Người Hà Nội đang sống “chen chúc” thế nào?

VNTN - Chính phủ cho biết các quận như Đống Đa, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân và Cầu Giấy, trung bình đều trên 30.500 người/km².

Còn Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội dự báo dân số Thủ đô sẽ "về đích" sớm... 30 năm, đến năm 2020 dân số ước tính sẽ là 10,5 triệungười (gần bằng dân số dự báo đến năm 2050).

Khoảng chục năm trước, khi dự thảo Luật Thủ đô bắt đầu được xem xét, siết nhập cư để giảm tải áp lực cho Hà Nội cũng đã được bàn nát nước.

Nay, báo cáo Quốc hội sau sáu năm thi hành Luật Thủ đô, Chính phủ cho biết, theo thống kê của thành phố Hà Nội (tính đến tháng 9/2017), toàn thành phố có 1.913.975 hộ gia đình, với 6.984.049 nhân khẩu thường trú. Mật độ dân số trung bình khoảng 2.213 người/km², phân bố không đều, tập trung nhiều ở các quận nội thành. Như, Quận Đống Đa 32.213 người/km², gấp 45 lần so với huyện Ba Vì là 721 người/km². Từ ngày 1/7/2013 đến hết ngày 1/4/2018, toàn thành phố đã đăng ký thường trú cho 7.821 nhân khẩu; đăng ký tạm trú 225.265 nhân khẩu, tiếp nhận 20.420.359 lượt thông báo lưu trú; 6.658 lượt khai báo tạm vắng.

Chính phủ cũng nêu các biện pháp quản lý dân cư trên địa bàn Thành phố, như đã ban hành và thực hiện quy định về diện tích bình quân tối thiểu là 15m² sàn/đầu người đối với nhà cho thuê ở nội thành, thực hiện chính sách ưu tiên đầu tư và huy động các nguồn lực để đầu tư xây dựng các khu đô thị, nhà ở với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ hiện đại, thuận tiện ở ngoại thành để thu hút sự giãn dân ở nội thành.

Ảnh: Khánh An

Qua đó, bước đầu hạn chế tình trạng di dân tự phát, giảm áp lực về dân số trong nội thành.

Nhưng, Chính phủ cũng xác nhận rằng, tình trạng dân số cơ học vẫn tiếp tục tăng nhanh cả ở nội thành và ngoại thành, nhất là ở nội thành, khu vực nội đô lịch sử.

Theo báo cáo số 135 ngày 18/4/2018 của Chính phủ  thì: năm 2013, tổng số dân số của 4 quận nội đô lịch sử (bao gồm Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng) là 966.806 người; năm 2014, dân số là 1,09 triệu người (tỷ lệ tăng dân số đạt 113,21%) và đến năm 2017, con số này lên tới 1,13 triệu người (tỷ lệ tăng dân số đạt 117,33%).

Chính phủ thừa nhận chưa kiểm soát được mức độ gia tăng theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, mật độ dân cư phân bố không đều, có sự chênh lệch đáng kể giữa ngoại thành và nội thành. Ở các quận như Đống Đa, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân và Cầu Giấy, có mật độ dân số cao nhất, trung bình đều trên 30.500 người/km², việc này đã gây quá tải về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, tác động mạnh đến công tác quản lý dân cư, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, môi trường trên địa bàn Thủ đô.

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội cho biết, năm 2018, uỷ ban này đã tổ chức Đoàn giám sát việc thực hiện một số quy định của Luật Thủ đô, trong báo cáo kết quả giám sát cũng đã đề cập đến vấn đề quản lý dân cư và thấy rằng những chính sách nhằm mục đích giãn dân ra ngoại thành, hạn chế việc di dân vào nội thành, giảm áp lực dân số trong nội thành đều cho thấy chưa hiệu quả, tình trạng tăng dân số cơ học ở nội thành không giảm mà tiếp tục tăng nhanh.

Theo báo cáo ngày 21/9/2018 của Đoàn giám sát về việc thực hiện một số quy định của Luật Thủ đô thì Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đặt mục tiêu đến năm 2020 dân số tăng khoảng từ 7,3 - 7,9 triệu người nhưng đến năm 2017, dân số Hà Nội đã trên 9,6 triệu người (lớn hơn dân số dự báo đến năm 2030). Với tốc độ tăng trung bình 3%/năm thì đến năm 2020 dân số ước tính sẽ là 10,5 triệungười (gần bằng dân số dự báo đến năm 2050) vượt xa so với dự kiến trong Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tại báo cáo thẩm tra, Uỷ ban Pháp luật cũng nêu không ít kiến nghị liên quan đến quản lý dân cư.

Đó là, Chính phủ cần chỉ đạo tiếp tục hoàn thiện chính sách ưu đãi các nhà đầu tư và có chính sách đột phá huy động nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế, hạ tầng xã hội, xây dựng các khu đô thị, thành phố vệ tinh, nhà ở ở ngoại thành. Rà soát lại những dự án chung cư trong nội thành đang được cấp phép, cho xây dựng mặc dù đã có văn bản chỉ đạo của cấp có thẩm quyền; rà soát lại những dự án chung cư ở nội thành và ngoại thành đã được xây dựng nhưng lại bỏ hoang, không thu hút người dân đến ở,... để tìm ra được nguyên nhân từ đó có giải pháp khắc phục.

Hai là khẩn trương tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các nhiệm vụ về xây dựng quy hoạch, di dời các cơ quan, đơn vị, bệnh viện, cơ sở giáo dục trong khu vực nội thành Hà Nội ra ngoại thành để thực hiện đầu tư các công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch.

Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng cần có biện pháp tăng cường phối hợp với chính quyền các tỉnh lân cận trong Vùng Thủ đô để thực hiện tốt các quy định trong Luật Thủ đô, trong đó tập trung vào vấn đề tạo việc làm và giải quyết việc làm. Đây là giải pháp có tính nền tảng để hạn chế việc di dân tự phát vào nội thành.

Kiến nghị tiếp theo với Chính phủ là khẩn trương ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn về quy hoạch, kiến trúc đối với khu vực cải tạo, tái thiết đô thị tại các quận nội đô lịch sử: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Trong quy hoạch, kiến trúc, cần hạn chế, thậm chí không cho phép xây dựng các tòa nhà chung cư cao tầng trong nội đô để hạn chế tình trạng tăng dân số cơ học trong nội thành.

Uỷ ban Pháp luật cũng đề nghị cần xem xét lại hiệu quả của việc quản lý dân cư bằng biện pháp hành chính và có sự phân biệt về điều kiện, trình tự, thủ tục đăng ký thường trú giữa nội thành với ngoại thành Hà Nội để vừa bảo đảm quyền tự do cư trú của công dân theo quy định của Hiến pháp, vừa hạn chế việc di dân tự do vào nội thành.

Vĩnh An