Doanh nghiệp nợ bảo hiểm người lao động điêu đứng – Kỳ 2

Kì 2: Không để “nhờn thuốc"

VNTN - Tình trạng DN nợ các loại bảo hiểm ở tỉnh ta đã kéo dài nhiều năm nay nhưng vẫn chưa có giải pháp giải quyết triệt để. Các nhà chuyên môn cho rằng, nguyên nhân chính ở đây là chưa có chế tài đủ mạnh để răn đe, buộc các DN phải nghiêm chỉnh chấp hành quy định của Luật BHXH.

Cơ quan Bảo hiểm “lực bất tòng tâm”

"Thực tế thời gian qua cơ quan Bảo hiểm cũng như các đơn vị liên quan đã có nhiều giải pháp đưa ra để giải quyết vấn đề nợ đọng BHXH, nhưng chưa thể có được giải pháp nào hiệu quả. Với chức năng của mình, cơ quan BHXH vẫn chỉ chủ yếu tập trung tuyên truyền, vận động các DN tham gia đóng các loại bảo hiểm cho người lao động", ông Trần Ngọc Kháng, Trưởng phòng Thu thuộc BHXH tỉnh phân trần. Khi được hỏi về các biện pháp mạnh tay hơn như xử phạt hành chính, khởi kiện ra tòa, ông Kháng khẳng định: Thời gian qua, cơ quan BHXH đã phối hợp với các cơ quan liên quan, trong đó có cả cơ quan bảo vệ pháp luật để thực hiện các bước khởi kiện DN cố tình chây ì không đóng BHXH ra tòa, nhưng thực tế chưa đem lại kết quả như mong muốn. Dường như phương thuốc tưởng chừng có tác dụng đặc trị này đã bị nhờn và không mấy hiệu nghiệm nữa.

Hoạt động giải quyết công khai các thủ tục hành chính liên quan đến bảo hiểm luôn được Cơ quan BHXH tỉnh quan tâm, nhưng hiện vẫn có nhiều DN nợ đọng BHXH. Trong ảnh: Giải quyết thủ tục về BHXH tại BHXH huyện Đồng Hỷ.

Quả đúng như lời ông Trần Ngọc Kháng, 10 tháng qua, cơ quan BHXH tỉnh đã tiến hành lập hồ sơ, khởi kiện trên 30 DN cố tình không đóng bảo hiểm cho người lao động. Điển hình, tại huyện Đồng Hỷ có Công ty TNHH Quang Huy, nợ 44 tháng với tổng số tiền 121 triệu đồng; Công ty Cổ phần Quản lý đô thị và Vệ sinh môi trường Đồng Hỷ nợ 59 tháng, số tiền 901 triệu đồng; Công ty Cổ phần Hợp kim sắt Trung Việt nợ 14 tháng, số tiền 1,147 tỷ đồng.

Dù đã tiến hành các thủ tục khởi kiện, nhưng có lẽ do chế tài xử lý chưa đủ mạnh nên trong số các DN bị BHXH tỉnh đưa ra tòa với số nợ lên tới hơn 7,4 tỷ đồng thì chỉ có 5 DN chủ động thanh toán tiền nợ (khoảng 1,5 tỷ đồng) sau khi bản án có hiệu lực. Số còn lại các DN chỉ nộp một ít tiền hoặc vẫn cố tình lấy lý do để tránh nộp BHXH. Phía BHXH tỉnh cho hay, việc thi hành án đối với những trường hợp nợ bảo hiểm mà tòa đã xử cũng rất mất thời gian, nhùng nhằng, không hiệu quả. Dù đơn vị đã ký quy chế phối hợp với Thi hành án tỉnh nhằm cưỡng chế thi hành đối với những doanh nghiệp chày bửa, nhưng thực tế đã có trường hợp không thực hiện được bởi doanh nghiệp trốn tránh hoặc không có khả năng thanh toán.

Cần chế tài đủ mạnh

Việc DN để nợ BHXH kéo dài thời gian qua, một phần do những tác động từ suy thoái kinh tế trong nước cũng như khu vực, trong khi nền tảng sản xuất, kinh doanh của nhiều DN chưa thực sự ổn định, bền vững. Hơn nữa, sự vào cuộc của một số cơ quan, đơn vị, địa phương trong quản lý và thực hiện chính sách BHXH còn chưa đồng bộ, chưa kiên quyết trong xử lý, xử phạt các hành vi chậm nộp hoặc nợ BHXH. Ngoài ra, một số chủ DN còn chưa quan tâm tới đóng BHXH cho người lao động, thậm chí còn tìm cách trốn tránh trách nhiệm, vi phạm Luật BHXH...

Trước tình hình DN nợ BHXH có chiều hướng gia tăng như hiện nay, rất cần sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chức năng trong thanh, kiểm tra, đôn đốc thu nợ. Theo Phó trưởng Phòng thu BHXH tỉnh, bà Vũ Thị Nga thì sự bất cập trong các quy định của pháp luật cũng cản trở không nhỏ đến công tác truy thu nợ và thanh, kiểm tra. Có ít nhất 3 cơ quan tham gia công tác thanh, kiểm tra gồm Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động tỉnh và BHXH tỉnh. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận, thời gian qua việc thanh, kiểm tra BHXH chưa thực sự quyết liệt; việc truy thu, đôn đốc nợ của BHXH còn gặp khó khăn do chế tài xử lý chưa đủ mạnh. Vì vậy, cần tăng cường công tác truy thu các khoản nợ, tích cực vận động, đôn đốc các đơn vị trả ngay từ khi các khoản nợ còn nhỏ, dễ trả, tránh kéo dài, khó thanh toán, dẫn đến nợ đọng triền miên. Nên chăng có chế tài xử phạt bổ sung nặng hơn đối với các DN cố tình chậm nộp BHXH hoặc nợ dây dưa, kéo dài.

Ngoài ra, theo các nhà chuyên môn, cũng nên tăng cường xử lý công khai các DN vi phạm, nhất là DN tái phạm nhiều lần. Mặt khác, tiếp tục tăng cường tuyên truyền tại cơ sở, tổ chức các lớp tập huấn về pháp luật lao động, Luật BHXH cho các chủ DN và người lao động, đồng thời nâng cao vai trò tổ chức Công đoàn cơ sở nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho công nhân. Bên cạnh đó, người lao động cần nắm rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình để có thể tự bảo vệ bản thân.

HTX Công nghiệp và Vận tải Chiến Công đang là một trong những đơn vị

nợ đọng BHXH lớn của tỉnh.

Được biết, mới đây Cơ quan BHXH tỉnh đã thống nhất đưa ra một số giải pháp tích cực nhằm khắc phục tình trạng DN trốn, chậm nộp các loại bảo hiểm. Trong đó tập trung vào hai giải pháp quan trọng: Một là, ký kết các chương trình phối hợp liên ngành với một số đơn vị hữu quan (như Công an, Liên đoàn Lao động, Ngân hàng Nhà nước, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Cục Thuế, Cục Thi hành án dân sự) để kiểm soát tốt hơn tình trạng nợ đọng BHXH. Hai là, ký kết quy chế phối hợp với hệ thống các ngân hàng để có phương án trích tiền từ tài khoản tiền gửi của chủ sử dụng lao động chậm nộp, chưa nộp hoặc có lãi phát sinh từ chậm nộp để đóng tiền BHXH cho người lao động theo quy định. Đây có lẽ là hai giải pháp khả thi nhằm giải quyết vấn đề nợ đọng BHXH ở các DN cố tình chây ì hoặc muốn chiếm dụng vốn từ tiền đóng BHXH.

Minh Quân

Kỳ 1