Nghị trường và “nỗi đau” mang tên giáo dục

VNTN - Không phải tiêu cực trong công tác cán bộ, cũng chẳng phải tham nhũng, mà những phát biểu về gian lận thi cử, rộng hơn là về giáo dục đã làm "đau" hơn một nỗi đau tưởng như đã phần nào lắng lại. Nỗi đau mang tên giáo dục.

Tuần qua, Quốc hội đã dành một ngày rưỡi để thảo luận về kinh tế - xã hội tại hội trường, được truyền hình trực tiếp để cử tri cả nước cùng theo dõi.

Đăng đàn đầu tiên trong số hơn 90 vị đại biểu đăng ký phát biểu ngay từ đầu phiên thảo luận đầu tiên (sáng 30/5), đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (An Giang) phản ánh, cử tri rất bức xúc về việc gian lận thi cử, mong mỏi Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ ra và xử lý nghiêm những người chịu trách nhiệm cụ thể, vì không thể nói hoàn toàn là lỗi địa phương bởi không phải chỉ một mà là nhiều địa phương phát hiện gian lận thi cử trong kỳ thi vừa qua. "Mỗi năm một lần, Bộ thay đổi cách thức thi tốt nghiệp trung học phổ thông, nhưng càng cải cách kết quả càng kém hơn, nhiều tiêu cực bị phát hiện hơn. 3 năm qua, bộ chưa có tập huấn, chỉ đạo các tỉnh về kẽ hở của khâu chấm thi, không có biện pháp ngăn chặn, phần mềm chấm môn tự luận lỏng lẻo, bài thi trắc nghiệm không dọc phách, dùng bút chì để khoanh. Bộ không đánh giá về kết quả thi hằng năm của các tỉnh, thành phố, tỷ lệ điểm, nếu phân tích kết quả không thể không đặt dấu hỏi, vì sao nhiều tỉnh miền núi điểm khá giỏi lại cao hơn Hà Nội, Hồ Chí Minh. Nếu phúc tra cả nước, tôi tin sẽ còn rất nhiều vi phạm trong kỳ thi vừa qua. Đây là lỗi hệ thống, lỗi quy trình rất cần có người chịu trách nhiệm trước nhân dân", ông Hiếu phát biểu.

Đại biểu Thái Trường Giang gọi sai phạm trong kỳ thi THPT 2018 là ăn cướp, là vô liêm sỉ.

Nguồn ảnh: quochoi.vn

Nhấn mạnh rằng trong giáo dục, việc đánh giá kết quả là hết sức quan trọng, vị đại biểu An Giang cho rằng, Bộ Giáo dục - Đào tạo có nhiều cải cách, tuy nhiên phương pháp chưa đúng: “Đúng làm sao được khi một lớp học có gần 100% học sinh xếp loại giỏi. Phiên thảo luận về Luật Giáo dục sửa đổi, nhiều ý kiến đã bàn về triết lý giáo dục, theo tôi trước mắt cần đưa ra nguyên tắc giáo dục rất cần thiết lúc này là một nền giáo dục không nói dối, không thể tạo ra một sản phẩm giáo dục hoàn hảo khi chúng ta nói dối ngay từ những năm đầu tiên các con cắp sách tới trường”, ông Hiếu nói.

Những phát biểu sau đó, khi đề cập đến giáo dục cũng đầy day dứt. Phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) nhận xét, nói về giáo dục, chưa cần nói đến vấn đề tiêu cực trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2018, thì giáo dục vẫn được coi là khoảng tối. "Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ cứ loay hoay với nhiều vấn đề mà ít đem lại kết quả để đạt được mục tiêu phát triển giáo dục đã đề ra. Cải tiến nối tiếp cải tiến trong khi cải tiến chưa mang lại kết quả gì rõ ràng thì tiêu cực, sai phạm lại nảy sinh", ông Cương nói.

Cũng như đại biểu An Giang, vị đại biểu Ninh Thuận cũng phản ánh rằng tiếp xúc với cử tri trước kỳ họp này, rất nhiều cử tri đã có ý kiến phàn nàn về chất lượng giáo dục, về bệnh thành tích cũng như tiêu cực trong giáo dục. Điều đó cho thấy người dân không những không yên tâm mà còn mất niềm tin với giáo dục. “Thử hỏi rằng rồi nền giáo dục của chúng ta sẽ đi về đâu khi mà hiện trạng giáo dục như vậy?”, ông Cương cảm thán.

Quay lại với sai phạm trong kỳ thi tốt nghiệp năm 2018, đại biểu Cương khẳng định chắc chắn rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa thấy hết hệ quả tệ hại mà sai phạm đó mang lại. "Nó khiến cho xã hội mất niềm tin vào giáo dục nước nhà. Là người tổ chức kỳ thi do chính mình xây dựng và tiến hành nhưng Bộ không kiểm soát được tình hình.

...Ngay cả sai phạm khi xảy ra thì không phải Bộ phát hiện mà do một nhóm các thầy giáo ở Hà Nội phát hiện, tố giác rồi Bộ mới vào cuộc. Nhưng điều đáng nói hơn là khi làm rõ được sai phạm thì việc công khai danh tính của những học sinh và phụ huynh liên quan đến sai phạm thì Bộ không có chính kiến rõ ràng vì cho rằng nào là nhạy cảm, nào là nhân văn", ông Cương nói tiếp. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại cũng nhấn mạnh, chỉ khi xử lý triệt để vụ gian lận thi cử này thì mới lấy lại niềm tin của người dân và để người dân tin rằng đất nước này vẫn còn pháp luật.

Đầu phiên thảo luận buổi chiều, đại biểu Thái Trường Giang (Cà Mau) dành gần như toàn bộ thời gian phát biểu của mình để nói về những điều không thể không lo lắng cho trong lĩnh vực giáo dục.

Đó là chất lượng giáo dục đào tạo không thực chất, căn bệnh thành tích không những không giảm mà còn có xu hướng gia tăng, vì giải pháp của ngành hiệu quả thấp, không mạnh dạn đối diện sự thật để kết quả thực chất hơn, đúng thực trạng hơn.

Thực chất sao được khi lớp có 43 học sinh thì 42 em loại giỏi và chỉ 1 học sinh khá. Còn bao nhiêu trường hợp tương tự? Bây giờ tìm học sinh yếu kém khó như “mò kim đáy biển” , đại biểu Giang phát biểu.

Theo vị đại biểu Cà Mau, tiêu cực trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2018 là “giọt nước tràn ly”. Trước kia tiêu cực thi cử chỉ diễn ra nhỏ lẻ thì nay thành gian lận có tổ chức, quy mô lớn hơn, tinh vi hơn, diễn ra ở nhiều địa phương, do người có chức, có quyền, có tiền thực hiện. “Tôi gọi hành vi đó là ăn cướp, vô liêm sỉ vì đánh mất cơ hội, cướp tương lai của các cháu học thật, thi thật, làm băng hoại đạo đức xã hội”, đại biểu Thái Trường Giang thẳng thắn.

Không có tấm biển tranh luận nào được sử dụng để phản biện các nhận xét, đánh giá liên quan đến giáo dục. Cũng không thấy Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (cũng là đại biểu Quốc hội) bấm nút đăng ký phát biểu. Kỳ họp trước, khi một đại biểu nhận xét những tiêu cực ngành giáo dục mang lại năng lượng không tốt cho xã hội đã có vị đại biểu trong ngành thể hiện sự không đồng tình. Lần này thì không. Phải chăng giữa hai kỳ họp, "nỗi đau" ấy đã quá lớn và quá "thấm”.

Vĩnh An