Bệnh bạch hầu: Không nên lơ là, chủ quan

VNTN - Kể từ khi bệnh bạch hầu bùng phát ở Tây Nguyên (đầu tháng 6), tính đến ngày 31/7, Thái Nguyên vẫn chưa ghi nhận ca bệnh nào. Song bạch hầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, lây lan nhanh, và có thể gây tử vong. Bởi vậy, UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức chủ động phòng chống, ngăn chặn bệnh bạch hầu trên địa bàn tỉnh.

Tình hình bệnh bạch hầu tại “tâm dịch” Tây Nguyên

Theo thống kê của Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, tính tới ngày 21/7/2020, tại khu vực Tây Nguyên ghi nhận 108 ca dương tính với bạch hầu tại 4 tỉnh: Đắk Lắk; Đắk Nông; Kon Tum; Gia Lai. Trong số các ca mắc bệnh bạch hầu, có 3 trường hợp tử vong (Đắk Nông 2 trường hợp, Gia Lai 1 trường hợp), đều là những người sống ở vùng sâu, vùng xa và được phát hiện muộn do là những ca bệnh mới xuất hiện lần đầu tại địa bàn (16 năm không xuất hiện ca bệnh bạch hầu). Khu vực này có tỷ lệ tiêm chủng thấp 48 - 52%, các trường hợp mắc hầu hết là chưa được tiêm đủ mũi vắc xin phòng bệnh bạch hầu.

Ngay sau khi ghi nhận thông tin các trường hợp mắc, Cục Y tế dự phòng đã đề nghị Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên cử đội đáp ứng nhanh hỗ trợ địa phương triển khai quyết liệt các biện pháp phòng chống dịch. Đồng thời chỉ đạo ngành y tế địa phương tăng cường giám sát, phát hiện các trường hợp bệnh, các trường hợp tiếp xúc, tổ chức cách ly, điều trị các trường hợp mắc và điều trị dự phòng cho người dân trong khu vực có nguy cơ.

Theo chia sẻ của GS.TS Nguyễn Thanh Long, Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế tại Lễ phát động Chiến dịch phòng, chống dịch bạch hầu tại 4 tỉnh Tây Nguyên, thì: một trong những biện pháp phòng chống dịch bạch hầu hiệu quả và căn cơ nhất đó là tiêm vắc xin để phòng chống dịch toàn diện và mang tính bền vững. Trên cơ sở đó, Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch tiêm vắc xin phòng chống dịch bạch hầu tại 4 tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum và Đắk Nông. Đây là Kế hoạch chống dịch bạch hầu có quy mô lớn từ trước đến nay tại Việt Nam. Mục tiêu chung của Kế hoạch là đảm bảo ít nhất 90% các đối tượng từ 2 tháng tuổi trở lên đến 40 tuổi tại 4 tỉnh nói trên được sử dụng vắc xin chứa thành phần ngừa bạch hầu đảm bảo an toàn.

Nhận biết bệnh bạch hầu

Bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc cấp tính do vi khuẩn bạch hầu gây nên, thuộc nhóm B trong Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, tuy nhiên cũng có thể gặp ở người lớn nếu không có miễn dịch. Bệnh lây truyền dễ dàng qua đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết từ niêm mạc mũi, họng của bệnh nhân hoặc người lành mang trùng khi ho, hắt hơi, đặc biệt trong khu vực dân cư đông đúc hoặc nơi có điều kiện vệ sinh không đảm bảo. Biểu hiện bệnh có thể từ nhẹ đến nặng, thường có giả mạc màu trắng ở tuyến hạnh nhân, hầu họng, thanh quản, mũi, có thể xuất hiện ở da, các màng niêm mạc khác như kết mạc mắt hoặc bộ phận sinh dục, trường hợp nặng có thể gây biến chứng và tử vong. Bệnh bạch hầu có thể dự phòng được bằng tiêm vắc xin đủ liều và đúng lịch. Khi phát hiện sớm, bệnh được điều trị khỏi bằng kháng sinh.

Trong lịch sử, bệnh bạch hầu lưu hành rộng rãi ở mọi nơi trên thế giới và đã gây nên các vụ dịch nghiêm trọng, nhất là ở trẻ em trong thời kỳ chưa có vắc xin dự phòng. Năm 1923, vắc xin giải độc tố bạch hầu ra đời và từ đó đến nay tính nghiêm trọng của bệnh dịch đã thay đổi trên toàn thế giới.

Bệnh bạch hầu thường xuất hiện trong những tháng lạnh ở vùng ôn đới, là loại bệnh có tính mùa, thường tản phát, có thể phát triển thành dịch nhất là ở trẻ dưới 15 tuổi chưa được gây miễn dịch đầy đủ. Ở Việt Nam, thời kỳ chưa thực hiện tiêm vắc xin bạch hầu trong Chương trình tiêm chủng mở rộng thì bệnh bạch hầu thường xảy ra và gây dịch ở hầu hết các tỉnh, đặc biệt là ở các thành phố có mật độ dân cư cao. Bệnh xuất hiện nhiều vào các tháng 8, 9, 10 trong năm.

Từ khi vắc xin phòng bệnh bạch hầu được đưa vào Chương trình tiêm chủng mở rộng, bệnh đã được khống chế và chỉ ghi nhận trường hợp mắc bệnh do không được tiêm đầy đủ các mũi vắc xin phòng bệnh, thường xảy ra ở các khu vực vùng sâu, vùng xa nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Những khuyến cáo với người dân

Thực hiện Công điện số 862/CĐ-TTG ngày 08/7/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh bạch hầu và Công văn số 3908/BYT-DP ngày 22/7/2020 của Bộ Y tế về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh bạch hầu; để chủ động trong công tác phòng chống dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe người dân trên địa bàn, UBND tỉnh đã ra các văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan (đặc biệt là Sở Y tế) tổ chức tuyên truyền, vận động người dân thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch hiệu quả; tổ chức giám sát chặt chẽ tình hình, phát hiện sớm, xử lý triệt để không để dịch bùng phát.

Bệnh bạch hầu lây nhiễm qua đường không khí. Ảnh: Internet.

Ngay khi có thông tin về dịch bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Nguyên đã có Công văn gửi các đơn vị huyện/thành phố/thị xã về việc tăng cường triển khai tiêm vắc xin đủ mũi, đúng lịch phòng, chống bệnh bạch hầu và tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh.

Ông Hoàng Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Tỷ lệ tiêm chủng trong 5 năm từ 2015 - 2020 trên toàn tỉnh Thái Nguyên đạt tỷ lệ 95-97%. Tỷ lệ huyện không đạt 95% có 2 đơn vị là Đại Từ và Định Hóa.

Đồng thời, ông Hoàng Anh cũng đưa ra khuyến cáo người dân không nên chủ quan với bệnh bạch hầu, cần nâng cao ý thức chủ động phòng, chống dịch thông qua việc thực hiện tốt các biện pháp mà Cục Y tế dự phòng đã khuyến cáo: đưa trẻ đi tiêm chủng tiêm vắc xin phối hợp phòng bệnh bạch hầu (ComBe Five hoặc DPT-VGB-Hib (SII), Td) đủ mũi tiêm và đúng lịch (Lịch tiêm chủng vắc xin ComBe Five hoặc SII trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng: Mũi 1 - Tiêm khi trẻ được 2 tháng tuổi; Mũi 2 - Sau mũi thứ nhất 1 tháng; Mũi 3 - Sau mũi thứ hai 1 tháng; Mũi 4 - Khi trẻ 18 tháng tuổi); thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng hàng ngày, hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh; đảm bảo nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng; khi có dấu hiệu mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh bạch hầu phải được cách ly và đưa đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời...

Bích Hồng