Chuyện nghệ danh

Vừa về sau chuyến lưu diễn vài ngày ở tỉnh, người bạn thân đã điện thoại cho tôi:

- Bạn đặt cho tôi cái nghệ danh nghe kiêu kiêu coi.

Điều đó làm tôi chưng hửng, bởi bao năm qua, cái tên của bạn cũng được lòng công chúng lắm kia mà. Dù chỉ là nghệ sĩ mới lên, nhưng cái tên đó được công chúng tỉnh lẻ, đặc biệt là cư dân mạng trên Facebook rất khoái (thông qua lượt like). Bạn giải thích lý do:

- Ừ, thì cũng nhiều người thích cái tên cũ nhưng thực sự mình lại không khoái cho lắm. Nó quê quê làm sao ấy, tên khai sinh mà, có bao giờ hay đâu. Vả lại lúc lưu diễn ở tỉnh, một số nghệ sĩ ghen ăn tức ở dè bỉu cái tên cha sinh mẹ đẻ đặt ra làm cho mình tức muốn điên lên.

Tôi khuyên bạn:

- Hậu trường cũng như thương trường, chiến trường nên hãy cố gắng giữ bình tĩnh kẻo sự tức giận làm bạn mất khôn, không kiểm soát được mình. Mặc kệ họ đi, quan trọng là công chúng yêu mến là OK rồi!

- Không được, mình phải đặt một nghệ danh lộng lẫy, kiêu sa cho bọn họ biết tay - bạn một mực nhất định thế - Tên gì nhỉ, bạn cho mình một lời khuyên chân thành đi?

- Bạn này, mình nói thẳng nhé. Cha mẹ sinh bạn ra, nên mình nghĩ bạn hỏi ý kiến của đấng sinh thành có vẻ hợp lý hơn.

Bạn giận, quyết định ngưng cuộc trò chuyện. Trước khi kết thúc cuộc gọi, bạn buông một câu:

- Bạn cũng “nhà quê” như ba mẹ mình.

Không riêng gì bạn tôi, mà hiện nay rất nhiều nghệ sĩ sắp nổi tiếng và đang nổi tiếng đều tìm cho mình một cái nghệ danh gì đó hay ho để “đóng khung” hình tượng. Thậm chí có những người, chỉ mới thi có vài cuộc thi nhỏ, hoặc sắp tốt nghiệp trường nghệ thuật cũng tranh thủ chọn cho mình một cái nghệ danh hết sức là Tây, Hàn, Hán, hoặc nửa ta nửa Tây, nửa ta nửa Hàn. Rồi cả những Youtuber, TikToker, Facebooker cũng nghĩ ra nhiều cái tên bên trời Tây rất lạ, rất sốc để thu hút công chúng... Thực sự mà nói đó là chuyện hết sức bình thường trong thời kỳ toàn cầu hóa, văn hóa hội nhập. Vì hiện nay trên thế giới, rất nhiều nghệ sĩ ngoại quốc có những nghệ danh kiêu kỳ, thậm chí là nghệ danh này không “hợp phong thủy, số mệnh” lại tiếp tục đổi nghệ danh khác.

Tạm gác chuyện nghệ danh của xứ người. Bởi cho dù họ có nghĩ ra những nghệ danh đẹp hay gây sốc thì cũng là theo ngôn ngữ của nước họ, không đả động gì đến quốc gia khác. Trong khi ở ta, buồn cười nhất là cách đặt nghệ danh ăn theo trào lưu phim Hàn Quốc và Hollywood (hiện nay  còn đặt cả nghệ danh theo Bollywood) theo kiểu “nửa nạc nửa mỡ”. Dần dần, cái tên khai sinh mà ba mẹ đã suy nghĩ mất nhiều ngày, hỏi ý kiến thành viên gia đình, thậm chí còn lựa tên theo ý nghĩa văn hóa, lịch sử để đặt,... tự nhiên giờ phai nhạt chẳng ai thèm gọi tên. Có ca sĩ, còn “van xin” ba mẹ đừng gọi cái tên thời thơ bé vì nó quá quê, quá xấu xí. Ôi chao, điều ấy làm ba mẹ đau lòng biết bao, dù họ không nói ra vì yêu thương con cái.

Tôi nhớ về câu chuyện của tôi, hồi năm 15 tuổi đi làm giấy Chứng minh nhân dân. Lúc cùng mẹ ra Công an xã nhận giấy Chứng minh nhân dân, tôi phát hiện chữ lót đã bị cán bộ công an xã ghi sai. Nhưng tôi thấy chữ lót mới cũng hay nên nói với mẹ bỏ qua, không cần chỉnh sửa. Chỉ nên làm đơn chỉnh lại chữ lót trong giấy khai sinh và sổ hộ khẩu. Tuy nhiên mẹ tôi một mực đề nghị cán bộ công an xã phải điều chỉnh lại cho đúng với sổ hộ khẩu vào thời điểm đó. Trên đường về, mẹ đã không hài lòng với cách suy nghĩ trẻ người non dạ của tôi. Mẹ bảo: “Chữ lót đó là tên của bác ba con. Bác ấy đã hy sinh ở chiến trường Campuchia, là liệt sĩ, khiến cả dòng họ tự hào. Vì vậy ba con mới lấy tên bác làm chữ lót cho họ tên của con. Dù bất cứ điều gì xảy ra con cũng không thay đổi họ, tên, cũng như chữ lót của mình”. Bài học ấy đến bây giờ tôi vẫn còn ghi nhớ.

Hôm qua, bạn lại gọi cho tôi, cốt chỉ để thông báo đã tìm được một cái nghệ danh rất tuyệt vời, không đụng hàng. Bạn còn bảo có thể sẽ “chôn vùi” cái tên khai sinh của mình, không ai muốn nhớ đến nữa. Rất mừng cho bạn vì đã tìm được một nghệ danh có thể nói là tuyệt để chen chân vào giới show-biz. Tuy nhiên bạn đã quên mất một điều cơ bản rằng công chúng thần tượng nghệ sĩ là vì họ có năng lực, đạo đức, tố chất, cũng như biết nguồn biết cội. Không riêng gì bạn mà hầu hết nghệ sĩ trẻ hiện nay, bỏ qua câu chuyện này. Bằng chứng cho thấy, có nhiều nghệ sĩ, dù trung thành với cái tên “cúng cơm” của mình hơn nửa đời người nhưng vẫn nổi tiếng, chói sáng trong làng văn nghệ. Còn một số nghệ sĩ trẻ, cứ thay đổi nghệ danh xoành xoạch như thay áo nhưng loay hoay mãi với nghề mà khán giả chẳng nhớ ra họ đã từng diễn ở đâu.

Tôi còn nhớ có bài báo viết về cô hoa khôi nọ, khá là thú vị. Điều tôi ngưỡng mộ ở cô không phải vì nhan sắc, mà cách cô giữ giá trị văn hóa, bản sắc gia đình. Cô nói với công chúng rằng sẽ không bao giờ đặt nghệ danh mà vẫn dùng tên khai sinh, vì đó là cái tên mà ông nội đã đặt cho trước khi qua đời, vô cùng ý nghĩa. Dù rằng theo nhận xét của nhiều người thì tên của hoa khôi này quá dài, hơi “nhà quê” và không mấy nữ tính. Chợt nghĩ, nhiều nghệ sĩ trẻ hiện nay có mấy ai giữ bản sắc văn hóa qua cái tên như cô?

Nguyễn Hoàng Duy