Bản thánh ca vọng mãi

Truyện ngắn. Nguyễn Trọng Luân

Tiểu đội rặt những thằng lính nhà quê Phú Thọ. Chỉ có A trưởng Lúa người Hưng Yên và A phó là lính sinh viên người Hà Nội cùng bổ sung một đợt. Lính mới hỏi:

- A trưởng ơi, lính cũ nhà mình đâu hết rồi?

A trưởng Lúa bảo:

- Toi hết rồi.

Thằng hỏi miệng chưa kịp khép thì đã cứng lại, khuôn mặt đơ đơ nhìn A trưởng, con người cóc kẹ, tóc tai như rễ tre trông hệt lão nông vụ rét. Nó lại hỏi:

- A trưởng ơi anh mấy tuổi rồi?

Lúa nhìn nó như lườm. Con mắt Lúa như thương như yêu như buồn cười lại như tức giận.

- Tao hai mươi.

Thằng lính mới lại hỏi lúc A trưởng Lúa lau mấy quả đạn B40 và thổi phù phù bụi đất bám vào liều phóng.

- Anh ơi anh đánh nhau mấy lần rồi? Anh có đái ra quần không?

- Đồ cố đỉn. Lúa nói như quát. Rồi mày sẽ được đái ra quần. Đái vào đâu kệ mày, nhưng mày bỏ chạy ra phía sau là tao sẽ lôi cổ mày về phía trước. Đồ thằng mục. Chưa gì đã lo đái. Đêm mai mày sẽ biết thế nào là đái ra quần.

Thằng lính mới tên Hiện im thin thít. Nó nhìn mặt anh Lúa thấy cái gân dưới mang tai giật giật. Người anh Lúa toát ra cái mùi giống như mùi rơm ướt lâu ngày ở sân kho. Anh Lúa bảo, nửa tháng nay tao không tắm, không súc miệng, vì có nước đâu mà súc. Súc òng ọc lại nuốt ngay vào họng. Mắt cứ vằn cà thừ, cục rỉ to như con nhặng bậu khóe mắt. Thằng Hiện nghe anh Lúa nói, mặt nghệt ra như mếu. Nó buột miệng: Chúa ơi! Cực vậy sao hở người? Anh Lúa quay phắt lại: Cái gì? Mày vừa nói cái gì? Chúa nào? Chúa với vua cái gì?

Thằng Hiện lắp bắp:

- Dạ, anh ơi, em cầu khấn đấng bề trên thương cho anh em mình đó anh? Chúng mình đều là con của Chúa….

Trong đêm mà Hiện thấy anh Lúa nghiến răng: - Mày im đi. Mày đừng nói nữa. Chết đấy. Chết đấy mày ơi. Không có thánh hay chúa nào đâu. Chỉ có lí tưởng. Mày biết chưa? Mày đã vào Đoàn chưa hả thằng cố đỉn?

Thằng Hiện im rồi. Nó co người nằm trên đống lá khô vun lại, rải lên đó tấm áo mưa dày quỵch. Nó co chân như con tôm, ôm khẩu AK vào lòng. Mùa khô trời Tây Nguyên sao li ti, Hiện không thấy lạnh. Hiện đang nhớ nhà. Nhớ đêm nay là đêm 23 tháng 12. Đêm mai là Giáng sinh. Giáng sinh mà nó lại nhớ đến khoảng ruộng lúa nhà nó cách nhà thờ một quãng ngắn. Đêm nay và cả đêm mai nữa, nhà thờ sẽ vang tiếng hát “Đêm thánh vô cùng” của tốp nữ đồng trinh. Tiếng hát âm u se sắt.

Bỗng có con ve đái vào mặt nó. Rồi bùng lên trong đêm khuya ngập tràn tiếng ve rừng nghe quặn thắt. Đêm mùa khô ở Tây Nguyên, chỉ khi yên tĩnh lắm thì ve mới kêu. Cũng trong màn đêm yên tĩnh ấy, Hiện mới lại nghe thấy “Đêm thánh vô cùng”. Tiếng hát vọng lại từ trong tâm trí. Lúc ấy cũng có tiếng đạn đại bác của địch vu vú bay qua. Hiện co người, tiếng thánh ca nhòa nước mắt nó.

“…Than ôi, Chúa thương người đến vô cùng…, ai ham sống lạc thú nhớ rằng Chúa đang đền bù…”

Thằng Hiện khóc thật. Nó quệt má đầm nước mắt vào báng súng. Bố bầm ơi. Bố bầm xin Chúa cho con về bằng yên với nhà ta. Chúa đền bù cho những chết chóc mất mát do bom đạn thằng giặc Mỹ với nhà mình được không bố bầm ơi.

Một quả pháo vút qua từ phía Pờ-lây-cu nổ oành sau cánh rừng. Tiếng ve bỗng ngừng bặt. Thằng Hiện bừng tỉnh. Khúc “Đêm thánh vô cùng” tan vào lá rừng thẫm đen. Nhưng cũng đúng vào lúc ấy, Hiện lại nghe thật rõ tiếng ca của tốp nữ đồng trinh giáo xứ Thượng Vũ quê mình. Chưa bao giờ Hiện thấy hay đến thế.

Hiện sắp sang tuổi 18. Làng nghèo như nước lã khiến anh em nhà Hiện chỉ học đến cấp 2 là bỏ hết. Lớp học sơ tán trong gò cọ ơi ới tiếng gọi nhau, tiếng gõ thước kẻ vào bảng gỗ, tiếng nô đùa, và cả tiếng chó sủa rinh rom mỗi lúc tan trường lũ học trò nghịch ngợm. Mùa hè năm ấy tàu bay Mỹ lại ném bom ngoài bến đò sang ga Ẻn. Đường xuống huyện cũng bị thả bom, khiến cô bạn gái học lớp 9 của Hiện phải lội tắt cánh rừng vầu sang làng bên xuống trường. Nô-en năm trước, Hiện đi tắt vườn chè đón cô gái trong tốp ca nhà thờ. Hiện đi đằng sau bẻ cành chó đẻ hắc mù.

- Gái ơi, anh sẽ đi khám tuyển bộ đội Gái ạ.

- Anh đi bộ đội rồi… mỗi kì Giáng sinh em hát “Đêm thánh vô cùng” sẽ có ai nhìn em để đón em về trong đêm lạnh?

- Chúa sẽ đền bù mà em. - Hiện vò cái lá hăng hắc ném vào đêm khẽ khẽ.

Cô gái đi vội lên phía trước. Nhà thờ chỉ có vài dãy nến tiểu. Mặt người nhập nhòe, ngay cả ảnh Chúa cũng mờ mờ ảo ảo. Không ai nhìn rõ ai, chỉ có tiếng thở của mọi con chiên thì nồng nàn vào nhau. Chỉ có nước mắt rưng rưng hòa vào tiếng ca xuyên vào sương lạnh. Tiếng ca của đêm thánh yên bình trong lòng Chúa.

Năm ấy Hiện nhập ngũ. Ngày Hiện lên đường Gái đang bận ôn thi tốt nghiệp cấp 3. Gái nhắn người chị họ ở gần nhà Hiện. Tờ giấy học trò gấp 8 lần nhét trong vỏ bao thuốc lá Trường Sơn viết rằng:

… “anh ơi Chúa bảo rằng:

Tinh tú trên trời, sông núi trên đời

Với thánh thần mau kết lời

Cao sao hóa công đã khéo an bài

Sai con hiến thân để cứu nhân loại”

Hiện ơi anh là hóa thân đi cứu nhân loại đó anh à. Hẹn ngày về chúng mình xin Chúa rủ lòng thương em nắm tay anh đi hầu Chúa…”

Thế là Hiện đi.

Hiện luyện tập thao trường miệt mài. Xạ kích Hiện bắn hết bài 1, bài 2, bài 3. Rồi chiến thuật bài đánh xe cơ giới, bài đánh thành phố. Sau kì dã ngoại 15 ngày trên rừng vòng cung Yên Thế trở về, Hiện nhận được thư nhà. Giữa trận B52 đánh vào Hà Nội, Gái vừa nhập trường đại học đã phải lên thiên đàng hầu Chúa. Đêm mùa đông Bắc Thái, Hiện khóc một mình ngoài bụi chuối trong ca gác gần sáng. Ngày mai Hiện lên đường đi chiến đấu. Vậy là không được về thăm quê trước lúc lên đường. Trong mung lung sương lạnh, Hiện ngước lên thấy khuôn mặt Chúa hiền từ, lúc gần lúc xa, lúc hiền lúc dữ. Rồi bỗng Chúa biến mất. Chỉ còn lại khuôn mặt Gái đầm đìa máu và tà áo trắng phập phồng trong gió cuốn. Bản thánh ca bỗng trở nên day dứt, trong một đêm anh chuẩn bị vác súng lên đường.

***

Trong hành trang của người lính tên Hiện có bức ảnh Chúa bé bằng bàn tay. Những đồng đội cùng hành quân có tờ chứng nhận chiến sĩ 5 giỏi, đoàn viên 4 tốt, có người còn được cảm tình Đảng. Hiện cũng bắn 27 điểm và chưa bao giờ bị phê bình điều gì. Nhưng Hiện không phải là cảm tình gì cả. Hiện chỉ có Chúa. Chúa của Hiện bé cũng chỉ bằng những tấm giấy chứng nhận khác của đồng đội. Hiện như người đứng ngoài mọi sự tiến lên của tiểu đội, trung đội, đại đội. Không biết tự lúc nào Hiện thấy mình cô đơn. Hiện nghĩ chỉ có Chúa mới hiểu mới thương anh. Hiện có Chúa, có linh hồn Gái mang theo là đủ.

Hành quân trên Trường Sơn, Hiện mang vác đỡ cho đồng đội bị tụt tạt ốm đau. Hiện xung phong đi lấy gạo cho những người bị ốm. Lúc giải lao trên đèo, Hiện đứng hát vài làn điệu chèo cho anh em nghe vui để lấy lại sức. Hiện hay hát điệu “Con gà rừng”: “Con gà rừng/ con gà rừng/ nó mới đậu trên nương/ nó mới đậu trên nương/ Kêu le te… / Cớ sao mi lại khóc/ cớ sao mi lại khóc/ mà để cho lòng không vui/ ta không… vui…”.

Lính ồ lên! Sao lại không vui? Hiện cười bảo, quê tôi họ đánh bẫy gà rừng nhiều lắm. Cứ ở đâu có tiếng gáy gà rừng là họ mang bẫy đến giăng. Gà khóc đấy.

Lính bảo, thôi ngày mai mày hát bài khác vui hơn đi. Có bài nào để bề trên phù hộ cho tụi mình sống qua hòn tên mũi đạn mà về với cha với mẹ thì mày hát đi nhé. Hiện nhé.

Hôm ấy qua sông Sê Pôn. Máy bay ném bom chặn ngầm vượt suốt cả buổi chiều. Rừng cháy cứ hừng hực. Đơn vị không hành quân được, phải đợi đến khuya. Lúc vượt sông thì trăng đã lên. Mặt sông sáng như mặt gương. Hơi nước tỏa dưới trăng như bồng lai mà lính thì thở hí hóp. Qua sông đi một thôi dài, lính ta gục ngủ ngay trên ba lô khi có lệnh giải lao. Bỗng có ai đó cất tiếng.

- Thằng Hiện hát bài gì đi mày ơi.

Sương lành lạnh, trăng đã tàn, đêm cũng gần hết. Đoàn quân nhợt nhạt, lá rừng cũng như những con mắt ngái ngủ. Lúc tinh thần bết bát thì thằng Hiện hát. Giời ơi! Nó hát thánh ca.

“… đêm thánh vô cùng, giây phút tưng bừng canh khuya Giáng sinh… nhớ rằng Chúa đang đền bù”…

Bỗng có tiếng giận dữ:

- Đền bù cái gì? Ai đền bù? Không giành được độc lập tự do thì ai sẽ đền bù cho ta đây?

Ai nấy giật mình, tỉnh ngủ. Thì ra đó là chính trị viên. Ông ấy giận dữ đi lại. Nắm lấy vai Hiện: - Chúa hả? Chúa ở ngay trong ngực mình đây này? Rồi ông đập đập mạnh vào ngực người lính trẻ. - Cậu phải cố mà phấn đấu vào Đoàn Thanh niên, lao động và chiến đấu thật giỏi nghe chưa?

Hiện ngây người, trả lời như một cái máy: Dạ vâng ạ!

Chính trị viên bỏ đi rồi, Hiện thoáng thấy Chúa hiền từ gật đầu. Cố lên con. Cố mà bằng anh bằng em. Con phải là nhân sinh hoàn hảo trong thiên chức phụng sự cộng đồng, phụng sự bề trên con à…

***

Đêm Giáng sinh, đại đội của Hiện tấn công vào chốt địch vừa mới ra lấn chiếm vài ngày. Bọn địch dường như cũng chán nản vì Giáng sinh mà cấp trên vẫn bắt phải luồn sâu lấn chiếm. Lúc tiểu đội Hiện bò vào sát tới hầm cảnh giới, vẫn nghe thấy quân địch rì rầm và mùi thuốc lá Ruby thơm phức. Trong tiếng nổ xé trời và lửa bùng lên, tiếng la hét và tiếng gọi mẹ gọi cha não nùng. Trời cao nguyên sáng nhóa lên rồi lại ỉm đi, thì thũm mùi sương mùi cỏ dại và mùi máu.

Hiện nhặt mấy cái dây số lính theo hướng dẫn của anh Lúa. Sờ trên ngực một người lính tử trận có sợi dây thánh giá trắng bạc nhỏ xíu dính máu, Hiện nắm gọn nó trong tay và trở ra trong đêm. Đêm cao nguyên xanh đen, gió cao nguyên ươn ướt ở mí mắt.

Ảnh minh họa

Sau trận tập kích ấy, đơn vị Hiện lao vào đánh chiến dịch mùa xuân. Trên đường tiến đánh quân địch ra đến cửa biển, đã bao lần Hiện nhặt được những tấm ảnh thánh thường treo trong các nhà thờ uy nghiêm, thấy những con chiên quanh Chúa hài đồng thật trong sáng và hy vọng. Cứ hễ im tiếng súng là Hiện lại thấy trong trí nhớ vang lên tiếng thánh ca. Trận đánh chặn địch ở cầu cây Me, anh là dũng sĩ. Hiện bắn cháy xe tăng và tiêu diệt vài tên địch. Nhưng chiến công ấy không thể bù đắp tội lỗi mà anh đã vi phạm kỉ luật chiến trường, kỉ luật chiến lợi phẩm. Hiện đã lấy một dây số lính đeo một cây thánh giá. Họ bảo đó là dây bằng bạc. Cái cây thánh giá ấy có hình Chúa Giê-su là bằng vàng. Chao ôi lòng kính Chúa đâu phải phân biệt ở chỗ vàng hay bạc. Chúa nhân từ cho Hiện trở về bằng an với quê nghèo với vài vết thương không đủ xếp hạng thương tật là tốt lắm rồi. Với Hiện tiếng thánh ca mà người bạn gái cùng quê đã chết hát cho Hiện nghe ngày nào mới là bất diệt.

Ông Hiện trở về làng vào mùa đông xác xơ. Làng xóm đói kém cứ nhốc lên gò mà kiếm mây nâu hay tổ ong rừng đem ra chợ đắp đổi rành sắn rổ khoai. Ngày ra đi trẻ trai còn ngày về thì gày ngẳng ngheo sốt rét. Từ ga tàu hỏa đi đò qua sông về làng, chả ai nhận ra anh bộ đội ở xóm mình. Hiện quên vội những ngày huy hoàng ở đơn vị để lao vào cứu đói cho gia đình. Anh hòa vào đội quân sơn tràng, liên miên lên rừng xuống dộc.

Hiện lấy vợ. Vợ anh là con nhà nghèo nhất xóm. Nghèo quá bỗng dưng như người có lỗi ở làng. Căn nhà lá ở cuối xóm cheo heo lối đi trên cỏ ít khi có người lui tới, chợt một ngày có mấy ông già tìm về. Họ ôm lấy ông Hiện và ôm nhau khóc. Dân làng đồn ầm lên là ông Hiện có mạnh thường quân về giúp đỡ.

Một thời gian sau nhà ông Hiện bỗng rộn rã hẳn lên. Mạnh thường quân chính là một người lính cùng đơn vị - người khi xưa ông Hiện cứu sống trong một trận đánh ác liệt ở Tây Nguyên. Trong một bữa liên hoan ông ấy nhắc chuyện cũ, rằng nếu không được Hiện cõng suốt đêm về phía sau thì ông đã chết từ lâu. Ông Hiện ngồi lặng lẽ, nhìn lên cây thánh giá nhỏ xíu gắn trên cái cột gỗ. Cái thánh giá thật cô đơn vì căn nhà ông Hiện không hề có đồ đạc gì đáng tiền. Ông nói với đồng đội mình.

- Chúa rồi sẽ đền bù cho ta…, Chúa đang đền bù.

***

Một đêm theo người làng lên Mậu A, Ngòi Hóp mua sắn về cứu đói cả nhà. Hồi ấy cả vùng Phú Thọ đói lắm. Hết chiến tranh, người lính về nhà sao mà khổ thế. Chả nhẽ cứ ở mãi trong bộ đội lại còn có cơm mà ăn. Ngồi nhung nhúc trên sàn tàu toàn là những trai tráng vừa qua chiến tranh, rồi những trai tráng ấy lại lao vào cuộc mưu sinh cơm cháo. Có ai đó gọi Hiện ơi, Hiện ơi. Lách qua đám đông Hiện nhận ra đó là Tạ Hữu, lính cùng đại đội người Lâm Thao. Hai thằng ôm nhau:

-Mày cũng đi mua sắn đấy à.

Hiện ôm Tạ Hữu, nắm vào chỗ vết thương ở trận Củng Sơn mà Hiện băng bó cho Hữu, hỏi: - Còn đau không? Tạ Hữu bảo: - Không đau nhưng cầm cuốc không vững nữa. Nó nói tiếp: - Đêm ấy ở Củng Sơn mày băng cho tao rồi còn huơ huơ cái thánh giá xin Chúa cho tao bình yên. Hì hì, tao chả biết Chúa là gì nhưng cũng thấy yên tâm vì có đồng đội bên mình. Nhớ chúng nó quá mày ơi, chả biết có còn sống mà về không? Nghe nói bên Tây Nam ác liệt lắm.

Tiếng còi tàu khàn khàn trong đêm khuya cất lên, những thân người dặt dẹo bám víu vào nhau trong hành trình đói kém sau chiến tranh, loáng thoáng dưới ánh sáng yếu ớt của những ngọn đèn trên con tàu chạy dọc sông Hồng.

Lại một đêm Giáng sinh nữa, ông Hiện thẫn thờ ngồi nhìn ra bờ sông đựng đầy bóng tối. Nước mùa này đang cạn. Chợt phía bên sông có tiếng còi tàu trong sương mờ hệt như một đêm mấy chục năm trước ông lên đường ra trận. Tiếng còi dài cứ hun hút vang vang trong đầu như một bản thánh ca: “Than ôi Chúa thương người đến quên mình, ai ham sống trong lạc phú, nhớ rằng Chúa đang đền bù”.