Khi xây nhà ta nên làm gì?

Khi một gia chủ muốn tiến hành xây dựng ngôi nhà của mình, ở mỗi quốc gia, mỗi vùng miền tùy theo quy định pháp luật, tập quán, đều có những bước đi khác nhau từ lúc có ý đồ đến lúc hoàn thành đưa công trình vào sử dụng.

Ở nước ta thông thường không kể các khâu chuẩn bị đất đai, vốn liếng, cấp phép xây dựng người ta thường quan tâm đến trình tự xem tuổi định thời gian khởi công, dự kiến tiến độ thi công, ước định thời điểm đưa công trình vào khai thác sử dụng (vào nhà mới), định hướng cơ bản về phong thủy cho ngôi nhà (nếu có), lựa chọn mẫu xây dựng, lựa chọn đội xây dựng, hoàn công...

Quy trình thì dài vậy, muôn vàn việc, ta thử đi từng bước. Trước tiên chọn tuổi làm nhà. Nếu được tuổi thì khởi công, nếu chưa được tuổi, có thể mượn tuổi hợp để làm nhà. Phương pháp xem tuổi của các cụ xưa là tránh năm Hoang Ốc, tránh năm Tam Tai, tránh năm phạm Kim Lâu. Sau khi chọn được năm tốt, chọn tháng tốt, Can Chi của tháng đẹp, hợp tuổi người đứng tuổi làm nhà là tốt nhất, ngoài ra còn phải tính đến sự phù hợp tiến độ dự kiến (ví dụ phải tính việc khởi công để tết vào được nhà mới). Sau đó việc tiếp theo là chọn ngày tốt, giờ tốt để thực hiện các công việc cụ thể.

Nhà ở phố núi

Bước tiếp theo, lựa chọn quy mô đầu tư, phương án khai thác hiệu quả được quỹ đất, quy mô đầu tư còn phải đáp ứng tốt các yêu cầu về công năng cho công trình, phù hợp năng lực tài chính của gia chủ. Bước này có thể đi thăm quan, tham khảo mô hình nhà đã được xây dựng để chọn mẫu nhà phù hợp với quy mô đầu tư đã lựa chọn. Cách tốt nhất trong giai đoạn này là nhờ kiến trúc sư giúp mình thực hiện ý tưởng cho gia chủ.

Sau khi có được mô hình chọn hoặc có được bản vẽ thiết kế cho ngôi nhà của mình, bước tiếp theo là chọn đội thi công. Đội thi công thì có nhiều loại: thợ làm móng, thợ xây (thông thường bao gồm cả bê tông và cốt thép), thợ điện, thợ nước, thợ mộc, thợ sắt... Các đội này sẽ được điều tiết theo tiến độ xây dựng công trình. Nên chọn thợ có kinh nghiệm được kiểm chứng qua những công trình đã xây dựng, tốt nhất là thợ biết tổ chức thực hiện xây dựng công trình theo bản vẽ xây dựng đã lập.

Công trình được xây dựng có hoàn chỉnh và ưng ý hay không còn phụ thuộc vào phần hoàn thiện thiết kế lắp đặt nội thất, các hạng mục ngoại thất, gồm: sân vườn, đường dạo, non bộ, tiểu cảnh, chọn loại cây trồng, chậu cây trang trí... tạo sự đồng bộ của công trình.

Sau khi công trình hoàn thành, ngày vào nhà với tiêu chí là ngày tháng đẹp đối với gia chủ được lựa chọn thông thường là ngày đặt bàn thờ đi kèm với các lễ: Hoàn Long Mạch, Trấn Trạch, nếu mượn tuổi thì phải thêm thủ tục bàn giao giữa người đứng tên hộ và gia chủ. Việc tổ chức toàn bộ các công việc trên gia chủ tự có thể đứng ra tổ chức hoặc có thể giao cho một nhà thầu hoặc kiến trúc sư thay gia chủ thực hiện. Tuy nhiên, sẽ có một số tình huống phải quan tâm.

Trường hợp công trình của chúng ta xây dựng trong khu quy hoạch bắt buộc theo mẫu chung đã được duyệt hoặc một căn hộ trong khu chung cư. Trường hợp này sự tiếp cận của xây dựng sẽ là vấn đề điều chỉnh lại bố cục dây chuyền nội thất để đảm bảo công năng ở mức tốt nhất. Nếu quan tâm đến phong thủy cần điều chỉnh đến màu sắc nội thất, điều chỉnh khu bếp, bàn thờ... cho phù hợp mệnh gia chủ.

Trường hợp cải tạo nhà cũ cải tạo, mở rộng. Ở đây vấn đề là phải khảo sát kỹ hiện trạng, đặc biệt về kết cấu để đảm bảo việc điều chỉnh không gian công năng về kiến trúc, đảm bảo độ an toàn cho công trình sau khi xây dựng. Tốt nhất là phải có dữ liệu hồ sơ xây dựng cũ, trường hợp không có thì nên giao cho người thiết kế chịu trách nhiệm vấn đề này.

Như các bộ môn nghệ thuật khác, kiến trúc cũng có những trường phái, xu hướng phát triển cũng đồng hành với sự phát triển của nền văn minh nhân loại. Các trường phái cổ điển, tân cổ điển, hiện đại, hậu hiện đại, hiện đại mới... cùng các xu hướng kiến trúc bản địa, kiến trúc xanh, kiến trúc sinh thái, kiến trúc giải tỏa kết cấu... Gia chủ với cảm nhận của mình, là vai trò của chủ đầu tư có thể sẽ có sự lựa chọn chưa phù hợp. Ý tưởng của gia chủ và ý tưởng của kiến trúc sư nhiều khi không gặp nhau. Việc này sẽ được giải tỏa nếu công trình đáp ứng được công năng đạt được tiêu chí: Hài hòa với không gian chung.

Đồi về phố

Một vấn đề gia chủ “thỉnh thoảng” quan tâm chính là có cần quan tâm đến phong thủy khi xây nhà mình không. Ranh giới giữa xem và không xem nhiều khi khó xác định. Giới hạn bài viết này không đi sâu mà chỉ gợi mở để chúng ta cùng tiếp cận. Còn vấn đề nữa là khi tiến hành xây dựng công trình, vật liệu thiết bị cung cấp cho công trình mua ở đâu? Vấn đề này hiện giờ quá dễ giải quyết, khi gia chủ có ý định xây dựng đã có những nhà cung cấp chủ động tiếp cận, chỉ cần gia chủ cân nhắc khi lựa chọn vật liệu nào phù hợp với thiết kế, phù hợp tâm lý và phù hợp túi tiền của mình. Ý kiến của kiến trúc sư trong trường hợp này chính là tư vấn cho chủ nhà phương án lựa chọn phù hợp nhất.

Tạo một “chốn ở” cho mình là việc quan trọng của đời sống một con người, của một gia đình. Đây là một bài toán có nhiều thông số, lời giải. Để xây cất được căn nhà ưng ý, có vai trò rất quan trọng của người thiết kế và nhà tư vấn để tư vấn toàn diện cho gia chủ. Đây cũng là vấn đề mấu chốt, khi có được điều này chắc chắn chúng ta sẽ có được đáp số tốt.

KTS. Nguyễn Văn Cường