Con đường của “ý Đảng – lòng dân”

VNTN - Nhắc đến con đường, ông Tô Hạ Sỹ nay là Bí thư Đảng ủy phường không giấu nổi niềm vui, ông nói: Trong lúc làm đường đã không ít lần rút ra những bài học kinh nghiệm quí báu về lãnh đạo, về huy động xã hội hóa.

Ký. Nguyễn Đình Tân

Từ quá khứ đến hiện tại

Dân nơi tôi ở, ai cũng tự hào vì biết con đường này vào tháng 8/1945, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân do Đại tướng Võ Nguyên Giáp dẫn đầu đã đi qua vào giải phóng thị xã Thái Nguyên. Hơn nửa thế kỷ trước người ta vẫn gọi đường với cái tên Nhà Bò - Kép Le.  Khi mở đường sắt có ga Đồng Quang dân lại gọi con đường này đường Ga Đồng Quang (gắn với tên xã Đồng Quang). Sau khi có đường Quang Trung thì tự dưng đây là con đường phụ, nhất là khi bỏ trạm gác barie và đóng mấy cái cọc bê tông giữa đường, ngăn không cho ô tô đi lại thì con đường càng bị bỏ quên. Hy vọng lóe lên từ ngày thành lập phường Quang Trung tháng 9/1994. Phường mới thì phải có đường mới. Nhưng không, con đường vẫn cứ ai mạnh người ấy hắt xỉ, gạch vỡ, đất… ra lấp ổ gà, xẻ rãnh thoát nước… trong lúc xe chở vật liệu mặc sức chạy nát bét. Và cứ chờ, cứ đợi, đường lại vá víu như khâu giẻ rách vào tấm áo mục.

Tuy đường xấu nhưng lại tiện các đường rẽ. Con đường có hai chợ, có học sinh ba trường tiểu học, trung học cơ sở, mầm non với gần 2300 cháu đi lại; có giáo viên, sinh viên của Đại học Thái Nguyên và xe các loại vẫn phải đi qua. Nhìn con đường, ai hay quá cũng xót ruột.

Năm 2008, ông Tô Hạ Sỹ lúc đó giữ cương vị Chủ tịch phường đã nói rõ một trong các ý tưởng lớn là xin nâng cấp con đường này, nhưng còn lựa thời cơ để dân đỡ đóng góp. Ý tưởng của ông Sỹ đã có sức thuyết phục với tập thể Đảng ủy và được trên ủng hộ. Chủ trương đã thành sự thật. Con đường mới có tên “Đường Ga Thái Nguyên” rộng rãi, mềm mại, đã hình thành. Ấy thế, nhưng ít người biết dân nơi đây đã làm gì, làm như thế nào để có con đường như vậy.

Nhiều ngôi nhà khang trang người dân mới xây dựng làm đẹp thêm cho con đường

 Lòng dân, yếu tố quyết định

Nhắc đến con đường, ông Tô Hạ Sỹ nay là Bí thư Đảng ủy phường không giấu nổi niềm vui, ông nói: Trong lúc làm đường đã không ít lần rút ra những bài học kinh nghiệm quí báu về lãnh đạo, về huy động xã hội hóa. Mỗi nơi đều có đặc điểm riêng, về dân cư, về nhân tài vật lực, về địa hình… do đó không thể áp dụng máy móc cách làm ở một nơi nào. Mục tiêu lúc đó chỉ ngắn gọn: nâng cấp được đường, dân được hưởng lợi trên cơ sở dân tuyệt đối ủng hộ. Đường lối dân vận rõ ràng nhưng dân rất tinh tường nên phải lấy mục tiêu vì dân thì khi đưa ra bàn dân mới thông. Dân biết càng nhiều càng tốt thì mới tham gia ý kiến có hiệu quả.

Ý định ban đầu của phường là chỉ nâng cấp đoạn đường dài gần 900 mét, từ ngã tư Đồng Quang cũ (đường Lương Ngọc Quyến) đến ngã ba dốc Z159 gặp đường Quang Trung. Khi trình bày với UBND thành phố Thái Nguyên, được thành phố giao thêm đoạn đường cắt ngang từ đường dự định nâng cấp với đường Quang Trung dài 130 mét. Thành phố sẽ phê duyệt kinh phí nếu phường vận động nhân dân hiến đất, tự lo phần tháo dỡ di dời và củng cố lại hệ thống điện nước trong quá trình thi công. Với quyết tâm tin vào dân, những người đã bao năm khát khao có con đường để ổn định đời sống, nên lãnh đạo phường hứa với lãnh đạo cấp trên một ngày gần nhất sẽ báo cáo kết quả.

Cuối năm 2010 là thời điểm mà Ban dự án đường Quang Trung đang hoàn thành giai đoạn cuối cùng. Con đường Nhà nước đã tiến hành, ngoài việc đền bù thỏa đáng cho dân thì việc đưa ra vận động làm thêm đường mới chắc sẽ khó khăn. Bởi lẽ, cùng trong một tổ nhân dân, bên dãy phố đường Quang Trung thì được đền bù đất, bên đường này lại không nêu ra đền bù như tổ 33, 24, 25 thì liệu dân có ý kiến hay không. Trong khi chính ở mặt đường Quang Trung vẫn còn ý kiến quyết liệt chưa chấp nhận đền bù, điều đó đã như một sợi dây vô tình gây trở ngại cho kế hoạch. Và còn một điều không thể không quan tâm là 20 hộ dân (gần 10%) mở quán bán hàng ở chợ tạm trước ga Thái Nguyên. Mặc dù không phải là đất có quyền sử dụng nhưng đã nhiều năm bà con mở hàng, ăn, ở trông nom, sinh hoạt gần như gắn liền với mặt đường và chợ. Vậy nếu làm đường thì vận động bà con ra sao, tạo điều kiện cho họ duy trì cuộc sống như thế nào. Đó là cái tình hợp lòng dân chứ không lấy cái lý đuổi họ đi một cách lạnh lùng được.

Ông Sỹ cùng lãnh đạo phường mở ngay cuộc họp mời 202 hộ dân của 8 tổ dân phố đến để thông báo chủ trương làm đường và điều thật bất ngờ đã có 100% hộ dân đến dự. Từ ngày thành lập phường dù đã có nhiều hội nghị rất đông nhưng họp dân để bàn một việc chung cụ thể thì đây là lần đầu tiên có số hộ dân tham gia đầy đủ như vậy. Ông Sỹ trình bày chủ trương đầu tư của thành phố và xin ý kiến dân bàn bạc ủng hộ. Sau khi nghe trình bày toàn bộ kế hoạch, chỉ có hai gia đình nêu ra vấn đề đền bù, còn lại tuyệt đại đa số đã tán thành.

Khi nói đến chất lượng con đường, một số bà con chất vấn: làm xây dựng giờ như chùm khế ngọt A và B thi nhau trèo hái, nên nhiều con đường chưa xong đã bục, đã lún. Để tạo thêm lòng tin với dân, lãnh đạo phường đã chủ trương một cách hết sức thông thoáng là: mời 202 hộ và Ban giám sát đầu tư cùng nhau giám sát thi công, phường sẽ trực điện thoại liên tục sẵn sàng nghe ý kiến bà con phản ánh. Ý kiến đó như thêm một lời cam kết. Thế như chẻ tre, cơ hội để bắt tay ngay vào lập quy trình thao tác kỹ thuật.

Có thể nói những ngày chuẩn bị làm đường như chuẩn bị cho ngày lễ hội lớn. Ai ai cũng hăng hái dự tính việc riêng cho nhà mình và chờ ngày phát lệnh của phường. Ngay sau lễ động thổ ngày 20 tháng 7 năm 2011, nhà nhà truyền tin cho nhau chuyện làm đường này là ăn chắc, không thể bị treo như nhiều công trình dự án lớn khác. Phường đã ký cam kết với dân, dân cũng ký cam kết với phường. Trên dưới đồng lòng một niềm tin tuyệt đối. Bởi vậy, ngay từ ngày hôm sau nhà tháo mái tôn, nhà đốn cây, dọn dẹp… Tất cả sự vướng mắc trong chỉ giới lòng đường đã thông thoáng, chỉ chờ các phương tiện đến thi công.

Vừa làm vừa sáng tạo

Ông Nguyễn Hồng Sơn, nguyên đội trưởng đội trật tự đô thị của phường kể lại quá trình thi công và những vướng mắc cùng sự quyết tâm, năng động sáng tạo của chính quyền địa phương và nhân dân ở đây.

Mặc dù đã có khảo sát nhưng đơn vị thi công đã không lường trước được tất cả. Ngay tại ngày đầu tiên, gầu múc đã làm đứt dây cáp ngầm và một số đoạn trục ống nước. Nước ào ra xối xả vào thành đất mới đào cản trở máy móc. Và trong suốt thời gian thi công có hàng chục đoạn bị như thế. Có điều ngạc nhiên là dân không tỏ ra bị bất ngờ hoặc nao núng. Những người sống lâu năm có nhận xét thật đáng nể: Đường để lâu không sửa chữa. Mạnh ai người nấy làm, có những ống gang đặt mấy chục năm vẫn còn đó, ống kẽm đè lên, ống nhựa trèo qua … cho nên vỡ ống, đứt dây là đương nhiên. Cột điện cũng vậy, đã thấp lại đủ các loại dây bám vào như búi bòng bong, nay mặt đường tôn lên, lòng đường nắn vào, cột điện phải thay thế hàng chục cái. Có điều mừng là sau khi phường làm việc thì lãnh đạo Điện lực Thái Nguyên và Công ty cổ phần nước sạch Thái Nguyên, Viễn thông Thái Nguyên đã nhiệt tình ủng hộ gần như tuyệt đối công và vật liệu bằng cách làm vận dụng hợp lý của ngành nghề, tính ra giá trị hàng tỷ đồng.

Từ khi hoàn thành đến nay, bề mặt con đường vẫn phẳng phiu không hề lún, nứt.

Ảnh: QK

Ông Nguyễn Hồng Khải, ủy viên UBND phường, người được giao trực tiếp giám sát thi công nở nụ cười mãn nguyện khi nói về thái độ hành động của dân ở đây. Không có ở đâu mà dân lại tự nguyện và vui vẻ phối hợp như vậy. Cần mắc lại ống nước, thay thế dây điện, cống thoát nước thải cho công trình vệ sinh… lập tức các nhà gọi thợ đến làm, trả tiền sòng phẳng. Đặc biệt, việc giám sát của 202 nhà thì có ít nhất 202 người theo dõi công trình, Ban giám sát đầu tư cộng đồng dù tận tình cũng không thể làm xuể. Ví dụ như đoạn cống gần chợ tạm, cũng do dân phát hiện chất lượng chưa đảm bảo vì tỷ lệ xi măng thấp, xây trong nước ngập nên phải xây lại.

Làm đường phố, dân hàng ngày kiếm tiền sinh nhai nhưng ai cũng vui vẻ. Tuy nhiên, đến hộ ông Phạm Văn Dũng, tổ 24 thì ai cũng băn khoăn. Ông Dũng là thương binh hạng 1/4, con mắc nghiện ma túy. Gia đình rất khó khăn, bản thân ông Dũng đã được cấp đất vào diện chính sách nhưng do ốm đau bệnh tật nên đã bán đi. Vì làm đường sẽ không có nhà ở, lui về đâu. Cuối cùng phường cũng tìm ra giải pháp là lấy một ô đất “tồn quỹ” dù nhỏ nhưng cũng đủ để ở. Phường huy động cơ sở kinh tế giúp đỡ tiền và đã làm một ngôi nhà tạm cho ông Dũng để ổn định cuộc sống. Cách làm đó đã nâng cao thêm niềm tin cho không những đội ngũ cựu chiến binh mà còn cho cả nhân dân trong phường.

Con đường đã có tên

Tháng 10 năm 2012 nghĩa là chỉ hơn một năm, giữa lúc cả thành phố đang hân hoan chào đón kỷ niệm 50 năm ngày thành lập và đón nhận Huân chương độc lập Hạng Nhất, con đường mới với tổng kinh phí xây dựng trên 17 tỷ đồng đã hoàn thành đưa vào sử dụng. Tiếng còi tầu lanh lảnh vào ga báo tin vui. Nhìn vào mấy con số trong bản báo cáo của phường nhẩm tính sơ sơ cũng thấy giá trị số diện tích đất các hộ hiến cộng với số công trình nhà cửa, hệ thống điện nước... nếu đền bù, hỗ trợ theo quy định có tới hơn chục tỷ đồng, quả là một số tiền rất lớn. Tuy nhiên nói để biết dân nguyện có ý nghĩa to lớn như thế nào nếu chờ đủ tiền thi công thì chắc không biết khi nào sẽ làm được. Nhiệt tình nhưng phải có một ý chí quyết tâm và tấm lòng từ thiện. Nhà nước bắt được cái nguồn cội tâm tư chiều sâu của dân thì không khó biến thành hiện thực. Con đường đã đưa vào sử dụng gần ba năm. Người và xe đi lại tấp nập đêm ngày con đường vẫn đen bóng, không vết nứt, không hố lún, mặt hè gạch lát phẳng phiu sạch sẽ, hàng cây sấu vươn cành xanh ngắt đã bắt đầu tỏa bóng mát... Cuộc sống êm ả thanh bình đang đổi mới.

Con đường mới đã có tên “Đường Ga Thái Nguyên”. Cái biển sơn trắng bóng loáng với tên xanh thẫm tươi rói đứng bên góc ngã tư ra đường Lương Ngọc Quyến như niềm tự hào của cấp ủy, của chính quyền và của nhân dân phường Quang Trung. Con đường tuy không to nhưng nó là con đường mang bóng dáng lịch sử, đường của dân, đường ấm áp nghĩa tình và hơn cả là con đường minh chứng dấu ấn sáng ngời của “ý Đảng - lòng dân”.