Chùm thơ tham dự Cuộc vận động sáng tác văn học, nghệ thuật về Đại đội Thanh niên xung phong 915 Anh hùng

Trần Cầu

Nhớ chị ⁽¹⁾

Cuối năm giỗ chị em về

Dốc Lim viếng mộ buồn tê tái ngày

“Hiu hiu... ngọn cỏ lá cây” (2)

Ngỡ như dáng chị những ngày bên em

Trĩu vai đòn gánh vẹt mòn

Đỡ đần cha mẹ, thương em nhất nhà

Hành trang nhẹ, ước mơ xa

Chị vào cuộc chiến bước qua hiểm nghèo

Tiếng cười giọng hát trong veo

Thông đường, nối bến trăng treo nhịp cầu

Hóa trường đêm ấy... quặn đau

Thản nhiên vào giấc ngàn sâu chói ngời

Chị còn mãi tuổi đôi mươi

Trên di ảnh vẫn nụ cười hồn nhiên

Tuần nhang thành kính dâng lên

Nhớ thương thăm thẳm chị hiền của em.

(1) Thay lời em trai Nguyễn Trọng Hán viết về

chị gái Nguyễn Thị Loan liệp sĩ TNXPC 915

(2) Ý câu thơ 743, 744 trong truyện Kiều

Xuân Môn

Viếng nghĩa trang liệt sĩ

Tôi dắt tháng bảy vào viếng nghĩa trang

Cúi đầu trước những hương hồn bất hủ

Bó nhang to - Hàng mộ đầu không đủ

Thay lòng thành thắp lên nén tâm nhang

Những người nằm đây trai gái của làng

Chưa biết yêu, chưa rõ hình mất được

Nhưng biết hy sinh tuổi xuân, mơ ước

Hiến đời mình cho Tổ quốc bình yên

Không ít liệt sĩ: Có mộ - không tên

Sinh tử đời người không rõ ngày để nhớ

Tháng bảy hàng năm chung ngày tưởng giỗ

Giấu hy sinh... trong lặng lẽ vô danh!

Bao liệt sĩ: Không mộ - có tên sanh?

Xác vùi chốn nao? Nhang không nơi thắp

Thân xác nào cũng trở về bụi đất

Còn mãi linh hồn sử sách lưu danh

Trước mộ: Cháu vái theo bà, mẹ, anh…

Cụ chống gậy tì thời gian để dựa

Liệt sĩ trẻ không trẻ hơn được nữa

Chiều lom khom nắng vội cũng cúi đầu

Đồng đội còn tìm bạn mất nằm đâu

Tóc bạc chiều, loang lổ xanh cỏ mộ

Có cựu thù phía bên kia súng nổ

Gửi vào hoa thăm viếng sự thành tâm

Đất nước bốn nghìn năm chống ngoại xâm

Uống nước nhớ nguồn luôn là đạo lý

Hoa hồng trồng trong nghĩa trang liệt sĩ

Thời gian đứng im trước mộ anh hùng!

Tháng 7/2018

Phan Thái

Hoa nắng tượng đài

Tôi chỉ thể làm chân nhang đứng lặng

Chuốt cạn hoàng hôn không thắp nổi mình.

Tiếng chuông nguyện hồn những người hy sinh

Khắc khoải gọi về miền ký ức.

Năm tháng ấy đêm Linh Sơn sáng rực

Góp lửa với tiền phương rầm rập bước quân hành.

Tuổi thanh xuân các chị các anh

Nối những con đường ra tiền tuyến.

Trải lá cây làm bàn chia nắm cơm dã chiến

Dưới bom đạn kẻ thù câu hát vẫn bay lên.

Trọng điểm, khúc ngầm nhành hoa núi thành tên

Thức ngủ bám đường nắng sương dầu dãi

Bến Mo Linh nõn tiếng cười con gái.

Lối Bi Gù chiều trăng chật đầy vai.

Lưu Xá - Đêm Noel màu máu năm 1972

Những nụ cười bom B52 giập khuất.

Các chị các anh gửi trái tim vào đất

Sông núi hiện lên nguyên vẹn hình hài.

Thầm lặng dòng tên làm hoa nắng tượng đài

Hơn tất thảy mọi lời yêu Tổ quốc!

Nguyễn Minh Trọng

Mẹ là chung của chúng con

(Kính tặng mẹ VNAH Đỗ Thị Tẹo, mẹ hai liệt sỹ chống Mỹ,

trong đó có liệt sỹ Lưu Xuân Thanh, đại đội TNXP 915,

hi sinh đêm Noel 1972, tại ga Lưu Xá)

Nhớ con

quặn khói nhang gầy

run run lần bước về ngày xa xưa...

Cái đêm bom trút như mưa

Noel tang tóc...

như vừa khói vương!

Cái năm đâu cũng chiến trường

các con nối gót lên đường tòng quân

con xuôi biền biệt trời nam,

con vừa mới kịp đôi lần ghé quê.

Cái thời chồng chất tái tê

các anh vì nước cùng về cõi xa...

Gọi con hằng bấy mùa qua

sương giăng mắt mẹ

nhập nhòa bóng con!

Bây giờ mẹ của nước non

liêu xiêu bước mẹ

biết còn bao xa...

Ngưỡng trăm năm tuổi dần qua

chúng con bên mẹ, mẹ là mẹ chung.

Đoàn Hữu Nam

Đời này đã trọn chữ yêu

(trích đoạn)

Đời này đã trọn chữ yêu là bản trường ca của tác giả Đoàn Hữu Nam (Lào Cai), viết về tình yêu đẹp như mơ của một đôi trai gái người Tày bên dòng sông Cầu (Chợ Mới - Bắc Cạn) thơ mộng. Hai người nên vợ nên chồng đúng vào thời điểm đế quốc Mỹ mở chiến dịch ném bom miền Bắc lần thứ hai. Với trách nhiệm của người thanh niên trước vận mệnh đất nước, người chồng đã tình nguyện tham gia lực lượng thanh niên xung phong và được biên chế vào vào Đại đội 915, Đội Thanh niên xung phong 91 Bắc Thái. Anh đã hy sinh cùng đồng đội của mình trong trận bom đêm Noel 1972, để lại cho người vợ đang bụng mang dạ chửa tột cùng đau thương mất mát. Song với tình yêu cùng sự đùm bọc của gia đình, xóm làng chị đã vượt qua tất cả để nuôi con, làm tròn lời hứa với người ngã xuống vì quê hương đất nước.

VNTN trích đăng 1 chương trong trường ca này.

Chương 7: Ơn trời cây đã hoa, đã quả

Một ngày mới như nhiều ngày mới

Mặt trời đang sửa soạn leo trèo

Trâu ngựa trong chuồng rục rịch

Cây lá trong vườn phởn phơ

Cha ôm điếu ra cầu thang nhả khói

Mẹ và em tíu tít lợn gà

Bỗng gió sông Cầu ào về

Anh ào về

Ba lô trên lưng

Nụ cười trên môi

Hân hoan bày ra

Của nả bày ra

Mươi chiếc bánh đa làng Kế

Cân đường gói giấy xi măng

Thuốc lào của cha

Áo ấm của mẹ

Khăn quàng ngúng nguẩy mắt em…

Xóm làng đón anh

Nhà mời xóm làng những gì có thể

Đường vào nồi chè

Bánh đa đưa đẩy

Chuyện làng, chuyện giời

Chuyện đạn bom đối mặt

Chảy tràn

Náo nức

Râm ran.

Anh bảo:

Sau những ngày chuyển hàng,

thông đường trên thưởng ba ngày phép

anh chạy thi với mặt trời

anh về đích và mặt trời về đích

cùng nở nụ cười hân hoan!

Anh bảo:

Lưu Xá ngổn ngang đạn bom

ngổn ngang đất đá

ngổn ngang hàng hóa vào Nam

đôi vai mười mấy năm mang vác

lại một phen gồng gánh chuyện nước nhà

đôi bàn chân mài mòn dốc núi

bấm lõm sân ga mỗi ngày.

Anh bảo

Tiểu đội anh có mười ba người

mười ba trai làng gái bản

mười ba cánh chim chung tổ chung cành

“Sống cầu đường, chết kiên cường bất khuất”

mệnh lệnh trên ra

mệnh lệnh cháy trong lòng

mệnh lệnh vuông tròn đội ngũ

con đường thông như mạch máu về tim

trong chiến trận đã ba người ra đi

ba người bù lại

người ra đi mang theo căm thù, uất ức

người bù lại lấp đầy niềm đau.

Anh kể:

Sau những đêm thông đường

ước được ngâm mình

dòng sông Cầu trong mát

ước được biến thành hạt thóc

gối lên nhau ngủ vùi trong chum

Điều ước chưa kịp bám vào

cái lược vàng leo lên cửa giời

đường Thái Nguyên - Lạng Sơn

ngầm Sơn Cẩm đã còi báo động

tiểu đội bung ra

đại đội bung ra

cuốc, xẻng, xà beng, xe to, xe nhỏ

những đôi mắt quầng sâu

những bàn tay phồng rộp

ngọn lửa cuốn người, cuốn việc

đường lại thông, lại đón xe qua.

Anh kể:

Những đêm sau tiếng còi báo yên

lòng cồn lên nỗi nhớ

nhớ cánh đồng sau gặt

thênh thênh say tiếng sáo diều

nhớ sông Cầu mùa nước

duềnh lên cho cá khoe vây

nhớ con đường dẫn vào rừng

sức trai thi cùng sức trâu

nhớ hát Then, hát Lượn

cõng cả vầng trăng qua núi qua sông…

nỗi nhớ quấn nhau, tản ra, tụ lại

kéo đêm dài ra

kéo ngày ngắn lại

mềm đi ác liệt bủa vây...

Anh hỉ hả và mọi người hỉ hả

Mong mây thành mưa, mong mưa thành sông

Đêm tái ngộ trăng quên soi đầu ngõ

Giun dế quên da diết đồng làng

Cái áo đẫm hơi bom

Anh kê đầu làm gối

Em xoa mãi đôi vai trần không mỏi

Thấy bồng bềnh phiêu lãng khoảng trời xa

Ngoài nhà

Ánh mắt đón trước đỡ sau

Lấp đầy lo toan, khấp khởi

Ngoài trời

Sấm tắt mưa sa

Giời dốc nước chuyển mùa cho nhẹ bụng

Trong buồng

Rượu mừng, rượu lộc

Anh uống em say

Anh say em uống

Da thịt sang nhau

Tay chân luồn nhau

Vặn thừng, hấp hoải

Vuột trơn như bắt trạch giữa dòng

Ngọn lửa phập phồng được mất

Xuyên qua thao thiết tiếng gà.

* * *

Ba ngày phép trôi nhanh như cơn gió

Rượu dâng thần linh đã say bốn phương trời

Anh lưu luyến, anh ngập ngừng dấn bước

Thái Nguyên lại rộng vòng tay!

Ơn trời cây đã hoa, đã quả

Em đã trong lòng giọt máu anh

Khát khao thương nhớ vun từ ngõ

Ủ ngọt mỗi ngày, say mỗi đêm.

Sông vẫn chảy và dòng người vẫn chảy

Cây vẫn xanh, ký ức vẫn màu cây

Người ra sông, người vào rừng mỗi sáng

Vẫn quen lối tắt, đường quanh!

Và anh vẫn nơi chân trời biền biệt

Em ngày đêm thon thót chuyện đạn bom

Nhưng anh ơi từ nay

Tre đã có măng

Nhà nối dòng nối dõi

Con dựa vào em

Em dựa vào con

Dựa vào con sông tìm ra đường chảy

Đến với bến bờ đợi mong!

Một mai hết giặc nhà sum họp

Em đón anh về, con đón cha

Nhà ba thế hệ vuông tròn đủ

Phúc đức dâng đầy như cỗ đơm!