Đối ngoại quốc phòng Việt Nam năm 2020: Sau một năm nhìn lại

VNTN - Năm 2020 Việt Nam đảm nhiệm luân phiên chức Chủ tịch ASEAN là một năm thế giới trải qua nhiều biến động. Đặc biệt, đại dịch COVID-19 đã để lại hậu quả nặng nề cho hầu hết các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Các hoạt động đối ngoại nói chung, đối ngoại quốc phòng nói riêng cũng bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, nhờ quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, vận dụng, sáng tạo, linh hoạt các hình thức hoạt động trong thực tiễn, hoạt động đối ngoại quốc phòng đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, triển khai đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ các hoạt động và đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Đội tuyển Việt Nam vô địch bảng 2 xe tăng hành tiến tại Army Games 2020. Nguồn: Internet.

Chủ đề các hoạt động, hội nghị quốc phòng, quân sự ASEAN trong năm 2020 là "Hợp tác quốc phòng vì một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng", với các lĩnh vực ưu tiên như: Thúc đẩy đối thoại, hợp tác quốc phòng, quân sự nội khối ASEAN và giữa ASEAN với các nước đối tác; chủ động đề xuất sáng kiến, hình thức hợp tác mới, nhất là các sáng kiến hướng vào việc củng cố thể chế, nâng cao năng lực phối hợp hoạt động chung và làm sống động các cơ chế hợp tác hiện có; tăng cường hợp tác thực chất trong lĩnh vực quốc phòng, quân sự; thúc đẩy giải quyết các vấn đề an ninh, bao gồm cả an ninh truyền thống và phi truyền thống, tội phạm xuyên quốc gia, các vấn đề nảy sinh trên biển... Năm 2020, mặc dù dịch bệnh COVID-19 lây lan và diễn biến phức tạp trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam, nhưng với quyết tâm không để dịch bệnh ảnh hưởng đến các hoạt động đối ngoại nói chung, đối ngoại quốc phòng nói riêng, Việt Nam đã tiến hành điều chỉnh các hoạt động đối ngoại quốc phòng cho phù hợp với tình hình thực tế và tiếp tục phát huy vai trò của nước chủ nhà trong duy trì các hoạt động đối ngoại quốc phòng cả song phương và đa phương. Hoạt động đối ngoại của lãnh đạo Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị vẫn tiếp tục được đẩy mạnh với các cuộc đón tiếp các đoàn quốc phòng, quân sự cấp cao quân đội các nước. Đặc biệt, lãnh đạo Bộ Quốc phòng đã có các cuộc điện đàm, trao đổi tham vấn với các lãnh đạo Bộ Quốc phòng và quân đội các nước. Hoạt động đối ngoại biên phòng, hải quân, cảnh sát biển, giao lưu giữa các quân khu có biên giới với các nước bạn vẫn tiếp tục được duy trì và đẩy mạnh. Các hoạt động giao lưu, hợp tác giữa các quân khu, các tỉnh có đường biên giới với Trung Quốc, Lào, Campuchia với nhiều hoạt động thiết thực như: gặp gỡ, giao ban, kết nghĩa, phối hợp tuần tra chung, kiểm tra, phối hợp bảo đảm an ninh, an toàn và kiểm soát chặt chẽ các hoạt động ở khu vực biên giới đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. Bên cạnh đó, các bên còn tăng cường trao đổi thông tin, nắm chắc tình hình, âm mưu chống phá của các thế lực thù địch. Phối hợp phòng ngừa, đấu tranh từ xa với các loại tội phạm buôn bán, vận chuyển chất gây nghiện, vận chuyển lâm sản trái phép qua biên giới, không để xảy ra điểm nóng về an ninh, trật tự khu vực biên giới.

Lãnh đạo tàu Hải quân Việt Nam thực hiện nghi lễ gọi điện chào xã giao tàu Hải quân Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc trong chuyến tổ chức kiểm tra liên hợp trên vùng biển lân cận đường phân định Vịnh Bắc Bộ ngày 22- 23/12/2020. Nguồn: VOV.vn.

Hoạt động đối ngoại hải quân, cảnh sát biển cũng được duy trì, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Hải quân nhân dân Việt Nam và Hải quân Trung Quốc đã phối hợp tổ chức chuyến tuần tra liên hợp trên vùng biển Vịnh Bắc Bộ lần thứ 28; phối hợp với Hải quân Hoàng gia Campuchia tổ chức chuyến tuần tra chung thường niên lần thứ 60. Trong chuyến tuần tra chung, Hải quân Việt Nam đã phối hợp với Hải quân Trung Quốc xử lý tình huống cứu hộ, cứu nạn (giả định) trên biển; với Hải quân Hoàng gia Campuchia luyện tập các phương án: Ngăn chặn, trấn áp cướp biển, hoạt động buôn lậu, vận chuyển ma túy, nhập cư trái phép, buôn bán vũ khí, chất nổ bất hợp pháp và huấn luyện sử dụng cờ tay, ánh đèn theo luật tín hiệu quốc tế…

Cùng với hoạt động đối ngoại quốc phòng song phương, hoạt động đối ngoại quốc phòng đa phương của Việt Nam năm 2020 cũng gặt hái được nhiều thành công, tiêu biểu là thành tích của đội tuyển Việt Nam tại Hội thao quân sự quốc tế Army Games 2020; hợp tác phòng chống dịch COVID-19 và tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc…

Việt Nam cử Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 3 tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc tại Bentiu, Nam Sudan. Ảnh: Huấn luyện thực hành cấp cứu đường không trước khi lên đường. Nguồn: Internet.

Tại Army Games 2020 năm nay, đoàn Việt Nam đã giành được nhiều thành tích xuất sắc vượt mục tiêu đề ra, trong đó Đội tuyển Xe tăng lần đầu tiên giành huy chương vàng và cúp vô địch của bảng 2 nội dung "Xe tăng hành tiến" (Tank Biathlon). Các tấm huy chương Đồng của Đội tuyển Công binh, Cứu hộ cứu nạn, Thông tin liên lạc, Huy chương Bạc của đội tuyển Bắn tỉa Việt Nam trong nội dung thi "Đội phối hợp ăn ý" và Huy chương Đồng bài thi "Đội nhanh nhất" cũng như nỗ lực của các Đội tuyển Bếp dã chiến, Hóa học, Quân y, Pháo binh, Bầu trời quang đãng, Huấn luyện chó nghiệp vụ đã thể hiện bản lĩnh, quyết tâm của người lính "Bộ đội Cụ Hồ" trên đấu trường quốc tế. Những thành tích của Đội tuyển Quân đội nhân dân Việt Nam tại Army Games 2020 là minh chứng sinh động của sức mạnh, bản lĩnh, ý chí của "Bộ đội Cụ Hồ" trong thời kỳ mới; chứng minh cho sự đúng đắn, hiệu quả của chủ trương xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân binh chủng và lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ" bình tĩnh, tự tin, khắc phục mọi khó khăn, đoàn kết, quyết chiến, quyết thắng, yêu chuộng hòa bình đã được chứng minh trong từng nội dung thi đấu, trong mọi hoàn cảnh, được bạn bè quốc tế khâm phục, yêu mến. Sự tham gia của các đội tuyển Việt Nam tại Army Games 2020 còn góp phần củng cố quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam với các nước, tôn vinh hình ảnh, uy tín của Quân đội nhân dân Việt Nam, góp phần khẳng định sự chủ động, tích cực, trách nhiệm của Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng và Việt Nam nói chung trong hội nhập quốc tế.

Đối ngoại quốc phòng 2020 cũng rất thành công trong hợp tác phòng, chống dịch COVID-19. Việc Bộ Quốc phòng Việt Nam chủ trì tổ chức diễn tập phòng, chống dịch COVID-19 với sự tham gia của quân đội các nước ASEAN cho thấy sự chủ động, tích cực của Việt Nam với vai trò là nước chủ nhà, đồng thời thể hiện sự quan tâm của quân đội các nước về phòng, chống dịch bệnh và các thách thức an ninh phi truyền thống. Sáng kiến của Việt Nam về diễn tập phòng, chống dịch bệnh COVID-19 được quân đội các nước ASEAN đánh giá cao. Qua diễn tập, lực lượng quân y các nước ASEAN tiến hành đánh giá kinh nghiệm ứng phó dịch COVID-19; phân tích, đánh giá lỗ hổng của hệ thống phòng, chống dịch dựa trên kế hoạch chuẩn bị chiến lược và ứng phó với dịch COVID-19 của Tổ chức Y tế thế giới và xây dựng kế hoạch hành động để nâng cao mức độ sẵn sàng của quân y ASEAN...

Bên cạnh đó, Bộ Quốc phòng Việt Nam cũng tăng cường hợp tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 với Bộ Quốc phòng và quân đội Trung Quốc, Lào, Campuchia, Cuba, nhất là đã chủ động phối hợp tổ chức tuần tra kiểm soát, phòng chống dịch bệnh COVID-19 với Trung Quốc, Lào và Campuchia. Nhờ đó, quân đội đã phát huy vai trò nòng cốt trong quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, góp phần hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.

Bộ Quốc phòng Việt Nam đã tặng các trang thiết bị y tế hỗ trợ Bộ Quốc phòng Lào và Campuchia trong phòng, chống dịch bệnh COVID-19. Điều này thể hiện sự giúp đỡ chí nghĩa, chí tình dành cho quân đội và nhân dân Lào và Campuchia trong thời điểm khó khăn. Số trang thiết bị y tế này không chỉ là sự ủng hộ về vật chất, mà còn là nguồn động viên tinh thần to lớn giúp quân đội và nhân dân Lào và Campuchia vượt qua giai đoạn khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra. Đây cũng là biểu hiện sinh động cho truyền thống quý báu giúp đỡ lẫn nhau, tương thân tương ái của dân tộc Việt Nam và tình hữu nghị đặc biệt, gắn bó sâu nặng giữa quân đội và nhân dân Việt Nam với quân đội và nhân dân Lào và Campuchia.

Một thành công khác của đối ngoại quốc phòng Việt Nam năm 2020 không thể không kể đến là việc tổ chức thành công các hội nghị quốc phòng, quân sự trực tuyến. Do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nên nhiều hội nghị quốc phòng, quân sự được Việt Nam tổ chức theo hình thức trực tuyến và được quân đội các nước ASEAN đánh giá cao như: Hội nghị trực tuyến Nhóm làm việc Quan chức Quốc phòng cấp cao ASEAN mở rộng (ADSOM +WG); Hội nghị trực tuyến Đối thoại Quan chức Quốc phòng Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF DOD); Hội nghị Tư lệnh Hải quân các nước ASEAN lần thứ 14 (ANCM 14)… Năm 2020 cũng là năm ghi nhiều dấu ấn của hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc của Việt Nam, tiêu biểu là việc Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2 ở Bentiu, Nam Xuđăng, ngoài việc hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn, còn tích cực tham gia phòng, chống dịch COVID-19, được phái bộ Liên hợp quốc đánh giá cao. Bệnh viện đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp cấp bách phục vụ công tác phòng, chống dịch; thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao ý thức và các biện pháp phòng, chống dịch cho các nhân viên Liên hợp quốc trên địa bàn; đồng thời, chuẩn bị các kế hoạch ứng phó, sẵn sàng triển khai thực hiện trong mọi tình huống khẩn cấp; thực hiện nhiệm vụ kiểm soát, sàng lọc y tế tại sân bay Rubkona (Nam Xuđăng), nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp nhiễm bệnh, tránh lây lan ra cộng đồng…

Dự báo, năm 2021, tình hình thế giới, khu vực sẽ tiếp tục có nhiều thay đổi, diễn biến phức tạp, khó lường. Tác động của đại dịch COVID-19 đối với mọi mặt đời sống xã hội toàn cầu có thể còn kéo dài. Xu thế chung trên thế giới là hợp tác, song cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn có chiều hướng gia tăng cả về quy mô và mức độ nghiêm trọng. Nhiều thách thức an ninh mới sẽ xuất hiện, nhất là các thách thức an ninh phi truyền thống, đe dọa đến an ninh và phát triển của nhiều quốc gia… Tình hình đó đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi hoạt động đối ngoại quốc phòng phải tích cực, chủ động, chắc chắn, linh hoạt và hiệu quả hơn nữa. Đối ngoại quốc phòng cần tiếp tục quán triệt quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; chủ động nghiên cứu, nắm, đánh giá, dự báo đúng tình hình, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước có chủ trương, đối sách xử lý thắng lợi, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Vũ Khanh