Lắng đọng sau kỳ bầu cử

Thực sự là ngày hội

Theo cách thường nói của người đứng đầu Ủy ban Bầu cử tỉnh, ông Bùi Xuân Hòa thì phải đến ngày chính thức người dân cầm lá phiếu đi bầu mới có thể biết được công tác chuẩn bị tốt hay không, có thực sự trở thành ngày hội của toàn dân không. Và ngày 22/5 vừa qua theo ghi nhận của phóng viên Văn nghệ Thái Nguyên, không khí đi bầu ở khắp các bản làng sâu, xa, thành thị, nông thôn, nhà máy, xí nghiệp diễn ra như ngày hội. Ba Nhất, xã Phú Thượng là một trong những xóm đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn nhất của huyện vùng cao Võ Nhai. Trong ngày bầu cử, gần 600 cử tri là người Dao ở đây đã cùng nhau đi bầu từ rất sớm. Bà Triệu Thị An, 64 tuổi, một trong những cử tri đến sớm nhất chia sẻ: Nhà tôi các đây 4 km nên phải đi bộ từ tinh mơ, háo hức chờ đến lượt để bỏ phiếu. Tôi muốn tự mình đi bầu những người tôi tin tưởng.

Còn 230 cử tri là đồng bào Mông ở xóm Lân Quan, xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ trong ngày bầu cử cũng có mặt từ rất sớm. Trong Nhà văn hóa, khu vực niêm yết danh sách, tiểu sử cử tri được bà con quan tâm nhất, nhiều người chăm chú nghiên cứu trước khi bỏ phiếu. Bí thư Chi bộ xóm, ông Dương Văn Lầu tâm sự: Bà con háo hức từ nhiều ngày trước cơ. Mọi người đều muốn tự mình đi bầu cử và có ý thức rất cao nên ngay từ 9 giờ sáng, tổ bầu cử xóm Lân Quan đã hoàn thành việc bỏ phiếu với 100% cử tri đi bầu, là điểm hoàn thành bỏ phiếu sớm nhất huyện Đồng Hỷ.

Công tác kiểm phiếu khách quan, chính xác

Trong ngày bầu cử, chúng tôi cũng được chứng kiến đông đảo cử tri là đồng bào công giáo thuộc giáo xứ Yên Huy, thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ đi thực hiện quyền, nghĩa vụ công dân. Ông Phạm Ngọc Khiêm, người dân trong giáo xứ nói với chúng tôi rằng, bản thân ông đã nghiên cứu kỹ tiểu sử và chương trình hành động của các ứng cử viên để lựa chọn những người xứng đáng nhất, đồng thời động viên bà con giáo dân tham gia bầu cử đầy đủ với quan điểm muốn làm một người công giáo tốt thì phải là một người công dân tốt.

Tại Công ty điện tử Samsung, thị xã Phổ Yên bố trí một tổ bầu cử để phục vụ những cử tri là công nhân hiện đang tạm trú trong ký túc xá Công ty tham gia bỏ phiếu. Do đặc thù công việc, nên khu vực bỏ phiếu tại đây được khai mạc sớm hơn các khu vực bỏ phiếu khác. Gần 340 cử tri đã hoàn thành bỏ phiếu chỉ trong hơn 1 giờ đồng hồ. Nguyễn Thị Hường, 18 tuổi, là công nhân bộ phận Main chia sẻ: Đây là lần đầu tiên em được thực hiện quyền thiêng liêng của một công dân, được cầm lá phiếu trong tay cảm giác háo hức xen lẫn tự hào.

Bầu những người xứng đáng

Tại cuộc họp công bố kết quả bầu cử mới đây, Ủy ban Bầu cử tỉnh khẳng định, tính khách quan, công khai, dân chủ và đúng Luật định đã được thể hiện rất rõ trong cuộc bầu cử lần này. Người trúng cử đều rất xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền lợi của cử tri và nhân dân. Những đại biểu được lựa chọn đều là những người có trình độ chuyên môn, lý luận chính trị và có kinh nghiệm trong hoạt động được phân công, vừa đảm bảo cơ cấu, tỷ lệ theo quy định vừa đáp ứng yêu cầu về khả năng điều hành công việc. Trong 13 ứng viên đại biểu Quốc hội, 120 ứng viên đại biểu HĐND tỉnh, 565 ứng viên đại biểu HĐND cấp huyện đều bầu một lần đảm bảo đủ số lượng như ấn định. Điều đó cho thấy, sự thống nhất lựa chọn của cử tri rất cao, hơn nữa chất lượng các ứng cử viên tham gia danh sách bầu cử cũng tương đối sáng.

Trao đổi về nội dung này, ông Nguyễn Đức Minh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh cho hay, thông qua 3 lần hiệp thương với sự rà đi rà lại rất kỹ của các thành phần tham gia nên khi chốt danh sách, các ứng viên được chọn đều rất xứng đáng. Ngay từ khâu chọn ứng viên đã rất bài bản, chất lượng nên chắc chắn những người trúng cử cũng sẽ đáp ứng yêu cầu, mong mỏi của cử tri. Qua theo dõi lý lịch, trình độ, quá trình công tác của 75 đại biểu HĐND tỉnh vừa trúng cử khóa mới, chúng tôi nhận thấy, hầu hết đều có trình độ đại học, trên đại học, một số người có học vị tiến sỹ, đặc biệt một trường hợp có học hàm phó giáo sư. Tỷ lệ đại biểu có trình độ lý luận chính trị cao cấp, cử nhân chiếm đa số. Cụ Lục Thị Thâm, 86 tuổi, đảng viên lão thành ở phường Phan Đình Phùng, thành phố Thái Nguyên tâm sự: Tôi đã 13 lần tham gia bỏ phiếu bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp. Xem danh sách những người trúng cử HĐND tỉnh, tôi rất vui vì nhận thấy trình độ của đại biểu hiện nay cao hơn rất nhiều so với những kỳ trước. Người dân chúng tôi mong rằng với trình độ đó, từng người đại biểu sẽ phát huy được hết khả năng sẵn có, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của dân, giải quyết công việc khoa học, công tâm, thấu tình đạt lý.

Và một vài hạn chế

Dù xét về tổng thể, cuộc bầu cử được đánh giá là thành công, song ở một vài khía cạnh vẫn có những điều đáng bàn. Có một trường hợp ở xã Vô Tranh, huyện Phú Lương lúc đầu có trong danh sách ứng cử viên đại biểu HĐND xã nhưng đến hội nghị hiệp thường lần 3 thì bị loại ra khỏi danh sách, nên người này tỏ thái độ bức xúc, trước ngày bầu cử đã đến khu vực bỏ phiếu tại địa phương đập phá. Sau đó, đối tượng trên đã bị lực lượng chức năng xã bắt giữ, điều tra làm rõ và có hình thức xử lý. Ở xã Đồng Liên, huyện Phú Bình và một số địa phương khác trong tỉnh, trong ngày bầu cử vẫn xảy ra hiện tượng do khúc mắc, “kình” nhau giữa hai dòng họ, phe cánh nên đến cuối ngày mới đi bỏ phiếu, tỷ lệ bỏ phiếu không quá bán, dẫn đến thiếu số lượng đại biểu theo ấn định. Bên cạnh các trường hợp phiếu bầu cử được in ấn cẩn thận, đẹp đẽ thể hiện tính trang trọng, vẫn có nhiều điểm phiếu bầu in chưa đẹp mắt, còn nhom nhem. Phần đông các khu vực kiểm phiếu bài bản, chia thành các thùng phiếu rõ ràng, khoa học, nhưng cũng có không ít nơi làm tạm bợ, kiểm phiếu dưới nền đất.

Cũng phải thừa nhận, tình trạng một người đi bỏ phiếu hộ nhiều người là có thật, chủ yếu ở vùng nông thôn, khu đông công nhân, sinh viên. Ủy ban Bầu cử tỉnh đã bắt quả tang một số trường hợp một người tiến hành bỏ phiếu nhiều lần, tức là lần bỏ cho mình, lần bỏ cho bạn hoặc người thân. Trong quá trình kiểm phiếu, do tập huấn chưa kỹ, một số điểm bầu cử công tác kiểm phiếu đã phải làm đi làm lại nhiều lần. Tại huyện Định Hóa, qua kiểm tra công tác bầu cử, Ủy ban Bầu cử huyện ghi nhận một số trường hợp không thực hiện đúng quy trình kiểm phiếu ngay từ đầu: Không lập biên bản thống kê, niêm phong số phiếu chưa sử dụng trước khi kiểm phiếu, chưa mời cử tri chứng kiến đã tiến hành mở hòm phiếu... Cũng tại huyện Định Hóa, có một số trường hợp người nhà cử tri mang trả lại thẻ cử tri và không đi bầu do cử tri đã chuyển đi nơi khác, cá biệt có trường hợp đã chết vẫn phát thẻ cử tri. Ở xã Trung Hội, có trường hợp nhầm tên ứng cử viên cấp xã nên phải tiến hành niêm phong hòm phiếu để xử lý theo quy định. Có trường hợp đóng dấu phiếu bầu sai. Đáng lẽ phải đóng dấu tổ bầu cử thì lại đóng dấu Ban bầu cử, nên phải đổi lại phiếu bầu từ nguồn dự phòng.

Một thực tế ngoài mong muốn là kết thúc cuộc bầu cử chính thức, toàn tỉnh vẫn còn 37 đơn vị bầu cử HĐND cấp xã phải tiến hành bầu thêm do bầu thiếu số lượng như đã ấn định. Cụ thể đã bầu thiếu tới 67 đại biểu HĐND cấp xã. Tuy nhiên, sau bầu cử lần 2, tỷ lệ trúng cử cũng chỉ đạt khoảng 50%, tức là vẫn thiếu tới 33 trường hợp.

Nguyễn Nguyễn