hiện diện tham gia trình diễn của chính các nghệ nhân thực hành nghi lễ Then - chủ thể của di sản.

Tại thành phố Nice, nhóm Then “Núi Hoa” đã có chương trình biểu diễn cùng với Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp (CCV) tại Nhà hát Trung tâm TP. Nice vào ngày 12 tháng 10 năm 2024. Chương trình có sự tham gia của đông đảo công chúng yêu âm nhạc của Pháp và Việt kiều tại Nice.

Tại thành phố Paris, chương trình trình diễn Then được tổ chức tại Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp (CCV), quận 13, TP. Paris. Bên cạnh phần trình diễn còn có phần giao lưu giữa các nghệ nhân, nghệ sỹ trong đoàn với khán giả. Đến dự chương trình có ông Phạm Việt Anh, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Hà Lan; bà Nguyễn Phương Thảo, đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp; đại diện Hội Người Việt Nam tại Pháp (UGVF); đại diện Hội Sinh viên Việt Nam tại Pháp (UEVF); đại diện Hội Cánh Diều và các hội đoàn khác; NSƯT Tăng Thanh Sơn, Tham tán viên Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch Việt Nam tại Pháp, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp (CCV); bà Dominique De Miscault, Chủ tịch Hiệp hội Tinh hoa Việt Nam và đông đảo công chúng Pháp, Việt kiều Pháp, Việt kiều Hà Lan, đặc biệt là khán giả thuộc cộng đồng Tày, Nùng, Thái là Việt kiều đang sinh sống tại Pháp.

Sau chương trình biểu diễn, Ban Chủ tịch Hiệp hội Tinh hoa Việt Nam và nhóm Then “Núi Hoa - Phia Bjoóc” được ông Đinh Toàn Thắng - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Pháp tiếp đón tại Trụ sở Đại sứ quán Việt Nam tại thành phố Paris. Tại cuộc tiếp đón, Đại sứ đã khen ngợi các nghệ sỹ, nghệ nhân trong đoàn đã tích cực vượt khó khăn để đem di sản văn hóa Việt Nam đến với châu Âu. Đồng thời, Đại sứ cũng dặn dò và động viên đoàn nỗ lực thêm nữa để góp phần vào nhiệm vụ bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc trong thời kỳ hiện nay.

Thay mặt đoàn, TS. Hoàng Thị Hồng Hà, Phó Chủ tịch Hội Tinh hoa Việt Nam đã cảm ơn tình cảm trân quý mà Đại sứ đã dành cho Hiệp hội cũng như đoàn nghệ nhân. Đồng thời, mong muốn Đại sứ sẽ giúp đỡ cho các dự án tiếp theo của Hiệp hội nhằm đưa các di sản văn hóa Việt Nam đến với công chúng nhiều hơn.

Các chương trình của đoàn đều được đông đảo khán giả đánh giá cao và được các cơ quan thông tấn, truyền thông của Việt Nam cũng như Pháp đến đưa tin, bài. Chương trình đã giới thiệu cho công chúng Pháp những giá trị tốt đẹp và trân quý của di sản Then Tày, Nùng, Thái Việt Nam. Đồng thời khẳng định giá trị của di sản Then Việt Nam trên bầu trời di sản văn hóa nhân loại.

Anh Anh