Người sáng chế ra két sắt cơ điện tử

VNTN - Theo Bằng độc quyền sáng chế số 21427 của Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam: Két sắt cơ điện tử của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thành Long là một phiên bản có các tính năng bảo mật và bảo vệ tương đương các thương hiệu Doettling hay Buben & Zorweg (Germany) - thương hiệu tốt nhất thế giới. Đặc biệt, két sắt cơ điện tử của ông còn có thêm tính năng mới là cứu hộ trọng lực - tính năng này chưa hề xuất hiện trên thế giới. 

Không dừng lại ở việc giải mã thiết kế và chế tạo các sản phẩm cơ điện tử dân dụng, công nghiệp thông qua các đồ án, các đề tài nghiên cứu khoa học, Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thành Long, Trưởng phòng Khoa học Công nghệ và Hợp tác quốc tế, Trưởng Bộ môn Cơ điện tử Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp (Đại học Thái Nguyên) đã cùng các cộng sự của mình nghiên cứu, sáng chế thành công nhiều sản phẩm công nghệ hiện đại, tiện ích, hữu dụng được xã hội chấp nhận. Két sắt cơ điện tử của ông là một trong số sản phẩm như vậy.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thành Long giới thiệu các tính năng đặc biệt về Két sắt cơ điện tử

Ông chia sẻ: Trên thị trường hiện có nhiều loại két sắt, thuộc nhiều hãng khác nhau trong nước và thế giới sản xuất. Mỗi hãng lại sử dụng một công nghệ khác nhau, từ cơ khí đơn thuần cho đến điện tử kết hợp. Thông thường phần cơ khí của két có chức năng bảo vệ và giữ một phần chức năng bảo mật; phần điện tử “nếu có” sẽ giữ chức năng bảo mật. Sau khi nghiên cứu thực tế, tôi phát hiện các kiểu két sắt đang thịnh hành trên thị trường tuy đa dạng, nhưng cơ bản được sử dụng chung một bộ khóa cơ kiểu đĩa vấu truyền động mặt đầu. Thiết kế này không khó đối với các tội phạm công nghệ, chúng có thể mở khóa két dễ dàng như việc đi vào ngôi nhà không có chốt cửa. Hơn nữa, một số nhóm hacker đã công khai về kỹ năng mở, phá các loại khóa két này trên mạng internet. Để khắc phục những hạn chế này, tôi bắt tay vào việc nghiên cứu công trình khoa học “Két sắt cơ điện tử”. Đây là công trình thiết kế kỹ thuật có tính năng bảo mật tuyệt đối. Vì két sắt cơ điện tử được thiết kế trên nguyên lý vận dụng các kỹ thuật đa nền tảng, tạo nên nhiều thách thức và rào cản kỹ thuật hơn bất cứ công nghệ nào trước đây.

Chuyện về sản phẩm két sắt cơ điện tử, giới chuyên môn gọi đây là sản phẩm đặc thù bảo mật, đồng thời bảo vệ có yêu cầu khắt khe. Hiện trên thế giới đã có những chiếc két sắt “danh bất hư truyền”, “bất khả xâm phạm” do các hãng sản xuất nổi tiếng trên thế giới chế tạo được. Ví dụ như chiếc két Narcissus, do tác giả Karl Lagerfeld thiết kế được bán với giá 1 triệu USD. Sau Narcissus đã có thêm sản phẩm mới có tên The Skeleton, sản xuất tại Đức, với giá hơn 341.000 USD… Với giá bán này, chắc chắn số người tiếp cận được với sản phẩm mang tên Narcissus và The Skeleton cả thế giới cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Trong khi đó, nhu cầu về cất giữ tài sản cũng như các tài liệu quý của cá nhân, tổ chức rất lớn. Nắm bắt được điều này, ông càng nung nấu quyết tâm phải thực hiện thành công ý tưởng của mình. Ông nói như một trải lòng: Thế giới người ta làm được, thì mình cũng làm được. Nhưng không phải làm hàng nhái có chất lượng cao. Mà là làm ra sản phẩm đơn chiếc, tuyệt đối an toàn về bảo mật với giá thành phù hợp.

Ngược dòng thời gian, đó là vào năm 2017, ông chính thức trình làng bản thiết kế khóa cơ thay thế các nguyên lý truyền thống đã có từ hàng chục năm trước. Khóa có đặc điểm tạo ra những chuyển động tiếp tuyến giữa các bộ phận cơ khí. Tiếng ồn được triệt tiêu, hacker không thể sử dụng ống nghe để dò tìm mã khóa. Các kết cấu vành tải của khóa ổn định, giúp tải trọng tay xoay mã cơ không xê dịch. Đặc biệt là ổ khóa không để lỗ khóa, do đó bộ khóa gần như không có điểm yếu nào với các khóa cơ hiện thời (lỗ khóa là chỗ để hacker thâm nhập). Việc xác định vị trí tay xoay được thiết kế dựa trên nguyên lý quang học, nên người ngoài muốn xâm nhập két cũng không thể dò nổi mã khóa. Sau nhiều lần thực nghiệm đều cho kết quả có khả năng bảo mật cao, đồng thời mang lại nhiều tiện ích cho người sử dụng, ông dấn thêm một bước xa hơn, tức là nhanh chóng hoàn thiện Đề tài nghiên cứu này ở cấp cơ sở và cấp đại học. Một tin vui là ngay khi trình làng, đề tài này của ông được các thành viên hội đồng thẩm định chuyên môn đánh giá cao.

Không giống như nhiều nhà sáng chế khác, ông vô tư, không giấu giếm, thậm chí là công khai công bố sản phẩm Két sắt cơ điện tử rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng; trên mạng xã hội. Ông cung cấp chi tiết từng bước chế tạo ra sản phẩm của mình, cả sơ đồ thiết kế kỹ thuật cũng được giới thiệu chi tiết. Đã có một số chuyên gia trong ngành Cơ điện tử; chế tạo két sắt thử bắt tay thực nghiệm sản xuất, song không làm được. Ông cho biết: Để làm ra một két sắt, sẽ thật dễ dàng đối với các nhà sản xuất. Nhưng quan trọng đối với chủ sở hữu là không bao giờ mong muốn bất cứ ai có thể mở được két sắt của họ. Tôi hiểu được điều này và đã thiết kế, chế tạo thành công chiếc két sắt hiện chưa có chuyên gia phá khóa nào giải mã được… Vài giây dừng lời, ông tâm đắc: Bí quyết nằm ở ổ khóa và chìa khóa.

Để thực hiện thành công ý tưởng của mình, ông đã nghiên cứu, thiết kế chia chìa khóa thành các phần, gồm phần thực và phần không có thực. Phần thực có phần cơ khí và phần điện tử. Phần không có thực nằm ở giữa 2 phần thực. Phần quan trọng của chìa khóa nằm ở chính phần không có thực, vì thế phần này bắt buộc phải có thì mới hoàn thiện được chìa khóa. Đây cũng chính là nguyên do mà ngay cả hacker bỏ tiền mua khóa, tháo rời khóa để nghiên cứu, tìm hiểu cũng không thể làm nhái được một chìa khóa khác cho két sắt. Và cả khi có chìa khóa trong tay, nhưng để mở được két sắt cơ điện tử còn đòi hỏi điều kiện cần và đủ. Điều kiện cần là việc thao tác đúng mã cơ khí để vi điều khiển cấp điện cho động cơ mở ổ khóa. Điều kiện đủ là những tín hiệu đúng cung cấp cho vi điều khiển thông qua một trong các phương thức như dùng vân tay; thẻ từ; tin nhắn điện thoại, hoặc dùng điều khiển từ xa. Hơn thế, để mở khóa còn đòi chủ nhân của két sắt phải thao tác đúng thứ tự và thói quen của chủ nhân. Một khác biệt của két sắt cơ điện tử là khóa có một nửa thao tác mở phải tiến hành từ bên trong két. Khóa có thiết kế như vậy đã tạo thêm một thách thức, trở ngại lớn với đối tượng xấu khi thực hiện hành vi thâm nhập két sắt... Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Ngọc Pi, Hiệu phó Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp tâm đắc: Két sắt cơ điện tử của Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thành Long là một sản phẩm của thời đại công nghệ 4.0. Đây cũng là một sản phẩm dùng để khóa kẻ gian, vì mọi quá trình thử nghiệm mở, phá khóa mang tính dự đoán của đối tượng đều bị gián đoạn, không cho kết quả rõ ràng. Buộc kẻ gian phải bỏ cuộc.

Để chúng tôi hiểu hơn về sản phẩm Két sắt cơ điện tử, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thành Long đưa chúng tôi đến phòng nghiên cứu, thực nghiệm của Khoa. Tại đây, ông say sưa giới thiệu với chúng tôi về các công trình khoa học, các đề tài sau nghiên cứu được ứng dụng vào thực tế, như: Hộp giảm tốc bánh răng sóng ứng dụng trên robot công nghiệp; Máy đo góc nghiêng bánh răng kiểu cơ điện tử; Máy đo PCMM cấu hình xách tay; Máy đo tốc độ vòng quay không tiếp xúc dựa trên nguyên lý cộng hưởng tần số; mô hình nhà thông minh; hệ thống vườn thông minh... Ông đưa chúng tôi đi từ thán phục này đến thán phục khác, rồi vô tư quay trở lại với sản phẩm Két sắt cơ điện tử. Một sản phẩm thông minh được ứng dụng cộng nghệ hiện đại nhất. Chủ két sắt có thể thực hiện mở khóa bằng vân tay, bằng điện thoại, hoặc bằng một thiết bị kỹ thuật khác tùy… thích. Ông tâm đắc: két sắt cơ điện tử được sử dụng nhiều ứng dụng tiện ích, ví như việc tôi không có nhà, kẻ gian đột nhập, chạm vào ổ khóa, két sẽ gọi vào số điện thoại của tôi. Sau 3 hồi chuông không thấy tôi trả lời, báo động tự tìm đến máy điện thoại của vợ tôi, rồi con tôi… bao giờ có đáp lại thì tín hiệu báo động mới ngừng phát. Như thế, mọi nguy cơ can thiệp đến két sắt khi chủ nhân vắng mặt đều được ngăn ngừa triệt để.

Tại phòng nghiên cứu khoa học

Nhưng với người dùng cũng có thể mở được két sắt từ xa, hoặc hướng dẫn người khác mở từ xa thông qua liên lạc viễn thông. Đây là các đặc điểm làm cho khóa thông minh hơn các loại khác trên thị trường hiện nay. Điểm đặc biệt nhất của khóa không giống với bất cứ hãng nào khác, đó là nếu khách hàng đã đổi mã cơ khỏi mã xuất xưởng mà quên mất mã cơ khí, ngay cả nhà sản xuất cũng không có cách nào mở lại được két nữa. Điều này thể hiện nguyên tắc bảo mật ở mức độ cao nhất, đạt đến tính khoa học trong thiết kế bảo mật - chỉ có một chủ nhân duy nhất sử dụng được đồ vật của mình. Đây là các đặc điểm làm cho két sắt cơ điện tử thông minh hơn các loại khác trên thị trường hiện nay.

Cũng qua ông chúng tôi được biết thêm: Két sắt cơ điện tử còn có đặc điểm vượt trội khác, đó là sản phẩm mang tính sở hữu duy nhất. Bởi ngoài chủ nhân thực sự sẽ không có người thứ hai có thể mở được khóa - kể cả nhà sản xuất. Ông tiếp tục câu chuyện: Khi phần mềm trở nên quá đơn giản đối với hacker, nên tôi quyết định chuyển tính năng bảo vệ về phần cứng. Và đứng trước việc bảo hộ bản quyền sở hữu trí tuệ ngày nay quá mong manh, do đó tôi thực hiện kết cấu một mảnh ảo vào chìa khóa như một phương án giữ bản quyền sản phẩm đắc dụng. Điều này có nghĩa là nếu ai đó chấp nhận mua két về làm mẫu, nhưng cũng không thể thực hiện được việc mở một chiếc két khác, dù có cùng kết cấu. Đây chính là điểm cốt lõi của khoa học bảo mật mà nhiều hãng khác không làm được.

Từ những ưu điểm vượt trội, nên sản phẩm Két sắt cơ điện tử của ông tham dự Cuộc thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Thái Nguyên năm 2018 đã được Ban tổ chức trao giải Nhất; được UBND tỉnh tặng Bằng khen. Thêm một thông tin vui là Két sắt cơ điện tử của ông đã xuất hiện trên 4 chương trình truyền hình Khoa học Công nghệ cấp quốc gia và hàng chục triển lãm Khoa học Công nghệ trên cả nước. Mới đây, ngày 27 tháng 4 năm 2019, Két sắt cơ điện tử của ông đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp Bằng sáng chế và được ghi trong Sách Vàng sáng tạo Việt Nam. Nhưng… để một sản phẩm khoa học công nghệ 4.0 có nhiều người là chủ sở hữu, lại rất cần sự hợp tác, vào cuộc của các nhà đầu tư. Phó Giáo sư nói trăn trở: Tôi là nhà khoa học, tôi nghiên cứu, thiết kế, làm ra công nghệ. Tôi sẵn sàng chuyển giao công nghệ và thiết kế kỹ thuật Két sắt cơ điện tử của mình cho các tổ chức, cá nhân có uy tín, có năng lực sản xuất để cung cấp cho người sử dụng. Tôi chắc chắn Két sắt cơ điện tử là một sản phẩm hoàn hảo, là “người giữ của” trung thành của mọi chủ nhân.

Phạm Ngọc Chuẩn