30 năm một nền kiến trúc

Hướng tới kỷ niệm 30 năm thành lập

Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên(7/1987 - 7/2017)

VNTN - Sự nghiệp kiến trúc đi liền với sự nghiệp phát triển và đổi mới của đất nước. Khi nền kinh tế còn nghèo, vốn đầu tư ít, quy mô đầu tư xây dựng nhỏ lẻ, chủ yếu đáp ứng nhu cầu ở mức tối thiểu cho cuộc sống. Vật liệu xây dựng nghèo nàn, mọi hoạt động về xây dựng đều mang tính thụ động, bao cấp, phụ thuộc tính chỉ đạo, kể cả về công năng, về hình thức kiến trúc, chính vì vậy kiến trúc ít có cơ hội phát triển.

Đại hội lần thứ VI của Đảng đã tạo luồng gió của sự đổi mới. Công cuộc hiện đại hóa, công nghiệp hóa đất nước góp phần thúc đẩy mạnh mẽ cho sự nghiệp xây dựng. Cả đất nước như một công trường. Trên cái nền ấy, kiến trúc có cơ hội phát triển và thể hiện mình.

Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, hình ảnh của đô thị hai thành phố Thái Nguyên, Sông Công, của thị xã Phổ Yên, cùng một loạt các thị trấn, thị tứ với hàng ngàn khu quy hoạch, hàng vạn công trình kiến trúc đã mọc lên, đáp ứng về nhu cầu ở, sinh hoạt, vui chơi giải trí, lao động sản xuất... Lĩnh vực xây dựng đã tạo ra một khối lượng vật chất đồ sộ. Nếu có thể ví dụ xây dựng tạo dựng nên cơ thể của những đô thị, của những công trình, thì cùng với đó kiến trúc đã tạo nên hình hài của không gian đô thị, không gian kiến trúc, của hình ảnh những công trình kiến trúc. Bàn tay những người xây dựng đã tạo dựng nên quỹ vật chất xây dựng to lớn, cùng với đó bàn tay của những người làm kiến trúc - những kiến trúc sư (KTS) cũng đã góp phần tạo nên giá trị công năng, thẩm mỹ của không gian đô thị và của mỗi công trình.

Có thể nói rằng không một không gian kiến trúc nào trên địa bàn Thái Nguyên là không có bàn tay của đội ngũ kiến trúc sư. Bắt đầu từ câu chuyện quản lý. Các văn bản pháp lý được hình thành trên cơ sở luật nhằm mục tiêu hoạch định quy hoạch, quản lý theo đồ án quy hoạch, các quy chế quản lý đô thị... đều được các KTS làm việc tại các cơ quan quản lý cùng các ý kiến phản biện thông qua Hội đã làm nền tảng cho việc hình thành các đồ án quy hoạch, thực hiện quy hoạch, quản lý xây dựng theo quy hoạch... Việc làm đó là yếu tố cơ bản tạo dựng nên bức tranh đô thị từ thành thị đến nông thôn tỉnh Thái Nguyên hôm nay.

Trục không gian đường Đội Cấn, TP Thái Nguyên

30 năm kể từ khi thành lập đến nay, các thế hệ kiến trúc Thái Nguyên, những gương mặt tiêu biểu của Hội Kiến trúc sư tỉnh nhà, với sự đóng góp của mình đã khẳng định điều này như KTS. Vũ Ngọc Liên, Trần Khánh, Nguyễn Văn Đề, Đỗ Thế Nghiệp, Bế Đồng, Phạm Đức Lộc, Trần Kim Cúc... ở Sở Xây dựng; KTS. Lê Thụ, Phan Ngọc, Đinh Văn Thể... ở UBND thành phố Thái Nguyên; KTS Lê Đình Ước (Phổ Yên), Lưu Viết Quế (Định Hóa); Nguyễn Đức Công (thành phố Sông Công)... Nhiều người trong các anh đã nghỉ hưu theo chế độ, nhưng dấu ấn của những không gian kiến trúc, những công trình kiến trúc vẫn hiển hiện đóng góp vào môi trường sống đô thị Thái Nguyên. Bằng kinh nghiệm tri thức và nhiệt huyết, đến nay một số KTS lão thành vẫn góp những tiếng nói quan trọng trên diễn đàn kiến trúc. Và đến ngày hôm nay, đội ngũ kiến trúc sư trẻ tiếp nối tinh thần tiếp tục phát triển, chung tay tiếp tục sự nghiệp phát triển đô thị và kiến trúc tỉnh Thái Nguyên với những gương mặt như KTS Nguyễn Hồng Báu, Triệu Trọng, Phan Ngọc, Nguyễn Minh Tuấn, Bùi Quang Hưng…

Ngoài góc độ quản lý, 30 năm qua bằng những đồ án quy hoạch, sáng tác công trình cụ thể, kiến trúc sư các thế hệ cũng đã làm nên nhiều đồ án, nhiều công trình xây dựng, có thể kể đến: Quy hoạch khu vực các trường Đại học, cao đẳng (Đại học Thái Nguyên, Cao đẳng Y tế, Cao đẳng Kinh tế...); các khu công cộng, dân cư, các thị trấn, thị tứ, quy hoạch nông thôn mới trên địa bàn. Lĩnh vực thiết kế công trình do các KTS Thái Nguyên trực tiếp thiết kế cũng để lại nhiều dấu ấn như: Nhà văn hóa công nhân Gang Thép, Đài tưởng niệm Anh hùng liệt sỹ tỉnh Thái Nguyên; hàng loạt công trình công cộng, nhà máy, xí nghiệp và hàng vạn nhà ở phủ khắp các khu vực. Nhiều gương mặt kiến trúc sư trong lĩnh vực này cũng đã được ghi nhận qua quá trình sáng tác, nhiều tác phẩm được tặng thưởng, nhiều đồ án và công trình thiết kế đã được cộng đồng ghi nhận, có thể kể như: KTS. Đỗ Quang, Triệu trọng, Nguyễn Văn Cường, Nguyễn Quang Hưng, Lê Phương Bằng... và nhiều gương mặt kiến trúc sư trẻ khác.

Một lĩnh vực cũng vô cùng quan trọng và là nhiệm vụ trọng tâm của lĩnh vực kiến trúc, đó là chức năng thẩm định, phản biện xã hội. Thông qua các diễn đàn thông tin là báo, đài, tạp chí, hội thảo, tọa đàm hoặc trực tuyến, trực tiếp đã góp phần không nhỏ tạo cầu nối giữa giới chuyên môn, giữa cộng đồng với các nhà quản lý, từ đây nhiều quyết sách có sự tham chiếu về nghề đã đi vào cuộc sống, đáp ứng nhu cầu phát triển nhiều dự án, nhiều sự kiện, có thể kể đến như: sự hình thành của các khu công nghiệp trên địa bàn (Yên Bình, Điềm Thụy, các nhà máy may, các xí nghiệp công nghiệp); sự hình thành các đồ án lớn (Quy hoạch chung của các thành phố Thái Nguyên, Sông Công, thị xã Phổ Yên, quy hoạch Khu du lịch quốc gia Hồ Núi Cốc, quy hoạch Thành phố hai bên bờ Sông Cầu....). Nhiều đồ án khác như: Quy hoạch các nghĩa trang trên địa bàn, các mẫu phòng học, trường học, quảng trường trong thành phố... cũng đã được hình thành qua kênh phản biện này.

Quảng trường Võ Nguyên Giáp, TP Thái Nguyên

Kiến trúc sư đã chung tay góp sức vào việc tạo dựng bức tranh không gian kiến trúc Thái Nguyên hôm nay, đã tạo sự tin tưởng của các cấp lãnh đạo, của cộng đồng xã hội, nâng cao được vị thế của người làm kiến trúc, của Hội trong dòng chảy lịch sử. Chặng đường 30 năm dựng xây và phát triển của kiến trúc Thái Nguyên, cũng ngần ấy thời gian đóng góp cho sự nghiệp đổi mới,  khẳng định tiếng nói ngành nghề. Những gương mặt kiến trúc sư đã có ý kiến phản biện được đánh giá tốt, được ghi nhận, như KTS.Mã Sôi, Nguyễn Văn Đề, Nguyễn Văn Cường, Đỗ Thế Nghiệp, Đinh Văn Thể...

Nhiều năm qua, báo Văn nghệ Thái Nguyên cũng là diễn đàn mà các kiến trúc sư nói lên tiếng nói về lĩnh vực sáng tác kiến trúc. Nhiều bài viết, nhiều gương mặt kiến trúc sư đã khẳng định và được vinh danh qua các đợt tặng thưởng giải thưởng về tác phẩm văn học nghệ thuật: KTS Mã Sôi, Nguyễn Văn Cường, Mã Kiều Trâm...

Các thế hệ kiến trúc sư đồng hành với sự phát triển của kiến trúc Thái Nguyên

Đồng hành với sự phát triển mọi mặt về kinh tế - xã hội tỉnh nhà, lực lượng kiến trúc sư hội viên Hội Kiến trúc sư Thái Nguyên đã lớn mạnh không ngừng. Từ lúc chỉ có trên 10 hội viên, đến nay số hội viên của Hội đã lên đến gần 100 người. Hoạt động thường xuyên, liên tục, đầy nhiệt huyết, đặc biệt là lớp kiến trúc sư trẻ, những người có sức khỏe, được trang bị tương đối tốt về công nghệ, tin tưởng rằng trong thời gian tới, kiến trúc sư nói riêng, ngành kiến trúc nói chung sẽ đóng góp được nhiều công sức, trí tuệ vào sự nghiệp xây dựng, phát triển, góp phần tạo dựng bộ mặt kiến trúc của tỉnh nhà phát triển theo hướng “hiện đại, bản sắc”.

KTS. Nguyễn Văn Cường