Sống thật lúc nửa đêm

Vậy là mùa hè đã đến với ngôi làng nhỏ Solokh-Aul, nơi mà những đồi chè xanh mát mắt còn tồn tại trên đất nước Nga. Amina lại bắt đầu đón mùa hè với hoàng hôn kéo dài đến tận nửa đêm và mặt trời dường như không bao giờ tắt. Xứ sở bạch dương thật kì diệu khi có những đêm trắng để Amina mơ mộng:

- Đối lập với đêm trắng là gì hả mẹ? Amina hỏi.

- Không phải đêm đen đâu con ạ. Mẹ Amina đáp.

- Vậy thì là đêm vùng cực. Con đã đọc sách và biết điều đó. Ở trên thành phố Xanh Pê-téc-bua, họ cũng sẽ tổ chức lễ hội để người dân địa phương cũng như du khách đến vui chơi, ngắm đêm hoàng hôn chứ mẹ nhỉ?

- Dù sao thì cũng đến giờ chuẩn bị đi làm vườn với bố mẹ rồi. Nhanh lên thôi con. Hôm nay là ngày đi bón cà rốt, củ cải và ngắm Siren(1) đó.

- Vâng thưa mẹ. Siren, loài hoa của mùa thi học kỳ. Nó xinh đẹp như những học sinh xuất sắc vậy. Amina vui vẻ đáp lời mẹ, không quên giắt cuốn vở và cái bút sau sườn.

Minh họa: Hoàng Báu

Những chùm Siren đã nở rộ ven đường làng vào tháng năm, toả dịu nhẹ trong sắc tím. Hương hoa đánh thức tiếng gà gáy sớm. Ngày chủ nhật nên lũ trẻ con không đến trường, cô em gái Elena cũng ríu rít chạy lên đồi chè bày trò chơi rồi lại cùng lũ trẻ chạy tung tăng ra cánh đồng lúa mì bắt lũ giặc châu chấu. Có khi chúng chưa thể hiểu trên đồi cao kia là những búp chè xanh mướt dịu dàng hơn trong màu nắng và những cánh bướm ngoài đồng xa, mềm mại hơn trong làn gió mà chỉ thấy việc ngủ trong khi bầu trời đêm còn thức, cũng là một việc khá khó khăn cho tuổi mình.

Mùa hạ thật xinh đẹp! Amina năm nay mười sáu, chẳng còn là trẻ con nữa, cũng đã thành thạo những công việc nhà nông, trở thành một cô gái khéo léo trong gia đình nhưng vẫn thích ngồi tha thẩn ngắm tuổi thơ của lũ trẻ trên ngọn đồi cao kia, trên cánh đồng lúa mì, đã nâng bước cô khôn lớn từng ngày. Khi đã xong xuôi công việc, cởi bỏ gang tay, mũ và áo chống nắng. Cô ngồi tựa gốc cây Siren, khẽ nở nụ cười, nhanh chóng chỉnh lại ánh mắt nghiêm túc nhất, quay lại với giấy bút trước mặt, Amina quyết tâm đưa quang cảnh mộng mơ ấy vào bức vẽ của mình.

- Vẫn là cảm xúc này. Vẫn là những hình dung này? Amina lẩm bẩm.

“Ôi! Mình phải làm sao mới tập trung được đây?” Amina buông bút vẽ xuống, thở dài.

Những lần mà Amina định vẽ hàng cây bạch dương thì hàng phi lao lại hiện lên, định vẽ bông Siren tím thì bông muống biển lại hiện về, định vẽ vầng trăng trôi ngang cánh đồi thì Amina lại như thấy trăng vàng bồng bềnh trôi trên sóng biển,... Amina không thể dừng cảm xúc lại trong đầu mình. Những hình ảnh ấy cứ vừa như ảo lại như mơ, chạy đứt đoạn khiến đầu Amina đau như búa bổ.

***

Khi mới bảy tuổi, cô bị một gã râu tóc xùm xòa bế đi trong lúc anh trai đang lúi húi buộc lại dây giày trên đường làng. Amina không thể nhớ tên làng, nhưng lại nhớ rõ quê mình ở vùng biển, gần đó có một chợ Cá. Amina cứ thiêm thiếp trên xe, và khi tỉnh dậy, cô được một người phụ nữ cho ăn uống, tắm giặt, mặc quần áo đẹp rồi lại lên tàu. Không biết đi trong bao nhiêu ngày đêm. Rồi Amina được đưa qua một cánh rừng, ở một lán nhỏ. Khi báo động có một nhóm người lạ đến truy đuổi, Amina cùng họ bỏ chạy. Đến gần sáng, tỉnh dậy, Amina thấy mình nằm gục mặt trên một ngọn đồi bạt ngàn chè xanh. Cô bò lê lết vì đói và bám được vào ngón chân của một cô bé trong một gia đình đang hái chè, khiến cô bé hét lên khiếp đảm.

Đó là Elena - con gái của gia đình bố Semyon và mẹ Vlasta. Amina đến khiến ngôi làng nhỏ thêm bận rộn. Cô bé mắt đen, tóc đen, da vàng, sau khi được ăn uống no nê thì bắt đầu bật nói bằng một ngôn ngữ khác tiếng Nga. Cô cứ liên tục hỏi: “Nhà con đâu rồi? Bố mẹ con đâu rồi? Anh con đâu rồi?ˮ khiến tất cả mọi người trố tròn đôi mắt, nhìn nhau và bối rối, không hiểu cô bé yêu cầu gì với mình. Rồi những người lớn tuổi nhanh chóng nhận ra, cô bé bị bắt cóc và lưu lạc đến đây. Bố Semyon và mẹ Vlasta nhận nuôi Amina, coi như con đẻ. Và cái tên Amina đặt cho cô cũng mang ý nghĩa là mong cô luôn được an toàn.

Nhưng thật khó để một đứa trẻ vừa bị bắt cóc, vừa bị truy đuổi đến một nơi lạ lẫm lại có thể không cảm thấy buồn chán và nỗi sợ hãi bủa vây. Cứ đến bữa ăn là Amina lại bưng mặt khóc đòi về nhà, dù cho bố mẹ dỗ dành từng li từng tí. Khóc mệt rồi Amina trèo lên giường ngủ. Cứ hễ mở mắt ra, nỗi nhớ nhà lại xối xả ập đến, Amina lại nức lên. Có những lần giật thót mình, hét toáng trong cơn mơ, mẹ Vlasta phải ôm ấp, vỗ về đứa trẻ tội nghiệp này bằng tất cả hơi ấm tình thương của người mẹ. Cô em Elena thấy trong nhà xuất hiện một bà chị suốt ngày khóc nhè thì tỏ ra lo lắng, năn nỉ mẹ phải dỗ chị Amina nín bằng được: “Nếu mẹ không làm cho chị ấy vui lên thì chị ấy sẽ trở thành kẻ đáng thương nhất trên đời đó. Mắt của chị ấy sưng lên đỏ mòng mọng rồi mẹ ạˮ. Sáng nào ngủ dậy, Elena cũng chạy sang xem chị Amina mắt đã đỡ sưng chưa. Chị ấy có ăn được cái gì không? Thật là một cô gái đáng yêu!

Khi ấy, có ai thấu cho nỗi nhớ nhà của con trẻ làm nhòa đi đôi mắt và bóp nghẹt luôn hai lỗ mũi ướt nhẹp của Amina mỗi ngày. Cô thèm hơi ấm của mẹ vô chừng. Cô nhớ chiếc thuyền có hình con ốc biển bố hay đi ra khơi. Cô nhớ người anh vì mải nghịch mà có một vết sẹo lồi lên trên môi trái. Dù khi ấy chỉ mới bảy tuổi nhưng những kí ức về gia đình, làng quê vẫn lưu lại rất rõ trong tâm trí Amina. Amina chống chọi với nỗi nhớ mỗi ngày bằng việc vừa ngồi vẽ dưới đất vừa khóc. Nước mắt làm nhòa đi những bức tranh nhưng không thể làm mờ hình ảnh làng quê trong trí nhớ. Hình ảnh ấy cứ ngày một đầy lên trong lòng Amina bao nhiêu thì tình thương yêu của bố Semyon mẹ Vlasta dành cho Amina lại nhiều lên bấy nhiêu. Đôi mắt hoe đỏ của Amina đã dần được cô em gái Elena cảm hóa bằng những đêm ôm chị gái ngủ và Amina đã cảm thấy khá hơn lên mỗi ngày.

Lớn hơn chút, Amina cũng vẫn giữ thói quen ngồi hình dung vẽ lại những bức tranh làng quê có biển nhưng là trên những trang giấy và chỉ mong một ngày nào đó, gia đình Amina thấy được những bức tranh cô vẽ và Amina sẽ tìm được cha mẹ, anh em ruột mình. Ngoài những đêm trắng đến vào mùa hè với cô thì đó là những đêm trắng dành riêng cho thế giới của Amina. Hay nói đúng hơn đó với Amina, đó là những đêm vùng cực, tối mịt mờ, dài lê thê trong lòng: Không biết nhà mình ở đâu, bố mẹ, anh em mình giờ ra sao? Họ sống thế nào khi không còn thấy cô chạy nhảy quanh nhà? Ngoài kia hoàng hôn vẫn trải dài trong đêm, ánh sáng nhẹ tênh mà tâm trí cô thì trĩu nặng, tối đen như mực. Người ta chỉ thực sự thấy được ánh sáng khi trong lòng yên tĩnh mà thôi.

***

Cô em Elena đã ngồi thở hổn hển sau lưng Amina lúc nào, khiến Amina giật mình. Cô bé thật xinh đẹp. Đôi mắt trong veo xanh thăm thẳm của cô em gái mỗi khi bố giải thích điều gì đều khiến Amina phải chú ý và mái tóc vàng hoe bóng mượt của em, mỗi lần mẹ Vlasta chải khiến Amina thấy có chút ganh tị, thấy nhớ và thèm mẹ ruột mình vô cùng:

- Chị vẽ tranh gì vậy? Giọng Elena thích thú.

- Chị vẽ quê hương đầu tiên của chị. Đẹp lắm em à. Đây là ngôi nhà ba gian, mái ngói đỏ, có ba bậc thềm xi măng này. Sân cũng là xi măng nhé. Có hai bồn hoa hai bên. Đây là giếng nước, bên cạnh có một cây bưởi, cứ tháng hai, tháng ba là nở hoa trắng muốt, thơm lừng. Đây là sân giếng, có dây gầu múc nước, mẹ của chị sẽ kéo từng đoạn lên, lấy nước mang vào bếp nấu ăn. Trong bếp có một cái chạn, mẹ thường để đồ ăn trong ngăn kéo, phần anh em mỗi khi đi chợ về. Đây là khu vườn và đống gạch nhỏ, có những chú ốc sên râu dài nhút nhát ẩn náu,…

Bên cạnh nhà chị, còn có anh hàng xóm, thường hay chơi ô quan với chị, mỗi lần chị phải về nấu cơm, là anh ấy sẽ chơi hộ chị,… Anh ấy có một cái bướu rất to ở cổ, anh ấy bảo sau này lớn lên, đi làm có tiền mới đi mổ được. Làng chị có một ngôi chùa, chuông chùa mỗi ngày sẽ vang lên vào buổi sáng sớm và chiều muộn. Âm thanh ấy rất êm ả, yên bình. Chỉ cần chạy bộ khoảng hai cây số sẽ đến biển, biển bình minh hay hoàng hôn cũng đều rất đẹp, chỗ này là chỗ các bà, các chị hay cào nghêu, cào hến. Chỗ này là muống biển hay bò nở tím, chỗ này là…

Amina say sưa mô tả, bởi vì đến thời điểm này, cô đã nói khá thành thạo tiếng Nga. Cô bé Elena dễ thương đã ngủ tựa vào gốc cây lúc nào không biết. Amina nhìn bức vẽ của mình và mỉm cười. Cô bé Elena ngọt ngào năm nay cũng đã mười ba tuổi. Một cô bé biết yêu thương gia đình, lúc nào cũng quấn quýt với Amina, cũng lo sợ chị mình bị kẻ xấu bắt đi. Khi đó, cô bé sẽ khóc hết nước mắt mất.

***

Hàng xóm của Amina là anh chàng Luka tốt bụng. Lúc nào cũng hồn nhiên, thích thú trước vẻ đẹp không giống ai của Amina mà không có bất cứ sự phân biệt chủng tộc nào. Không mang vẻ đẹp thuần Âu như bao cô gái khác, Amina không có đôi mắt xanh, da không trắng, tóc không vàng. Dù cho có là như vậy thì tình bạn là một điều vô cùng quan trọng với Luka với cô bạn Amina mắt đen, tóc đen và da vàng này. Chúng cùng nhau lớn lên với những khu vườn rau trồng cà rốt, củ cải và tiếng gà, cùng nhau đi qua những hàng cây Siren đến lớp và cùng nhau ôn bài. Đó cũng là một may mắn đối với Amina. Khi những ánh mắt trong lớp học chưa quen trao thiện cảm cho Amina thì Luka luôn là lá bùa hộ mệnh cho cô.

– Tại sao bạn lại tốt với mình?

Luka đáp lại:

- Vì bạn là người ở nơi khác đến, chẳng quen ai cả, cũng không quen địa hình nơi này. Nếu mình không tốt với bạn, thì mình đích thị là một kẻ tồi tệ. Sau này, tớ sẽ giúp bạn làm quen với tất cả mọi người. Tất cả các khu vực trong trường. Yên tâm, có tớ.

Luka nhẹ nhàng và ấm áp như những chùm hoa Siren trong trường, khiến Amina cảm thấy vơi bớt cô đơn. “May mắn là một điều vô cùng bí ẩn, dường như không tồn tại nhưng nó lại xuất hiện trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Và nó là một loại bất ngờ”. Luka nghiêm túc trao đổi với Amina: - Rồi cậu sẽ thấy, may mắn sẽ dần dần đến nếu cậu có niềm tin và sự cố gắng. Và họ cùng nhau trải qua những tháng ngày học phổ thông rồi đến đại học. Thời gian trôi nhanh như một giấc mơ. Những đêm trắng dường như đã thành thói quen khi xuất hiện trong đầu Amina, nhưng những đêm vùng cực trong lòng Amina hình như ngày một xuất hiện nhiều hơn bởi sự trưởng thành theo năm tháng của mình. Cứ mỗi khi mùa hè đến, khi mặt trời không chịu lặn xuống đường chân trời, hoàng hôn kéo dài mỗi đêm cũng là những khoảng thời gian Amina khó mà chợp mắt, và phải đối diện với nỗi nhớ quê hương giằng xé trong lòng mình.

Trước ngày thi tốt nghiệp, Luka dặn Amina: “Không cắt tóc vào kì thi, vào nửa đêm trước ngày thi phải hét to gọi sự may mắn đến và cầm zachetka(2) vẫy qua cửa sổ; vào ngày đi thi thì cần đặt một đồng xu năm rúp dưới gót chân ở bên trong giày. Mùa Siren nở chào đón những sĩ cử tốt nghiệp đại học. Rồi Amina à – bạn sẽ là cô gái ấy. Bạn sẽ trở thành giảng viên trường Đại học Xanh Pê-tec-bua như mong muốn”. Amina có lẽ sẽ không bao giờ quên cái bắt tay đầy tin tưởng mà Luka dành cho mình.

***

Khi ước mơ trở thành giảng viên đại học đã thành hiện thực, Amina đã hai mươi hai tuổi. Cô gái ấy không quên ước mơ xa xưa của mình. Chưa bao giờ cô gái ấy từ bỏ niềm khao khát tìm về quê hương. Điều đó cũng khiến bố mẹ Amina bắt đầu cảm thấy chạnh lòng.

- Con ở đây không đủ tốt sao? Chúng ta đã nuôi con khôn lớn. Chúng ta rất yêu con. Cả Elena cũng vậy. Con bé coi con như chị gái ruột của mình.

- Con cũng rất yêu bố mẹ. Amina nghẹn ngào. Từ khi con lưu lạc đến nơi này. Bố mẹ là người cưu mang con. Nhưng rồi, hai từ quê hương, khiến ngày nào con cũng khao khát kiếm tìm. Rồi, con muốn biết cha mẹ, anh em, họ hàng của con ở đâu, họ có khỏe mạnh không? Bây giờ, họ đang sống thế nào? Bây giờ cuộc sống hiện đại, phương tiện máy bay đi lại cũng thuận tiện rồi. Con sẽ về thăm bố mẹ. Đời này, may mắn của con là được gặp gia đình mình, được sống thành người. Con đâu dễ quên ơn này.

- Chúng ta cũng không có cách nào khác là ủng hộ con. “Cây có cội, nước có nguồn”. Con nghĩ vậy cũng phải. Chúc con may mắn!

Nhưng khi Amina vào tủ để tìm những bức tranh của mình để cùng Luka đăng lên các trang mạng xã hội thì những bức tranh đã không cánh mà bay. Elena cũng không thấy xuất hiện trong nhà. Amina cùng cả nhà hốt hoảng chạy đi tìm Elena. Cô bé ngồi buồn thiu trên đồi chè. Thấy chị Amina, cô bé trách móc:

- Bố mẹ nuôi chị khôn lớn rồi, em yêu thương chị như vậy. Chị còn muốn bỏ đi sao? Chị ác lắm.

Amina tiến tới định ôm cô em gái vào lòng thì bị Elena giận dỗi đẩy ra:

- Chị không bỏ đi em à. Chị cần phải tìm về quê hương, để biết nguồn cội của mình, cũng là để trình báo Công an, để họ ngăn chặn nhiều hơn những vụ bắt cóc trẻ em, những vụ buôn người khác. Để trên thế giới, bớt đi những nỗi đau chia ly như thế này. Em hiểu chị nói không? Có duyên, mình sẽ gặp lại nhau.

- Nhưng em sẽ rất nhớ chị. Em sẽ giống như đứa em bị lạc chị, sẽ khóc sưng mọng mắt như chị ngày trước đó. Elena nức nở.

Lần này, Elena không đẩy Amina ra nữa. Cô bé khóc nức và ôm chặt chị gái:

- Cho chị xin lại những bức tranh nhé. Nó là tất cả những gì có thể giúp chị và Công an, em à. Chúng mình mãi là chị em. Em còn có quê hương thứ hai là quê của chị đó. Hân hạnh đón chào.

Có những mảnh đất đẹp đến như vậy và những con người ấm áp tình cảm như vậy trên đất nước Nga. Elena đưa tập tranh cho chị và ôm chị thật lâu.

Với sự giúp đỡ của cậu bạn Luka, Amina đăng những bức tranh quê hương mình lên trên các trang mạng xã hội và sau đó đến đồn Cảnh sát để trình báo với mong muốn tìm thấy cha mẹ, thấy làng quê mình. Những bức tranh của Amina nhanh chóng được chia sẻ rộng rãi trên khắp mạng xã hội. Cảnh sát sau đó đã tìm thấy ngôi làng ven biển có những đặc điểm địa hình trùng khớp với bức tranh và trước đây, ở đó, có một người cha từng có con gái bị mất tích. Kết quả xét nghiệm ADN với người cha, bác sĩ đã kết luận giữa cha và con gái có cùng huyết thống với độ tin cậy 99,9999%. Dường như những đêm vùng cực trong lòng Amina đã tan biến. Hoàng hôn rực rỡ bắt đầu xuất hiện trong lòng cô.

***

Như những gì Amina hay tưởng tượng về miền quê có biển của mình, những con thuyền ra khơi chở cá, dã tràng xe cát, phi lao rì rào, muống biển bò mềm bờ cát, trăng chiều trên biển bồng bềnh trôi… Nơi này có những con người giống mình: tóc đen, da vàng, mắt đen. Việt Nam! Thân thuộc đến lạ kì. Nhưng Amina không còn được gặp mẹ nữa. Mẹ cô đã ốm nặng và qua đời. Cha cô đã đi lấy vợ hai và chuyển nhà sang xã khác sinh sống. Anh trai cô đã lập gia đình, có hai cháu nhỏ và sống hạnh phúc trên thành phố. Chỉ có vết sẹo vẫn hằn trên môi theo tháng năm. À. Còn có một sự thay đổi. Người anh hàng xóm chơi hộ ô quan, đã mổ bướu cổ từ rất lâu rồi.

Amina đi qua ngôi nhà tuổi thơ, giờ là những bức tường đổ lem rêu không người ở. Có con ốc sên bò ra chầm chậm, giương hai chiếc râu mềm mại như chào cô. Chúng vẫn nhút nhát như trong tâm trí Amina hồi còn thơ. Ban ngày lấm lét nhìn vội ánh nắng rồi giấu mình trong đống gạch bám đầy rêu ẩm trong vườn thì đêm đến lại bò một cách chậm chạp ra góc vườn ngắm trăng, khe khẽ liếm láp cỏ. Rõ ràng, nơi đó thuộc về nó, mà nó vẫn rụt rè mỗi khi bò ra. Amina chợt nhìn nó len lỏi các ngóc ngách trong vườn, rồi mất hút đâu đó trong đám cỏ. Ngày trở về không còn gặp mẹ như mong muốn. Nhưng thấy bố và anh trai đã có cuộc sống ổn định, Amina cũng thấy thỏa lòng mong mỏi của mình. Mưa bay trên biển quê hương. Amina chợt nhớ những cơn mưa nhè nhẹ ở ngôi làng Solokh-Aul chẳng khi nào chịu báo trước cho mẹ con Amina mỗi ngày đi hái chè. Có lúc bất chợt nắng, bất chợt mưa, những búp chè non ngơ ngác nhìn mẹ con Amina chạy mưa từ đỉnh đồi cao về nhà. Cô em Elena thì tất tả mang áo mưa chạy đi đón mẹ Vlasta và chị gái.

Amina khẽ mỉm cười. Amina lờ mờ nhận ra lối đi cho riêng mình.

Vài ngày sau, tivi đưa tin: “Đường dây buôn bán trẻ em vừa được phá tại tỉnh Trá Da”. Amina bật dậy, vội vã chạy ra biển. Amina chạy đi, chạy thật nhanh, chạy cuống quýt, chạy như bay, chạy như thể đôi chân ấy giờ đã nhẹ tênh và tất cả mọi muộn phiền, đau khổ khi xưa chỉ còn là cát bụi sau lưng mình. Những cơn đau đầu trong cô đã chấm dứt. Amina dừng lại. Cô đưa đôi tay ra, chạm khẽ vào không gian. Biển chiều thật đẹp. Hoàng hôn lất phất mưa rơi. Những ngày chạy mưa với mẹ Vlasta ùa về làm Amina thẩn thơ đứng ngẩn. Vài ngày nữa, Amina trở về làm giảng viên trường Đại học Saint Peterburg. Cô sẽ dành cho em gái Elena sự xuất hiện bất ngờ. Nhất là sẽ cùng anh bạn Luka đi ngắm những hàng cây Siren nở rộ hoa tím, hoa hồng... Đêm trắng ở Xanh Pê–tec–bua năm nay, chắc chắn sẽ là đêm hoàng hôn đầu tiên, đẹp nhất mà Amina chiêm ngưỡng trong đời.

Chú thích:

(1). Siren: loài cây mọc thành bụi và nở những chùm hoa đủ sắc màu: tím, trắng, hồng,...

(2). Zachetka: nghĩa là sổ ghi chép.

Truyện ngắn. Trần Thị Nhung