30 năm tự hào nhiếp ảnh công nhân Gang thép

10:22 - 15/11/2017

Copy link thành công
A
A
A

Copy link thành công
A
A
A

VNTN - Là Câu lạc bộ (CLB) nhiếp ảnh công nhân duy nhất trên toàn quốc, ba mươi năm qua bao thăng trầm thời cuộc, nơi đây đã dưỡng nuôi nhiều người chơi ảnh trở thành nghệ sĩ, lao động và cống hiến vị nghệ thuật. Ba mươi năm là một hành trình đủ dài để đánh dấu mốc son, sự trân trọng và tự hào về một cái nôi nhiếp ảnh riêng có của công nhân Gang thép.

Cái “nôi” riêng có

Thành lập tháng 11/1987, CLB Nhiếp ảnh Công nhân Gang thép nằm trong hệ thống những CLB của Hội đồng CLB - Văn hóa thể thao Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên. Với mục đích sơ khai ban đầu là tập hợp, thu hút những người đang chụp ảnh và yêu thích loại hình nghệ thuật này trong công ty, tạo ra một sân chơi tinh thần lành mạnh. Đội ngũ CLB khi ấy có khoảng hơn 10 người, hoạt động chủ yếu là tự phát, theo nhóm sở thích, đáp ứng nhu cầu phục vụ cho việc ra bảng ảnh thời sự hàng tháng, tuyên truyền nhiệm vụ chính trị, sản xuất và các hoạt động văn hóa, thể thao, đời sống sinh hoạt của công nhân viên chức trong công ty. Lúc đó CLB do ông Trần Vũ, giám đốc Nhà Văn hóa Công ty trực tiếp làm chủ nhiệm. Những năm đầu CLB chưa có phương thức hoạt động cụ thể, cũng không có mô hình để bắt chước. Nhiều người còn chưa có (mua) máy ảnh, chưa ai nghĩ đó là một nghề thuộc sở thích cá nhân. Đi chụp ảnh mà nhiều người còn đòi được cấp phim. May là Công ty Gang thép khi đó rất quan tâm, những hoạt động chung đều được chu cấp một phần kinh phí nên đã góp phần động viên khích lệ các tay máy nghiệp dư, thắp lửa đam mê cho họ. Những người tham gia CLB, trở thành hội viên các Hội VHNT tỉnh, Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, có thể kể đến như: Nghệ sĩ nhiếp ảnh An Sơn, Văn Chi, Chu Thi, Trần Thông, Vũ Kim Khoa, Trần Khải, Thế Hoàng, Đỗ Tuấn, Khắc Thiện, Đồng Đăng, Ngọc Hải, Tuấn Dũng, Minh Xuyết…

Nắng xuân. Ảnh: Đồng Đăng

Sau 6 năm thành lập và hoạt động tự do, năm 1993 CLB bắt đầu có sự “khai phá” mạnh mẽ khi tỉnh Bắc Thái mở Trại sáng tác nhiếp ảnh nghệ thuật đầu tiên do các nghệ sĩ trung ương, là các cố nghệ sĩ nhiếp ảnh như: Nguyễn Long, Văn Bảo, Vũ Nhật lên trao đổi kinh nghiệm và nghiệp vụ. Tham dự trại, được tiếp cận những kiến thức cơ bản và chuyên sâu về nhiếp ảnh, mầm nhiệt huyết của những thành viên CLB đã có dịp bắt lửa mà cháy sáng. Các cố nghệ sĩ là những người có công đặt những viên gạch đầu tiên cho nhiếp ảnh công nhân Gang thép nói riêng, cho nền nhiếp ảnh Thái Nguyên nói chung. Cùng năm đó, được sự tạo điều kiện của Công ty, Hội VHNT Bắc Thái đã tổ chức Triển lãm Ảnh nghệ thuật tỉnh lần thứ II tại Nhà Văn hóa công nhân Gang thép. Trong triển lãm này, CLB đã có nhiều thành viên gửi ảnh tham gia dự thi, tác giả Vũ Kim Khoa đã đoạt giải Nhì (không có giải Nhất) với tác phẩm “Khẩn trương”, chụp về công việc trải nhựa đường. Sang năm 1994, tỉnh Bắc Thái đăng cai tổ chức Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Việt Bắc lần 1, sự kiện diễn ra tại Nhà Văn hóa công nhân Gang thép. Kỳ Liên hoan đó CLB có tác giả Vũ Kim Khoa đoạt giải Ba với tác phẩm “Quê hương khởi sắc” và tác giả Chu Thi đoạt giải Khuyến khích với tác phẩm “Cô gái mỏ vàng đen”.

Những thành tích đó là bước khởi đầu tốt đẹp cho sự lớn mạnh của CLB. Năm 1995, CLB được củng cố, kiện toàn lại và chính thức hoạt động theo kế hoạch, định hướng đổi mới. Lúc này, việc chụp/sáng tác ảnh không chỉ phục vụ mục tiêu chính trị, sản xuất, kinh doanh, tuyên truyền quảng bá sản phẩm của công ty mà còn mở rộng sáng tác ảnh nghệ thuật, tham dự triển lãm và phục vụ công chúng thưởng thức. Cũng từ đây, CLB tăng cường mở rộng hoạt động giao lưu, kết nạp thêm nhiều hội viên mới, không giới hạn là đối tượng cán bộ, công nhân viên trong nhà máy mà còn là bộ đội, giáo viên, công chức nhà nước trên địa bàn tỉnh. Số lượng thành viên tăng đáng kể, có thời điểm lên tới 35 người. Với vai trò, nhiệm vụ được dẫn các đoàn khách đi tham quan, chụp ảnh tại các cơ sở sản xuất trong công ty gang thép - đứa con đầu lòng của ngành luyện kim cách mạng Việt Nam, CLB đã góp phần lưu lại tình cảm tốt đẹp của nhiều đoàn khách tham quan, các văn nghệ sĩ trên cả nước về đất và người Thái Nguyên giàu truyền thống cách mạng, hiền hòa, mến khách.

Trầu têm cánh phượng. Ảnh: Phùng Long

Có thể nói CLB Nhiếp ảnh công nhân Gang thép là cái nôi nuôi dưỡng “mát tay” nhiều tài năng nhiếp ảnh. Trong số 25 thành viên CLB, thì có 20 người là hội viên Hội VHNT tỉnh, 11 người là hội viên Hội NSNA Việt Nam, 2 hội viên được phong tước hiệu Nghệ sĩ xuất sắc EVAPA, 1 người thuộc Liên đoàn nhiếp ảnh quốc tế FIAP, 8 hội viên AVAPA… Từ các cuộc thi và triển lãm của tỉnh đến các cuộc Liên hoan ảnh khu vực trong nhiều năm qua, các thành viên trong CLB đã giành được những thành tích đáng kể, gồm: 1 Huy chương Vàng Asean; 2 giải Nhì, 1 giải Ba toàn quốc “Ngành than và người thợ mỏ”; 2 Huy chương Vàng, 11 Huy chương Bạc, 13 Huy chương Đồng trong các cuộc Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc; Cúp ảnh Asean; cùng nhiều giải thưởng ảnh chuyên ngành khác. Từ năm 1999 đến nay, Trung ương Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam đã 6 lần tặng Huy chương và Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp phát triển nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam” cho các tập thể và cá nhân xuất sắc ở công ty Gang thép, trong đó có CLB Nhiếp ảnh công nhân Gang thép.

Sự quan tâm đầy trân trọng

Từ những ngày sơ khai phát triển (1987), đến thời kỳ củng cố tổ chức và đi vào hoạt động chính thức (1995), và cho đến nay, CLB luôn nhận sự chỉ đạo trực tiếp, sát sao của Hội đồng CLB - Văn hóa thể thao và lãnh đạo Công ty Gang thép. Nhận được sự bảo trợ về nghiệp vụ của Hội NSNA Việt Nam. Năm 2014, khi CLB Mỹ thuật sáp nhập thành CLB Nhiếp ảnh, mỹ thuật công nhân Gang thép, 2 đơn vị Nhà máy Luyện thép Lưu Xá và Xí nghiệp Vận tải đường sắt, vốn là đơn vị đỡ đầu nhiều năm qua cho 2 CLB vẫn thường xuyên làm nòng cốt, hỗ trợ kinh phí cho CLB hoạt động 10 triệu đồng/năm. Ngoài ra, tùy vào điều kiện, tính chất các sự kiện mà CLB tổ chức, có thể đề xuất thêm nguồn từ phía công ty.

30 năm qua, những hoạt động mở trại sáng tác, tạo điều kiện cho thành viên thực tế, trải nghiệm cũng được công ty tạo điều kiện tối đa. Thời kỳ đầu, trại sáng tác và tập huấn về nghệ thuật nhiếp ảnh đã mời các nghệ sĩ Vũ Huyến, các cố nghệ sĩ Đỗ Huân, Vũ Nhật lên giảng bài cho thành viên. Những lần thực tế sáng tác tại các đơn vị trong nhà máy và các chuyến đi ngoại tỉnh đã đem đến nguồn cảm hứng sáng tạo, giúp các thành viên thu được nhiều tác phẩm có giá trị nghệ thuật, trưởng thành cả về tư duy lẫn chất lượng sáng tác. Việc khen thưởng đối với các cá nhân có thành tích cao trong hoạt động, đóng góp tích cực cho CLB cũng được Hội đồng quan tâm thực hiện thường xuyên. Chính sự quan tâm ấy đã giúp CLB có những cuộc giao lưu học hỏi, kết hợp sáng tác cùng các CLB tỉnh bạn (TP. Hồ Chí Minh; Vĩnh Phúc; Phú Thọ, Bắc Kạn…). Năm 1995, Hội đồng CLB - VHTT công ty cũng chính là đơn vị đề nghị Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam bảo trợ về nghiệp vụ cho CLB Nhiếp ảnh công nhân Gang thép. Cũng trong năm này, Triển lãm ảnh nghệ thuật với 70 tác phẩm (ảnh màu và đen trắng) của CLB đã được trưng bày, giới thiệu đến đông đảo công chúng. Kể từ đó đến nay, năm nào CLB cũng tổ chức ít nhất một triển lãm vào dịp chào mừng Ngày truyền thống công nhân Gang thép (19/11); ngày thành lập CLB (15/11).

Thợ luyện cốc. Ảnh: Bùi Sá

Ông Vũ Thượng Thư, Chủ tịch Công đoàn công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên có gần 20 năm gắn bó, sát sao hoạt động của CLB chia sẻ: khoảng 5 năm trở lại đây, công tác bồi dưỡng nghiệp vụ, trại sáng tác thưa dần do đội ngũ lớp trước đã cứng cáp, trưởng thành, còn đội ngũ trẻ kế cận thì không có nhiều. Duy trì CLB mà thiếu người kế cận cũng là chuyện đáng nghĩ. Thời gian tới, công ty sẽ thúc đẩy sự giao lưu, sinh hoạt giữa CLB nhiếp ảnh với các CLB khác như thanh niên, phụ nữ…, để tìm nguồn. Mặc dù công ty cuối năm nay sẽ thoái vốn nhà nước, tư nhân sẽ vào nhiều, song trước mắt đội ngũ lãnh đạo vẫn như cũ nên việc duy trì CLB trong vòng 3 năm tới không có gì thay đổi. Chúng tôi vẫn muốn giữ và phát triển CLB nhiếp ảnh, vì đây là sân chơi tinh thần rất đặc biệt. Sắp tới công ty sẽ tổ chức kiện toàn lại CLB, định hướng hoạt động và có hình thức tìm tòi, bồi dưỡng thành viên mới… Nhưng sức mạnh nội sinh từ CLB vẫn là nòng cốt, phải tìm được hướng để nỗ lực, khẳng định mình, thu hút thành viên trẻ, mới.

Có chung nỗi trăn trở về đội ngũ kế cận, Chủ nhiệm CLB Phạm Thế Hoàng bộc bạch: “hiện nay người trẻ tham gia CLB rất hiếm, ít người tâm huyết với cái nghiệp săn tìm khoảnh khắc. CLB cũng đã đề xuất ý tưởng mở lớp nhiếp ảnh tại công ty, đề nghị các đơn vị cử người đi học, song sự hưởng ứng chẳng được là bao, việc duy trì hoạt động CLB thật là bài toán nan giải. Lo chuyện của nay mai, nhưng suy cho cùng đâu phải chuyện nào cũng có thể theo ý nguyện. Niềm tự hào 30 năm nhiếp ảnh công nhân Gang thép vẫn là tự hào, vì nó đã có một đời sống nhiều thành quả đáng trân trọng”.