Mía

Ngày nhỏ anh em tôi thích ngọt.

Biết ý con nên quà chợ mẹ hay mua mía. Những cây mía được người bán bó thành bó to vác ra chợ kèm con dao bén. Ưng mua cây nào, ngã giá xong xuôi anh bán mía sẽ rút roẹt cây ra khỏi bó, vung dao chặt bụp bụp. Những nhát chặt xéo điệu nghệ đứt chỉ độ 3/4 thân, cách đều nhau không cần đo đếm. Chặt xong  thoăn thoắt bẻ gập khiến cây mía dài nghêu lập tức biến thành… bó mía nhỏ, xinh, bỏ gọn được vô giỏ!

Con đông, mua mía chợ hoài tốn tiền nên mẹ sáng kiến bảo ba… trồng mía! Khổ, vườn nhà tôi rộng nhưng toàn đất thịt, trồng mía cây lên tốt rợp trời có điều… không ngọt! Để mía già tới mức nào lúc ăn cũng chỉ một vị ngon ngót, mằn mặn. Kệ, có còn hơn không. Những buổi ba mẹ đi làm anh em ở nhà không có gì nhai lại hò nhau chặt mía. Thấy lũ nhỏ chổng mông hít mía nhạt hoài, ba thương mới bày cách đem mía ra… phơi nắng! Thiệt. Những cây mía, sau khi quăng ra nắng vài ba hôm, ăn hơi khô nhưng vị ngọt hơn hẳn. Anh Hai thừa thắng xông lên, "phát huy" cái sáng kiến này bằng cách đi… xin ngọn mía của người ta chặt bỏ về phơi ăn! Mẹ biết, la cho một trận, cấm tiệt. Từ bữa ấy, mẹ đi chợ siêng mua mía hơn…

***

Tôi tốt nghiệp Sư phạm ra trường, xung phong lên miền núi công tác. Trường nằm vùng bán sơn địa, bạt ngàn mía là mía. Ngày ngày lên trường, chạy xe ngang qua những ruộng mía rì rào lô nhô tôi hay dòm rồi… nuốt nước bọt! Học trò hỏi: cô thèm mía hả cô? Để tụi em cho…. Cho thật: tôi về tới cửa nội trú đã thấy chúng lễ mễ ôm bó mía róc gọn đầu đuôi, chà rửa sạch sẽ tới… tặng cô! Bó mía mềm, ngọt nhưng hơi nhỏ. Chắc học trò nghĩ: cô giáo ăn chơi nhiêu đó đủ ngán, mang chi nhiều! Chúng đâu biết cô giáo tôi từ nhỏ đã nổi tiếng là "con sâu mía". Bao nhiêu đó cô "xay" đâu hơn tiếng đồng hồ là hết. Vẫn thòm thèm. Ra chợ tìm mua: hóa ra đây "vùng mía" nên chợ không ai bán mía!

Chiều ấy khoanh ruộng mía gần trường đang phát. Những thân mía suôn đuột, vàng óng chất lề đường từng đống to đợi chuyển đi. Thèm quá, cô giáo ghé hỏi mua. Ông chủ đang bốc mía lên xe, gạt mồ hôi chảy ròng, đáp qua: mía đám mà bán chác gì cô, cô thích lấy nhiêu cứ lấy! Mừng quá; lựa bốn năm cây mía ngon, cảm ơn xong vác về. Lấy dao chặt khúc; xong hớn hở bập răng vào đầu gióng mía. Gì vậy trời? Nó cứng còn hơn mía già đoạn sát gốc, ráng nhai đâu được nửa khúc là bỏ cuộc; toét lưỡi, rệu răng! Mai lên trường kể chuyện, lũ học trò nghe, cười lăn: mía đó để… nấu đường, sao ăn được cô ơi! Vậy hôm trước bọn em cho cô?... Dạ, đó là mía xanh ăn được, trồng rẫy riêng... Hiểu rồi; té ra cô giáo tôi "lạc hậu" với thời thế quá lâu, cứ tưởng mía nào cũng có thể đem ăn! Từ bữa ấy, lũ nhỏ thỏa thuận nhau sao mà cứ vài ba hôm trước cửa phòng cô lại… lủng lẳng treo bó mía xanh. Hỏi, không đứa nào chịu nhận, cứ bụm miệng cười…

***

Tôi thuyên chuyển về xuôi xa đám học trò thân yêu. Ngày chia tay, quà cáp học trò mang cho cô vẫn có bó mía. Những lóng mía ngọt lịm chúng đâu hay tôi vừa ăn vừa chảy nước mắt!

Về quê, ba mẹ từ lâu đã ra người thiên cổ. Chợ quê giờ vẫn bán mía. Những túi mía róc sạch vỏ trắng phau về cho vô tủ lạnh dự trữ tha hồ ăn. Có điều răng tôi giờ đã yếu. Thêm nữa không có thời gian. Thêm nữa, bã mía (có hơi đường) thành thứ rác thải quến kiến quến ruồi dọn dẹp rất mệt. Con gái kêu: mẹ ơi, mua… li nước mía uống phứt cho gọn, bày ăn mía cây dọn dẹp cực lắm…. Nó nói không phải không có lí, đành vậy thôi. Niềm vui của một thế hệ, của thời ấu thơ giờ đã trôi xa. Cuộc sống khác rồi…