Đánh thức báu vật ở Phia Đén

Phia Đén nằm ở xã Thành Công, huyện Nguyên Bình, được ví là nóc nhà thứ hai của Cao Bằng. Điều kiện khí hậu của vùng núi cao đã tạo nên các hệ sinh thái đặc thù của phía Bắc, là nền tảng cấu thành tính đa dạng hệ sinh thái của khu vực này. Nơi đây có hệ thực vật phong phú, đa dạng và nhiều tầng lớp.

Phia Đén có khí hậu mát mẻ. Nguồn ảnh: caobang.tintuc.vn

Đặc biệt, hệ sinh thái ở đây được ví như một “thiên đường rêu đầy quyến rũ”. Đó chính là những cây cổ thụ với rêu phong cổ kính phủ đầy thân, mọc không quá cao, nên ngoài tên gọi là rừng rêu thì còn được gọi là rừng lùn - loại rừng điển hình của vùng tiểu khí hậu châu Á nhiệt đới. Thời tiết nơi đây cũng rất mát mẻ, thích hợp để trồng các cây công nghiệp, nông nghiệp...

Núi ở đây có rất nhiều khoáng sản đa kim loại quý hiếm. Cách đây 100 năm người Pháp đã khai thác và tìm ra khu vực này. Hiện tại, vẫn còn nhiều dấu tích các cửa hầm mỏ mà người Pháp đang khai phá bị bỏ hoang.

Phia Đén không chỉ mang dấu ấn của một vùng tài nguyên dồi dào mà còn lưu lại dấu tích của khu nghỉ dưỡng ẩn chứa những câu chuyện kỳ bí vừa mới được khai phá. Những ngôi biệt thự bỏ hoang cùng với những bức tường rêu phong cổ kính gợi nhớ về một thời nhộn nhịp của một vùng đất từng được mệnh danh là cảnh tiên.

Một thế kỷ đã trôi qua, cảnh tiên đó tưởng như đã “ngủ quên” và bị chìm vào quên lãng nhưng bỗng một ngày được đánh thức bởi màu xanh của những đồi chè bát ngát. Những người dân sinh sống dưới chân núi giờ lại ngày ngày lên đỉnh núi để đánh thức một “báu vật” đặc biệt của Phia Đén, đó là chè Đông Phương Mỹ Nhân.

Đông Phương Mỹ Nhân (còn gọi là Bạch hạc Ô long) vốn là một loại trà truyền thống nổi tiếng nhất Đài Loan. Sản phẩm này thuộc dòng Olong, được lên men nhiều nhất, gần bằng trà đen nên được xếp vào hàng trà Olong đen. Nhờ vào mức độ lên men cao mà trà Đông Phương Mỹ Nhân sở hữu một loại hương vị đặc biệt mà không loại trà nào có được.

Trà Đông Phương Mỹ Nhân

Nhấp một ngụm trà Đông Phương Mỹ Nhân bạn sẽ thấy một chút vị chan chát, nhưng ngay lập tức vị ngọt của trà sẽ lan tỏa trong khoang miệng, chất nước êm dịu ấy len lỏi trong cuống họng. Nếu bạn là người thích thưởng trà thì trà Đông Phương Mỹ Nhân chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng.

Khi tới Phia Đén, giữa ngút ngàn rừng núi và những nương chè trải dài, bạn sẽ thấy một đồi chè tuyệt đẹp. Đó là đồi chè Kolia. Chủ nhân của đồi chè này là ông Hoàng Mạnh Ngọc. Cũng như những người dân nơi đây, ông Ngọc đã trồng thành công loại chè mang lại giá trị cao nhất thế giới, chính là trà Đông Phương Mỹ Nhân, nhưng lại có hương vị khác biệt so với ở Đài Loan.

Muốn làm được trà Đông Phương Mỹ Nhân có hương vị thơm ngon như mật ngọt và trái cây chín mọng thì nơi trồng chè phải có hệ sinh thái tự cân bằng. Những búp chè khi bị rầy tác động vào sẽ tạo ra một lượng enzim gọi là kháng thể để tự làm lành vết thương. Không chỉ hình dạng lá biến đổi mà màu lá cũng dần ngả sang vàng và có hương thơm của quả chín. Những búp chè chứa kháng thể này đã tạo nên một loại hương vị rất đặc biệt đặc trưng của loại trà Đông Phương Mỹ Nhân. Chính vì người ta phải lợi dụng sự tác động của con rầy xanh vào những búp chè, vì vậy vườn chè để làm trà Đông Phương Mỹ Nhân luôn là vườn chè hữu cơ sạch, không thuốc sâu, để rầy xanh có thể phát triển tự nhiên một cách thuận lợi.

Ông Hoàng Mạnh Ngọc, chủ nhân của đồi chè Kolia

Ông Ngọc cho biết: “Nếu cả năm đàn rầy không về thì cũng không làm được loại trà Đông Phương Mỹ Nhân. Vì vậy muốn trồng được loại chè này phải có hệ sinh thái cực kỳ tốt, đó là hệ sinh thái tự cân bằng. Đã vậy, chè hái làm trà Đông Phương Mỹ Nhân thì chỉ hái một tôm một lá, năng suất rất thấp. Nhưng đổi lại, được loại trà có hương vị tuyệt vời. Khi hết một lứa rầy, làm xong một lứa trà sẽ có một loại côn trùng khác tiêu diệt loại rầy này, đó là những con bọ rùa và nhện. Và đồi chè lại được cân bằng sinh thái trở lại. Ngoài ra những cây chè ở đây có một chế độ chăm sóc đặc biệt, có một nguyên liệu rất phong phú đó là nghiến dăm ủ bằng chế phẩm sinh học, tạo ra loại phân bón hữu cơ rất ưu việt cho sự sinh trưởng của cây chè”.

Loại rầy xanh thường xuất hiện để chích lên lá chè

Sự kết hợp hoàn hảo giữa tự nhiên và con người giúp chúng ta có được một sản phẩm chứa đựng cả tinh hoa trời đất - Loại trà đặc biệt có thể làm hài lòng cả người thưởng trà khó tính nhất.

Trà Đông Phương Mỹ Nhân ở thị trường Việt Nam có giá trung bình là sáu triệu đồng một cân. Với tiêu chuẩn này ở Đài Loan, bán dao động hơn hai mươi triệu đồng, tức là khoảng một nghìn USD mỗi cân.

Ông Ngọc cho biết thêm: “Mỗi năm vườn chè Kolia làm được một đến hai lứa. Muốn làm trà chất lượng cao đạt tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng cho những khách hàng khó tính thì loại chè ngon nhất là loại chè trồng ở độ cao trên một nghìn mét, khi đó chè mới đạt được hương vị đặc biệt mà các vùng khác không có. Nhất là vùng phía bắc Phia Đén là vùng tiểu khí hậu Á nhiệt đới, độ ẩm trong không khí rất cao, sự chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn, chè sẽ có chất lượng rất tốt. Càng cao thì giá trị của chè càng lớn. Ví dụ như ở Đài Loan, trà Đông Phương Mỹ Nhân trồng ở độ cao 500 m là một triệu rưỡi nhưng ở 1.000 mét là ba triệu và ở độ cao 1.600 là sáu triệu. Vì càng ở độ cao cây chè sinh trưởng càng chậm và sẽ tích lũy dưỡng chất tốt hơn tạo ra những hương vị và những sản phẩm trà đặc biệt”.

Cách pha của trà Đông Phương Mỹ Nhân cũng rất khác cách pha của các loại trà khác. Trà được pha ở nhiệt độ 85 độ C. Thời gian hãm trà cũng ngắn hơn, chỉ tầm một phút.

Nước chè màu vàng nhẹ, có vị ngọt. Một ấm chè có thể pha được mười nước. Người mới uống trà Đông Phương Mỹ Nhân lần đầu sẽ có cảm giác như nước lọc cho thêm một chút hương vị vào thôi, nước chè không có vị chát, trái lại với các loại trà truyền thống, đó là các loại trà khác uống để tỉnh táo nhưng loại trà này uống vào lại cho giấc ngủ sâu.

Tác giả tại đồi chè Đông Phương Mỹ Nhân

Sự tích tên gọi của trà Đông Phương Mỹ Nhân được truyền lại: trước đây có một người nông dân ở Đài Loan, một năm khi thu hoạch chè, thấy những búp chè bị rầy xanh chích nên những búp chè nhỏ và xoăn. Vì tiếc nên cứ hái về và sao lên thì thấy được một loại trà có một hương vị thật khác biệt. Ông đã thu hoạch riêng những búp chè bị rầy ăn về chế biến. Khi đó có một thương nhân người Anh đi qua vùng đó, được người nông dân mời uống. Ông ta thấy được cái vị đặc biệt của loại trà đó. Ông đã mua hết số trà được chế biến bởi những búp chè bị rầy cắn mang về biếu cho nữ hoàng Anh Elizabeth. Nữ hoàng uống thấy ngon quá liền đặt cho một cái tên rất mỹ miều đó là Đông Phương Mỹ Nhân nghĩa là người phụ nữ Phương Đông. Có cái tên nữ tính đó là vì khi uống loại chè này vào, người uống sẽ có một giấc ngủ rất sâu. Chất Polyphenols chứa trong trà Đông Phương Mỹ Nhân giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập các gốc tự do, thay đổi nội tiết tố, rất tốt cho sắc đẹp phụ nữ.

Tới Phia Đén, ngoài thưởng thức trà Đông Phương Mỹ Nhân, ở đây chúng ta còn có thể thưởng thức kèm món “cá núi” rất đặc biệt. Khi tiết trời se lạnh, ngồi ăn “cá núi” và uống trà Đông Phương Mỹ Nhân nữa thì rất hợp và tuyệt.

Món ăn “cá núi” được làm từ những búp chè của vườn chè làm ra trà Đông Phương Mỹ Nhân. Ở đồi chè này, những búp chè bị rầy cắn thì được hái làm trà, còn những búp chè không bị rầy cắn sẽ được hái làm một món ăn đặc biệt. Chúng được hái một tôm hai lá, đem về chỉ hong cho ngót nước, không phơi khô. Sau dùng bột chiên, bột nếp và trứng đánh đều, trộn với một chút bia. Đổ những búp chè vào hỗn hợp đó rồi cho vào chảo dầu và chiên giòn. Những búp chè khi chiên giòn có hình con cá. Lớp bột ở ngoài chính là để bảo vệ hương vị của chè. Ăn ban đầu sẽ có vị giòn ngậy như các loại bánh rán truyền thống nhưng khi ta tiếp xúc đến phần búp chè ta sẽ thấy được mùi thơm rất đặc trưng của chè. Điều đặc biệt nhất để làm nên món “cá núi” là búp chè Đông Phương Mỹ Nhân trồng ở độ cao trên 1.000m so với mực nước biển nên độ chát đắng rất thấp.

Búp chè tươi cho vào bột để làm món “cá núi”

Món ăn “cá núi”

Thế đấy! Cây chè trên đỉnh núi Phia Đén hoàn toàn có thể gọi là một “báu vật” còn ít người biết tới. Trải qua bao khó khăn, nay những đồi chè Đông Phương Mỹ Nhân đã “bén duyên” với mảnh đất này, cây chè đã làm thay đổi đáng kể cuộc sống của bà con Dao, Tày, Nùng... nơi đây. Nếu có dịp hãy cùng đến và thưởng thức hương vị quyến rũ của trà trong không khí trong lành, mát dịu. Rất có thể bạn sẽ chỉ vì một ly nước trà mà yêu cả một vùng biên viễn.

Võ Thị Thu Hằng