Rửa hận

(Tiếp theo kỳ trước)

VNTN - Từ đó trở đi tuần nào nàng cũng đi xem kịch. Cảm xúc say mê và choáng ngợp của lần đầu ấy dần nhạt đi: giờ đây nàng có thể khám phá ra sự hóa trang của những khuôn mặt nam diễn viên và nữ diễn viên, sự thiếu vắng vẻ đẹp thực sự, sự giả tạo trong diễn xuất; nhưng nàng vẫn mê xem kịch. Giống như một chiến binh hồi hộp trước tiếng kèn xung trận, trái tim của nàng đập rộn mỗi lần màn sân khấu được kéo lên. Đối với nữ hoàng của sắc đẹp, ngai vàng nào có sức lôi cuốn hơn cái sân khấu cao xa, làm mê đắm lòng người, tách biệt với thế giới, có khắc những chữ bằng vàng, được tô điểm bằng những bức tranh nền, được trang trí bằng tấm mạng của âm nhạc và thơ ca tựa như chốn thiên đàng, được vây quanh bởi những khán giả say mê, ẩn chứa đầy những bí mật hậu trường, hiển hiện trước mắt mọi người dưới ánh sáng của những ngọn đèn chùm lung linh, rực rỡ?

Vào cái đêm đầu tiên nàng nhìn thấy chồng mình ở nhà hát, tán dương một cách lộ liễu một cô diễn viên, nàng cảm thấy khinh miệt anh ta biết bao! Nàng quyết định một cách cay đắng rằng nếu một ngày nào đó chồng nàng bị quyến rũ bởi vẻ đẹp của nàng, sẵn sàng phủ phục dưới chân nàng như một con côn trùng bị cháy xém, và nàng có thể bước đi một cách đàng hoàng để mỗi cái móng chân của nàng ánh lên sự khinh miệt, thì sắc đẹp và tuổi trẻ bị uổng phí của nàng sẽ được rửa hận! Nhưng làm thế nào để ngày đó có thể đến? Giờ đây nàng hầu như không gặp chồng. Nàng không biết anh ta làm gì, đi đâu cùng với đám môn đồ của anh ta, lái họ như những hạt bụi trong cơn giông.

Vào một đêm trăng tròn ở Caitra, Giribala, trong bộ váy màu cam nhạt của mùa xuân, với vạt sari bay bay trong gió nhẹ, ngồi một mình trên sân thượng. Mặc dù chồng nàng không đến với nàng, Giribala vẫn thường xuyên thay đổi trang phục và đồ trang sức. Những món đồ trang sức trở nên vô cùng lộng lẫy khi nàng đeo chúng - những tiếng leng keng, những tia sáng óng ánh tỏa ra quanh nàng. Hôm nay nàng đeo vòng tay, đeo dây chuyền bằng hồng ngọc và trân châu, một chiếc nhẫn bằng saphia lấp lánh trên ngón nhẫn của bàn tay trái. Sudho ngồi bên nàng, thỉnh thoảng đưa tay vuốt ve đôi bàn chân hồng hào mềm, mịn đến hoàn hảo của nàng và nói bằng sự phấn khích chân thật: “Ôi, bà chủ, nếu tôi mà là đàn ông thì tôi sẽ ôm ghì đôi chân này vào ngực mà chết!”. Giribala bật ra tiếng cười kiêu căng và nói: “Bà sẽ chết trước khi thực hiện được điều đó bởi vì tôi sẽ đá bà ra xa! Đừng có ba hoa nữa. Hãy hát bài hát đó cho tôi nghe đi”. Trên sân thượng im ắng tràn ngập ánh trăng ấy Sudho cất tiếng hát:

Tôi đã nguyện làm nô lệ dưới chân nàng.

Hãy để cả Vrindavan này chứng kiến điều đó!

Lúc đó là mười giờ đêm. Tất cả mọi người đều đã ăn tối và đi ngủ. Bỗng nhiên Gopinath xuất hiện, tóc bóng sáp, chiếc khăn lụa trên cổ anh ta mềm rủ. Sudho hết sức bối rối, vội kéo mạng che mặt xuống và rút lui.

“Ngày đó đã tới,” Giribala nghĩ thầm. Nàng không ngước mắt lên nhìn chồng. Nàng ngồi lặng thinh như Radha, kiêu hãnh và trang nghiêm. Nhưng màn sân khấu không được kéo lên, Krishna không phủ phục xuống chân nàng, không ai bật ra tiếng hát, “Tại sao lại giấu khuôn mặt làm lu mờ cả vầng trăng của nàng đi, hỡi nàng?”. Chỉ có Gopinath nói bằng giọng cộc cằn, vô cảm: “Đưa chìa khóa đây.”.

Trong một đêm trăng xuân như đêm ấy, sau sự xa cách lâu ngày, chồng nàng đã thốt ra những lời lạnh lùng như thế đó! Tất cả những gì được viết trong thơ, kịch và tiểu thuyết đều là hoàn toàn giả dối chăng? Trên sân khấu, người đàn ông đang yêu đến quỳ dưới chân người đàn bà mình yêu cất lên tiếng hát ngọt ngào và chồng nàng ngồi giữa đám khán giả dường như tan chảy trước cảnh đó - thế nhưng ở đây anh ta đứng trên sân thượng trong đêm trăng mùa xuân này, nói với người vợ trẻ đẹp vô song của anh ta, “Đưa chìa khóa đây.”. Không có âm nhạc, không có tình yêu, không có sự lôi cuốn, chẳng có sự ngọt ngào - thật là hết sức vô vị!

Gió thở dài não nuột - dường như những gì chồng nàng thể hiện là một nỗi sỉ nhục đối với toàn bộ thế giới của thi ca. Hương hoa thơm từ những chậu hoa chuông vô tư lan tỏa khắp sân thượng; những bím tóc buông dài của Giribala xõa xuống mặt và mắt nàng; tấm sari mang màu sắc của mùa xuân thoang thoảng mùi thơm khẽ rung một cách khó chịu. Nàng nuốt vào trong niềm kiêu hãnh và đứng dậy. Cầm tay chồng, nàng nói: “Hãy vào phòng nào - em sẽ đưa chìa khóa cho anh”. Hôm nay lời thở than của nàng sẽ làm anh ta bật khóc, những điều nàng tưởng tượng ra trong cô đơn sẽ được thỏa mãn, những vũ khí mầu nhiệm của nàng sẽ được sử dụng và nàng sẽ giành chiến thắng! Nàng chắc chắn như vậy.

- Tôi không đợi được đâu, - Gopinath nói. - Đưa chìa khóa cho tôi.

- Em sẽ đưa chìa khóa cho anh và đưa tất cả những gì anh cần, - Giribala nói. - Nhưng đêm nay em sẽ không để anh đi.

- Không được. - Gopinath nói. - Tôi phải đi.

- Vậy thì em sẽ không đưa chìa khóa cho anh đâu. - Giribala nói.

- Cô sẽ đưa chìa khóa cho tôi nếu không… - Gopinath nói. - Cô cố tình không đưa chìa khóa cho tôi?

Sau đó anh ta nhận thấy không có chiếc chìa khóa nào được buộc ở cuối tấm sari của nàng. Anh ta đi vào phòng ngủ, mở ngăn kéo bàn ra: không có chìa khóa trong đó. Anh ta mở hộp trang điểm của nàng, thấy son phấn, dây buộc tóc, và những thứ khác - nhưng không thấy chìa khóa. Anh ta lật tung chăn đệm, lục lọi khắp phòng.

Giribala đứng lặng thinh, bám lấy mép cửa nhìn ra ngoài sân thượng.

Sôi máu vì tức giận và thất vọng Gopinath gầm lên:

- Tôi bảo cô đưa chìa khóa cho tôi, nếu không sẽ có chuyện đấy.

Nàng không đáp. Anh ta túm lấy nàng, vặn cánh tay nàng, giật vòng tay, vòng cổ của nàng, đấm đá nàng rồi bỏ đi.

Không một ai trong nhà thức dậy; không một ai ở gần để biết chuyện gì đã xảy ra; đêm trăng vẫn tĩnh lặng như trước; sự thanh bình dường như bao trùm không gian và không thể bị phá vỡ. Nhưng nếu ai đó có thể nghe thấy tiếng nhịp đập của trái tim Giribala thì người đó sẽ nhận thấy sự thanh bình và đêm sáng trăng ở Caitra đã bị tiếng gào thét dữ dội lặng câm đầy đau đớn phá vỡ. Ôi, sự im lặng tuyệt đối ấy; nỗi buồn xé lòng khủng khiếp ấy!

Đêm nào rồi cũng qua, thậm chí cả cái đêm đau đớn đó. Giribala không thể tâm sự với ai về nỗi nhục nhã và sự thất bại của nàng, ngay cả với Sudho cũng không. Nàng đã nghĩ đến việc tự vẫn, nghĩ đến việc hủy hoại sắc đẹp vô song của mình, để trả thù cho tình trạng không được yêu. Nhưng rồi nàng hiểu ra rằng làm thế chẳng ích gì: dù nàng có làm thế, điều đó cũng chẳng ảnh hưởng gì đến thế giới, sẽ chẳng một ai cảm thấy mất mát. Chẳng có niềm vui trong sự sống, nhưng chẳng có sự an ủi nào trong cái chết cả.

“Mình sẽ quay về sống với cha mẹ đẻ,” Girabala nói. Nhà cha mẹ nàng cách xa Caitra. Mọi người khuyên nàng đừng đi, nhưng nàng không nghe lời khuyên của ai hết và cũng chẳng cho ai theo cùng. Trong khi đó Gopinath mải mê với chuyến du thuyền cùng đám bạn chí cốt - chẳng ai biết anh ta đi đâu.

***

II. Gopinath hầu như không bỏ sót một vở kịch nào của nhà hát Gandharva. Labanga đóng vai chính trong vở Manorama; Gopinath và đám bạn của anh ta ngồi ở hàng ghế đầu, cổ vũ và ném những túi tiền nhỏ lên sân khấu. Sự ồn ào mà họ tạo ra đôi khi gây khó chịu cho những khán giả khác. Nhưng những người quản lý nhà hát chẳng bao giờ có đủ can đảm để ngăn cản họ.

Một hôm, sau khi đã uống say, Gopinath vào phòng thay đồ của diễn viên gây náo loạn ở trong đó. Không hiểu sao anh ta nghĩ anh ta bị một diễn viên coi thường và thế là anh ta vào trong đó tấn công cô diễn viên ấy. Cả nhà hát bị khuấy động bởi những tiếng kêu thét của cô diễn viên và những tiếng chửi rủa của Gopinath. Những người quản lý nhà hát không thể chịu đựng hơn được nữa. Cảnh sát được gọi tới để tống cổ anh ta đi.

Gopinath quyết tâm trả thù cho sự xúc phạm đó. Một tháng trước ngày lễ puja, những người quản lý nhà hát thông báo - với toàn thể công chúng - rằng sẽ lại có một đợt công diễn vở Manorama. Khắp Caitra đâu đâu cũng có những tấm áp phích quảng cáo cho các suất diễn; cứ như thể vị nữ thần của thành phố đang quàng tấm khăn namabali* có in tên tác giả của vở kịch. Nhưng trong khi đó Labanga, diễn viên chính của vở kịch, lại mất hút trong chuyến rong chơi bằng thuyền cùng với Gopinath.

Ban quản lý nhà hát vô cùng bối rối. Họ đợi vài ngày, nhưng cuối cùng buộc phải để một nữ diễn viên mới thử đóng vai Monorama, và buộc phải lùi ngày công diễn mở màn. Điều đó chẳng gây thiệt hại gì. Nhà hát vẫn đầy ắp khán giả. Hàng trăm người không mua được vé xem kịch. Các nhà phê bình tỏ ra thích thú - tin này bay đến tai Gopinath mặc dù anh ta đang ở xa. Anh ta không thể rong chơi được nữa. Bồn chồn vì tò mò, anh ta quay trở lại Caitra để xem vở kịch.

Trong nửa đầu của vở kịch, màn sân khấu được kéo lên cho thấy cảnh Manorama ở nhà chồng, vận trang phục giống như một người hầu, làm việc nhà với vẻ nhút nhát, e sợ, lặng lẽ và luôn giấu khuôn mặt của nàng đi. Trong nửa sau của vở kịch, người chồng tham lam của nàng đẩy nàng về nhà cha mẹ đẻ để anh ta có thể cưới con gái của một triệu phú. Sau đám cưới anh ta ngắm nghía cô dâu mới và phát hiện ra rằng đó chính là Manorama, lần này nàng không mặc như một người hầu mà như một nàng công chúa: vẻ đẹp không gì sánh nổi của nàng, vẻ đẹp được tô điểm bằng những đồ trang sức và váy áo lộng lẫy, tỏa sáng. Hóa ra ngày bé nàng đã bị bắt cóc và bị đẩy vào cảnh nghèo khó. Nhiều năm sau, cha mẹ nàng tìm được nàng và chuộc nàng về. Giờ đây nàng kết hôn với chồng nàng lần thứ hai. Cảnh báo thù sau đám cưới bắt đầu.

Các khán giả có mặt trong nhà hát được một phen hoảng hồn. Trong khi khuôn mặt của Manorama được giấu sau tấm mạng bẩn thỉu của người hầu, Gopinath ngồi im lặng. Nhưng khi nàng đứng dậy trong phòng tân hôn với vẻ đẹp mê hồn, vén mạng lên, lộng lẫy trong sắc lụa đỏ, rạng rỡ với những đồ trang sức, nghiêng đầu với vẻ kiêu hãnh khôn tả, đưa mắt nhìn các khán giả, đặc biệt là Gopinath, bằng cái nhìn khinh bỉ, sắc như tia chớp, khiến mọi trái tim trong nhà hát đập thon thót và cả nhà hát rung lên bởi những tràng pháo tay: đó là lúc Gopinath nhảy dựng lên và thét lớn: “Giribala, Giribala!”. Anh ta chạy khỏi chỗ ngồi, cố nhảy lên sân khấu - nhưng các nhạc công đã chặn anh ta lại.

Tức giận vì kịch đang hay lại bị gián đoạn, khán giả la ó bằng tiếng Anh và tiếng Bengali: “Tống cổ anh ta ra ngoài đi, tống cổ anh ta ra ngay đi.”.

Thở hắt ra như một gã điên, Gopinath gào lên: “Tôi sẽ giết cô ta, tôi sẽ giết cô ta.”.

Cảnh sát tới, lôi anh ta ra khỏi nhà hát. Cả thành phố Caitra tiếp tục say sưa thưởng thức vở kịch của Giribala; chỉ riêng Gopinath là không.

* Namabali là một tấm khăn có in tên các nữ thần.

Nguyễn Bích Lan (dịch)

Truyện ngắn. Rabindranath Tagore (Ấn Độ)