Trại sáng tác văn học Thái Nguyên năm 2019: Những gợi mở cho sáng tạo

VNTN - Diễn ra từ 27/11 đến 6/12 vừa qua, Trại sáng tác văn học năm 2019 do Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên tổ chức dành cho các hội viên chuyên ngành văn học (các chi hội Văn xuôi, Thơ, Lí luận phê bình), đồng thời mở rộng đến những người sáng tác từ các câu lạc bộ văn thơ trên địa bàn tỉnh. Hoạt động chuyên môn này đã góp phần khơi gợi nhiều điều hữu ích xung quanh các vấn đề sáng tạo.

Với mong muốn khơi gợi nguồn cảm hứng, cung cấp thêm những tri thức về lí luận và kĩ năng sáng tác văn chương cho người viết, Trại sáng tác lần này ưu tiên tập trung vào việc trao đổi chuyên môn. Dấu ấn nổi bật là các buổi nói chuyện chuyên đề của nhà văn Cao Duy Sơn, nhà thơ Nguyễn Việt Chiến, nhà thơ Hoàng Xuân Tuyền.

Ở các buổi trao đổi về thơ, các diễn giả đã đặt ra nhiều vấn đề cả về “lí thuyết” lẫn “thực tiễn” sáng tạo. Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến dành nhiều thời lượng để chia sẻ về những tri thức mang tính nền tảng về thơ, trong đó nổi bật một số vấn đề như: ý tưởng thơ có phát hiện độc đáo; tứ thơ sáng tạo bất ngờ; cảm xúc thơ rung động tinh tế; hình ảnh thơ khắc họa ấn tượng; hình tượng thơ mới lạ; ngôn ngữ thơ sâu sắc; nhạc điệu thơ giàu khám phá v.v... Nhà thơ Hoàng Xuân Tuyền dành tâm huyết để nhấn mạnh nhiều đến các hiện tượng trong thực tiễn sáng tác cụ thể của nhiều người làm thơ hiện nay, với các vấn đề như: cảm xúc lấn át lí trí; thơ thiếu sự suy tư mang tính tư tưởng; làm thơ để “say” nhiều hơn là làm thơ để “tỉnh”; gò bó trong khuôn khổ, không dũng cảm thay đổi để có được cái riêng, cái mới v.v...

Ở các buổi trao đổi về văn xuôi, nhà văn Cao Duy Sơn như đã “rút gan rút ruột” chia sẻ nhiều câu chuyện giản dị và sinh động, lồng vào đó những tri thức căn bản trong viết văn, như: phong cách nghệ thuật; cá tính sáng tạo; tính hàm súc; sự can thiệp của tác giả vào cốt truyện; việc đặt tên truyện; việc xây dựng nhân vật; việc xử lí chi tiết truyện; việc tạo dựng giọng điệu v.v... Nhiều quan niệm đáng suy nghĩ được đặt ra qua những câu nhận định ngắn ấn tượng. Đưa ra cái nhìn chung nhất của mình, ông cho rằng: Truyện ngắn là trò chơi với những con chữ dành cho người thông minh. Chia sẻ về việc kiểm soát cảm xúc, lắng nghe tâm hồn và ý nghĩ chính mình, ông lưu tâm: Không cần vội vàng hướng đến người đọc, hãy hướng vào chính mình. Nói về chuyện trau dồi để nâng cao ngòi bút, ông rút ra kinh nghiệm: Càng chăm chỉ viết thì càng có nhiều ý tưởng. Phân tích về tính liên kết trong tiểu thuyết, ông nhìn nhận: Các chương trong một tiểu thuyết cũng giống như các ngón tay trên bàn tay, không thể thiếu, không thể thừa. Bàn về xây dựng nhân vật, ông cho rằng: Truyện hay là khi đọc, người đọc thấy tác giả biến mất, chỉ có nhân vật sống động v.v... Có thể thấy, những đúc rút của nhà văn tuy rất ngắn gọn nhưng gói ghém nhiều điều thú vị và hữu ích.

Nhà thơ Hoàng Xuân Tuyền chia sẻ các vấn đề về thơ Ảnh: Phan Thái

Những trao đổi này dường như đã một lần nữa nhấn mạnh: con đường sáng tác văn thơ là cả một sự khổ công, nghiêm túc, chứ không phải cuộc chơi đơn thuần của sự ham thích.

Với khoảng 100 tác phẩm thơ, 20 tác phẩm văn xuôi được trại viên gửi đến, các nhà văn nhà thơ đã tận tình, kỹ lượng nhận xét, góp ý các tác phẩm, đã động viên đồng thời thẳng thắn chỉ ra hạn chế. Những nhận xét vô tư, chân thành và tâm huyết đó đã được đón nhận một cách cầu thị, nghiêm túc.

Chia sẻ cảm nhận tại buổi tổng kết Trại, các trại viên đều cho rằng hoạt động này đã giúp họ thu nạp được rất nhiều kiến thức bổ ích, thiết thực, sâu sắc. Nhiều tác giả đã áp dụng những điều được học để tự biên tập, chỉnh sửa tác phẩm của mình cho hay hơn, tốt hơn. Các trại viên cũng bày tỏ mong muốn có thêm nhiều cơ hội hơn nữa để được tham dự những trại sáng tác chất lượng như thế này.

Nhà thơ Nguyễn Thúy Quỳnh - Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên đánh giá: Trại sáng tác văn học Thái Nguyên 2019 đã thành công khi đem đến được sự hài lòng cho những người tham dự. Văn chương đã thực sự trở thành một nguồn năng lượng tích cực, tạo được sức ảnh hưởng trong cộng đồng, để từ đó mỗi chúng ta sống tốt đẹp hơn, nhân văn hơn.

Tuy rằng sáng tác là công việc mang tính đặc thù của cá nhân người viết, nhưng những trao đổi chia sẻ về nghề là rất cần thiết để bồi đắp thêm về nền tảng văn hóa - tri thức, cũng như khơi gợi nguồn cảm hứng cho sáng tạo. Qua trại sáng tác này, hi vọng việc tổ chức các hoạt động chuyên môn tương tự sẽ tiếp tục được tổ chức với hiệu quả ngày càng cao hơn.

Thanh Tâm