Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát: Chính sách an sinh xã hội nhân văn sâu sắc

Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát bằng mọi nguồn lực, với cách làm mới”, tỉnh Thái Nguyên đang quyết liệt triển khai phương án để hiện thực hóa giấc mơ “an cư, lạc nghiệp” cho hàng nghìn người dân. Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát (XNT, NDN) được cấp ủy, chính quyền các cấp chỉ đạo thực hiện rất quyết liệt, đồng bộ. Qua đó đã huy động được nhiều nguồn lực giúp người yếu thế có điểm tựa vươn lên trong cuộc sống, góp phần quan trọng vào công tác giảm nghèo bền vững, không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống cho Nhân dân.

Thống nhất từ nhận thức đến hành động

Với quyết tâm chính trị cao nhất, đồng chí Trịnh Việt Hùng, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Ban Chỉ đạo xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh khẳng định đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng mà cấp ủy, chính quyền, MTTQ, đoàn thể trong tỉnh cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả. Tỉnh Thái Nguyên phấn đấu trước 31/3/2025 sẽ thực hiện xong việc XNT, NDN cho những hộ đủ điều kiện. Riêng đối với những hộ dân chưa đủ điều kiện theo quy định, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu các địa phương khẩn trương rà soát, thống kê đầy đủ, báo cáo Ban Chỉ đạo cấp tỉnh để có phương án hỗ trợ phù hợp; phấn đấu đến 30/6/2025 hoàn thành hỗ trợ các trường hợp này.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương phát huy cao nhất trách nhiệm nêu gương, tính tiên phong, gương mẫu, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; thường xuyên báo cáo Ban Chỉ đạo cấp tỉnh để kịp thời chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện.

Với quyết tâm cao nhất, tất cả các cấp, các địa phương thuộc tỉnh Thái Nguyên đã thành lập Ban Chỉ đạo triển khai XNT, NDN ở địa phương mình do đồng chí Bí thư cấp ủy làm Trưởng ban để thống nhất chỉ đạo, phân công cụ thể nhiệm vụ cho từng cơ quan, đơn vị, xác định phương pháp, cách làm, nguồn lực để hoàn thành mục tiêu đề ra, sớm hơn so với mục tiêu chung của cả nước.

Là địa phương khó khăn nhất của tỉnh qua rà soát Võ Nhai có 783 hộ có nhu cầu XNT, NDN (số hộ nhiều nhất so với các địa phương trong tỉnh). Ngoài nguồn nhân sách, huyện Võ Nhai đã huy động mọi nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành mục tiêu mà tỉnh đã đề ra.

Đồng chí Hà Thị Bích Hồng, Bí thư Huyện ủy Võ Nhai nhấn mạnh: Chúng tôi đã chỉ đạo các xã, thị trấn tích cực tuyên truyền để bản thân hộ nghèo, hộ cận nghèo đang ở nhà dột nát nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc xây dựng nhà đảm bảo ổn định cuộc sống. Từ đó họ chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền trong việc hoàn thiện các thủ tục cũng như chủ động có kế hoạch, chuẩn bị các nguồn lực của gia đình mình, cùng cấp ủy, chính quyền tiến hành xây dựng, sửa chữa các căn nhà đảm bảo tiến độ thời gian, cũng như chất lượng.

Đối với huyện miền núi Định Hóa, toàn huyện có 301 hộ có nhu cầu XNT, NDN. Phát biểu tại Phiên họp thứ 41 UBND tỉnh tổ chức đầu tháng 3 vừa qua, ông Nguyễn Minh Tú, Chủ tịch UBND huyện Định Hóa nêu quyết tâm: Hiện còn 11 hộ đủ các điều kiện, trong tháng 3/2025, huyện phấn đấu khởi công xong. Đối với những hộ dân chưa đủ điều kiện theo quy định, huyện phấn đấu đến 30/6/2025 hoàn thành hỗ trợ đối với các trường hợp này.

Trong khi nguồn ngân sách hạn hẹp, các địa phương trong tỉnh đã đẩy mạnh công tác xã hội hóa, huy động các nguồn lực của các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là khối doanh nghiệp chung tay XNT, NDN.

Huy động mọi nguồn lực, gỡ khó đẩy nhanh tiến độ

Qua thống kê, rà soát, trên địa bàn huyện Võ Nhai có 731 hộ nghèo, hộ cận nghèo thuộc diện cần được hỗ trợ XNT, trong đó 432 hộ có nhu cầu xây mới, 299 hộ sửa chữa. Đến cuối tháng 2/2025, toàn huyện đã khởi công xây mới và sửa chữa được 235 nhà. Huyện đặt mục tiêu đến ngày 31/3/2025 sẽ hoàn thành việc sửa chữa, xây mới nhà ở cho 212 hộ và đến ngày 30/6/2025 sẽ hoàn thành việc sửa chữa, xây mới cho 519 hộ còn lại.

Để hỗ trợ người nghèo sớm an cư, Huyện ủy, UBND huyện Võ Nhai đã tăng cường vận động các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh hỗ trợ địa phương. Ngày 21/2/2025, huyện Võ Nhai đã tổ chức tiếp nhận hỗ trợ của các doanh nghiệp, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh và một số tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh. Tại chương trình, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và Khai thác khoáng sản Thăng Long ủng hộ huyện Võ Nhai sửa 40 nhà với tổng số tiền là 1,2 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG hỗ trợ 600 triệu đồng sửa chữa 20 nhà; Công ty Cổ phần Viglacera Thái Nguyên hỗ trợ 500 triệu đồng sửa chữa 20 nhà; Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Yên Bình hỗ trợ 450 triệu sửa chữa 15 nhà… với tổng số tiền trên 5 tỷ đồng. Số tiền này huyện phân bổ cho các xã thực hiện sửa chữa 186 nhà tạm, nhà dột nát. Đến nay, ngoài ngân sách Nhà nước, huyện Võ Nhai đã kêu gọi được hơn 13 tỷ đồng từ các nguồn xã hội hóa. Từ đây nhiều hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách trên địa bàn tỉnh sớm an cư.

Chung tay cùng các địa phương khó khăn trong tỉnh trong thực hiện chính sách an sinh xã hội, TP.Phổ Yên đã hỗ trợ huyện Võ Nhai 1,5 tỷ đồng. Thành phố Phổ Yên cũng hỗ trợ huyện Phú Lương 500 triệu đồng để xóa nhà dột nát. Phổ Yên cũng là địa phương đầu tiên của tỉnh hoàn thành khởi công sửa chữa, xây mới nhà đạt tiêu chí “3 cứng” cho 21 hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn. Bên cạnh đó, TP. Thái Nguyên đã ủng hộ huyện Võ Nhai sửa chữa 20 ngôi nhà với tổng kinh phí là 600 triệu đồng.

Trong quá trình triển khai Chương trình XNT, NDT của tỉnh các địa phương gặp không ít khó khăn như: Phần lớn các hộ đang ở nhà tạm, nhà dột nát sinh sống không tập trung. Một số hộ tuy có nhu cầu hỗ trợ nhưng chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Có hộ đang sinh sống ở khu vực rừng sản xuất, rừng phòng hộ, khu vực không nằm trong khu quy hoạch khu dân cư… Đặc biệt là dù được hỗ trợ nhưng nhiều hộ hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nên không có khả năng đối ứng để xây mới hoặc sửa chữa nhà ở…

Để tháo gỡ những khó khăn nêu trên, các địa phương đã chủ động triển khai nhiều giải pháp. Đơn cử như tại huyện Đồng Hỷ, Ban Chỉ đạo của huyện đã giao cho Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các xã, thị trấn khẩn trương rà soát, hỗ trợ những hộ dân đủ điều kiện hoàn thành các thủ tục pháp lý để việc xây dựng, sửa chữa nhà ở của người dân nhanh chóng được triển khai. Cùng với đó, các địa phương cũng đã tính đến phương án xã hội hóa để huy động nguồn lực hỗ trợ các hộ dân đang ở nhà tạm, nhà dột nát có đủ điều kiện về mặt pháp lý nhưng chưa có kinh phí đối ứng xây dựng, sửa chữa nhà ở…

Niềm vui trong những căn nhà mới

Đến thời điểm này trên địa bàn tỉnh đã có hàng trăm hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách được dọn vào trong những ngôi nhà mới khang trang, đảm bảo cứng trên, bền dưới. Theo thống kê của các địa phương, toàn tỉnh có 1.498 hộ nghèo, hộ cận nghèo đủ điều kiện pháp lý để nhận hỗ trợ theo quy định, trong đó có 913 hộ xây mới; 585 hộ sửa chữa. Tính đến ngày 7/3/2025, toàn tỉnh đã thực hiện hỗ trợ cho 1.363 hộ gia đình về nhà ở, đạt tỷ lệ 91%. 6/9 địa phương, gồm: Thái Nguyên, Phổ Yên, Sông Công, Phú Bình, Đại Từ, Phú Lương đã hoàn thành 100% số nhà cần hỗ trợ. Dự ước kinh phí hỗ trợ là 72.330 triệu đồng (chưa bao gồm nguồn đối ứng của các hộ gia đình), trong đó nguồn vốn ngân sách Nhà nước từ tiết kiệm chi thường xuyên 5% năm 2024 là 19.890 triệu đồng; Quỹ Vì người nghèo các cấp và xã hội hoá khác là 52.440 triệu đồng.

Tại hội nghị kiểm đánh giá về tiến độ XNT, NDT của tỉnh mới đây, cùng với việc biểu dương 6 địa phương đã hoàn thành XNT, NDN đối với những hộ đủ điều kiện, đối với 3 địa phương còn gặp nhiều khó khăn là Định Hóa, Đồng Hỷ, Võ Nhai thì đồng chí Nguyễn Huy Dũng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh đề nghị cấp ủy các địa phương nêu trên chịu trách nhiệm trực tiếp về tiến độ thực hiện công tác XNT,NDN. Riêng huyện Võ Nhai là địa phương có số nhà tạm, nhà dột nát chiếm trên 1/3 của toàn tỉnh, UBND tỉnh sẽ thành lập đoàn công tác để hỗ trợ địa phương hoàn thành kế hoạch đề ra. Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh cũng giao Sở Thông tin và Truyền thông (nay hợp nhất về Sở Khoa học Công nghệ) xây dựng trường thông tin về công tác XNT,NDN của tỉnh.

Đón chúng tôi trong ngôi nhà mới, nói về chuyện làm nhà vợ chồng ông Ngô Văn Chúc, bà Nguyễn Thị Hằng, ở xóm Vân Hòa, xã Văn Hán, huyện Đồng Hỷ rất xúc động. Mấy chục năm hai vợ chồng ông bà ở trong căn nhà gỗ đã xuống cấp, mưa lo tìm xô chậu hứng nước, gió bão lo đổ nhà. Nay ở trong ngôi nhà mới không chỉ kín trên, bền dưới mà nhà xây có phòng ngủ riêng, phòng khách…

Bà Nguyễn Thị Hằng rơm rớm nước mắt nói: “Tuy vẫn chưa hết khó khăn do chồng tôi ốm đau thường xuyên đi viện, thu nhập chủ yếu của gia đình chỉ trông vào mấy sào ruộng và công đi hái chè thuê của tôi, nhưng đây đúng là căn nhà cả đời gia đình mơ ước”.

Từ nguồn hỗ trợ của Bộ Quốc phòng thông qua Ủy ban MTTQ tỉnh gia đình ông Ngô Văn Chúc được nhận 80 triệu đồng, vay mượn thêm anh em họ hàng trước Tết nguyên đán Ất Tỵ căn nhà trên 80m2 đã được hoàn thành trong niềm vui của đại gia đình.

“Gia đình ông Chúc là 1 trong 6 hộ đủ điều kiện được nhận hỗ trợ tiền XNT, NDN đợt 1. Trong 6 hộ đã nhận tiền hỗ trợ, 4 hộ đã hoàn thành xây dựng nhà, 2 hộ đang trong giai đoạn hoàn thiện. Còn 2 hộ, UBND xã đang hoàn chỉnh thủ tục về đất để khởi công trong tháng 3 này”, anh Nguyễn Thanh Tuấn, cán bộ văn hóa xã Văn Hán thông tin thêm...

Kết quả nêu trên là minh chứng quyết tâm chính trị và sự chỉ đạo quyết liệt, rất sát sao của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, sự tham gia tích cực của Ủy ban MTTQ tỉnh, các sở, ban, ngành, lực lượng công an, quân đội và chính quyền các địa phương. Mục tiêu mà tỉnh đề ra phấn đấu hoàn thành XNT, NDN trước ngày 30/4/2025, về đích trước 8 tháng so với mục tiêu của trung ương đề ra và 2 tháng so với yêu cầu của Ban chỉ đạo tỉnh. Đây là chương trình có ý nghĩa nhân văn đặc biệt sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta với nhân dân. Thể hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa với người có công với cách mạng qua các thời kỳ; tinh thần tương thân, tương ái, lá lành đùm lá rách, tình dân tộc, nghĩa đồng bào.

Linh Nga