Gặp người mang duyên nợ với Soọng cô

VNTN - Theo câu hát soọng cô, tôi tìm về Nam Hòa, huyện Đồng Hỷ, miền quê nổi tiếng cả nước bởi câu hát giao duyên của đồng bào người dân tộc Sán Dìu. Câu hát ấy nương vào ngọn gió, cùng năm tháng thêm đậm đà, son sắt, gắn bó với bao thế hệ người Sán Dìu. Và như máu thịt, hơi thở mỗi người, bởi lời hát mộc mạc, thổ lộ cả nghĩ suy, tâm sự của người tham gia cuộc hát. Chủ tịch UBND xã, anh Trần Gia Cát trải lòng với tôi: Soọng cô, phát âm theo tiếng Sán Dìu nghĩa là hát giao duyên. soọng cô đã có từ lâu đời, là một thể loại dân ca trữ tình với lời hát đối đáp nam - nữ. Lời bài hát được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt do chính đồng bào sáng tạo nên, và được lưu truyền từ đời này sang đời khác bằng miệng hoặc bằng chữ Hán cổ.

Hằng ngày, ông Thông tranh thủ dịch bài hát soọng cô từ bản chữ Hán sang chữ Việt.

Sau một năm mài mực, tập chữ, Thông đã đọc được những cuốn sách viết bằng chữ Hán do gia tiên để lại. Đó là những cuốn sách dạy thuật bói toán, cúng bái, giải hạn, vào nhà mới, làm ma; sách truyện cổ tích; sách dạy đạo làm người; sách dạy cách làm ăn. Cuốn sách nào của gia tiên để lại đều quý giá hơn bạc vàng, nhưng quý nhất vẫn là hai cuốn sách chép lại hơn 5.000 bài hát soọng cô. Ông Thông kể: Dòng họ Trịnh nhà tôi lấy vợ, lấy chồng đều khởi lời từ các bài hát trong hai cuốn sách chép các bài hát soọng cô bằng chữ Hán. Cứ người bậc trên mang sách ra học, đi hát lấy được vợ, được chồng thì giao lại cho bậc dưới. Lý do hai cuốn sách chép bài hát soọng cô bằng chữ Hán ở lại với tôi, vì tôi là người ăn thừa tự của cha mẹ, dòng họ.

Các thành viên Câu lạc bộ hát soọng cô của xóm Na Quán hát đối ví.

Phóng sự. Phạm Ngọc Chuẩn