Giáng Sinh đặc biệt của lão Panov

Truyện ngắn. Rubens Saillens (Pháp)

Đó là một lễ Giáng Sinh mà dù mới trời chiều, đèn đã bật sáng trong các cửa hiệu và các căn hộ trong ngôi làng nhỏ bé nước Nga, báo hiệu những ngày đông ngắn ngủi sắp kết thúc. Những đứa trẻ phấn khích nô đùa trong nhà và chỉ còn nghe thấy những tiếng nói cười rúc rích sau những cánh cửa đóng.

Lão Panov già nua, người thợ giày bước ra khỏi cửa hiệu và nhìn quanh. Những thanh âm vui vẻ, đèn nhấp nháy sáng và mùi thức ăn Giáng Sinh ngon lành gợi nhắc lão về những mùa Giáng Sinh qua, khi người vợ và những đứa con bé nhỏ của lão còn sống. Nhưng giờ tất cả họ đã ra đi. Khuôn mặt từng rất tươi tỉnh của lão đã xuất hiện những nếp nhăn sau cặp kính tròn, trở nên buồn bã. Nhưng lão đã bước vào trong nhà với những bước đi vững chãi, kéo các cửa chớp lên và hâm nóng cafe trên bếp than. Rồi lão thở dài, ngồi trong chiếc ghế bành lớn.

Lão Panov không hay đọc sách, nhưng đêm nay lão đã lấy cuốn Kinh Thánh gia đình cũ ra, chậm rãi lần từng dòng bằng đầu ngón tay trỏ, đọc lại câu chuyện Giáng Sinh. Lão đọc Mary và Joseph mệt mỏi trong hành trình tới Bethlehem không tìm được phòng nghỉ trong quán trọ, để đứa con bé bỏng của Mary phải hạ sinh trong chuồng bò.

“Ôi, con yêu ơi, con yêu!” lão Panov kêu lên “Giá mà họ đến đây nhỉ! Mình sẽ nhường họ cả cái giường và có thể ủ ấm đứa bé bằng cái chăn đùm vá của mình”.

Lão đọc về gã đàn ông khôn ngoan, người đã trông thấy Chúa Giê-su lúc sơ sinh, mang cho Chúa những món quà đẹp đẽ. Khuôn mặt lão Panov sụp xuống. “Mình chẳng có món quà nào cho Chúa bé cả”, lão rầu rĩ nghĩ bụng.

Nhưng lão bỗng trở nên tươi tỉnh hơn. Lão đặt Kinh Thánh xuống, đứng dậy và vươn tay với lên cái kệ cao trong căn phòng nhỏ. Lão lấy xuống một cái hộp nhỏ, đầy bụi và mở nó ra. Bên trong là một đôi giày da bé xíu. Lão Panov mỉm cười mãn nguyện. Đúng vậy, lão nhớ rằng đó là một loại tốt - đôi giày đẹp nhất lão từng làm. “Mình sẽ tặng cho Chúa nhỏ đôi này”, lão quả quyết, nhẹ nhàng xếp đôi giày lại và ngồi xuống.

Giờ đây lão đã mệt và càng đọc lão càng buồn ngủ. Những con chữ bắt đầu nhảy múa trước mắt lão và chỉ một lát sau đó, lão đã gấp sách lại. Không lâu sau lão Panov đã thiếp đi.

Trong giấc ngủ lão mơ thấy có người ở trong phòng và lão đã biết ngay người đó là ai. Đó chính là Chúa Giê-su.

“Ta biết ông ước được gặp ta, Panov à.” Chúa nhẹ nhàng nói, “Hãy tìm ta vào ngày mai. Đó là lễ Giáng Sinh và ta sẽ tới thăm ông. Nhưng chú ý nhé, bởi ta sẽ không nói với ông ta là ai đâu.”

Lần cuối khi lão Panov thức dậy, chuông đã reo vang và những tia sáng mỏng manh đã lọt qua những ô cửa chớp. “Hãy ban phước cho con!” lão Panov nguyện cầu. “Ngày Giáng Sinh đã tới!”.

Lão đứng dậy vươn vai bởi thân hình lão khá cứng. Khuôn mặt lão vẫn còn tràn ngập niềm vui khi nhớ tới giấc mơ đêm qua. Đây hẳn là một lễ Giáng Sinh rất đặc biệt vì Chúa Giê-su sẽ tới thăm lão. Trông Chúa sẽ ra sao nhỉ? Liệu có phải hiện thân là một đứa trẻ sơ sinh như lễ Giáng Sinh đầu tiên không? Hay là một người đàn ông trưởng thành, một thợ mộc - hay là một Đức vua vĩ đại, con của Thượng đế? Cả ngày hôm đó lão đã quan sát rất kỹ để có thể nhận ra đúng dù Chúa đã đến.

Lão Panov đặt một bình cafe đặc biệt cho sáng Giáng Sinh, kéo cửa chớp xuống và nhìn ra ngoài cửa sổ. Đường phố quang vắng, không tiếng ồn ào. Không một ai ngoài người quét rác. Trông người đó thật khốn khổ và bẩn bụi, có thể là Chúa lắm chứ! Ai lại muốn làm việc vào ngày lễ Giáng Sinh, trong buổi sớm sương mù lạnh lẽo và đắng đót này?

Lão Panov mở cửa tiệm, một luồng không khí lạnh tràn vào. “Mời vào!” lão hét lên vui vẻ khắp con phố. “Hãy tới đây và thưởng thức chút cafe nóng xua tan cơn giá!”.

Người lao công ngước lên, dường như không tin vào tai mình. Ông hẳn rất vui khi buông cây chổi xuống và bước vào căn phòng ấm áp. Bộ quần áo cũ của ông như bốc hơi nhè nhẹ cạnh lò sưởi và hai tay cóng đỏ nắm chặt quanh chiếc cốc ấm nóng dễ chịu khi uống.

Lão Panov nhìn ông trìu mến, nhưng thi thoảng đôi mắt lão lại liếc ra ngoài cửa sổ. Ý nhắc không được bỏ lỡ các vị khách đặc biệt.

“Ông đang đợi ai đó?” người lao công hỏi. Lão Panov kể với ông ta về giấc mơ của mình.

“Ồ, hi vọng ông ấy sẽ tới”, người lao công nói, “ông đã cho tôi một Giáng Sinh thật tuyệt mà tôi chưa bao giờ dám mơ. Tôi muốn nói rằng ông xứng đáng biến giấc mơ thành hiện thực.” Rồi người đó mỉm cười mãn nguyện.

Khi người đàn ông đi, lão Panov đặt nồi súp bắp cải cho bữa trưa, rồi lại đi ra cửa, nhìn quanh đường phố. Lão không thấy ai cả. Nhưng lão đã nhầm. Một người đang đến.

Cô gái lặng lẽ đi tới, bám lấy bức tường các ngôi nhà và cửa tiệm trước khi lão nhận ra cô. Cô trông rất mệt mỏi và đang mang theo một thứ gì đó. Khi cô tiến tới gần hơn, lão có thể nhận thấy đó là một đứa trẻ sơ sinh, được quấn trong một lớp tã mỏng. Có vẻ gì đó thật buồn bã trên khuôn mặt cô và khuôn mặt nhỏ bé của đứa trẻ, khiến trái tim của lão Panov tan chảy.

“Cô sẽ vào đây chứ,” lão gọi, bước ra ngoài để gặp họ. “Cả hai đều cần được nghỉ ngơi cạnh một lò sưởi ấm áp.”

Người mẹ trẻ để lão dẫn vào trong nhà và thư giãn trong chiếc ghế bành. Cô thở dài nhẹ nhõm.

“Tôi sẽ hâm nóng sữa cho bé nhé,” lão Panov nói, “Tôi cũng từng có con - Tôi sẽ giúp cô chăm sóc nó.” Lão lấy sữa ra khỏi lò và cẩn thận cho đứa trẻ ăn bằng muỗng, cùng lúc đó xoa ấm chân nó cạnh lò sưởi.

“Nó cần phải đeo giày,” người thợ giày nói.

Nhưng cô gái đáp, “Tôi không đủ tiền mua giày, tôi không có chồng hỗ trợ tiền bạc. Tôi đang trên đường tới làng bên để kiếm việc làm.”

Một ý nghĩ chợt lóe lên trong tâm trí lão Panov. Lão nhớ tới đôi giày nhỏ xíu lão đã ngắm vào đêm qua. Nhưng lão đã giữ nó cho Chúa Giê-su. Lão nhìn xuống đôi chân bé nhỏ lạnh lẽo một lần nữa và quyết định.

“Hãy đeo đôi giày này cho đứa nhỏ”, lão nói, đưa em bé và đôi giày cho người mẹ. Đôi giày nhỏ xinh vừa vặn đến không ngờ. Cô gái mỉm cười hạnh phúc và đứa trẻ rúc rích cười thích thú.

“Ông tốt với chúng tôi quá,” cô gái nói, rồi cùng đứa trẻ tiếp tục đi. “Mong tất cả những ước nguyện Giáng Sinh của ông sẽ thành hiện thực!”.

Nhưng lão Panov bắt đầu tự hỏi ước muốn một Giáng Sinh thật đặc biệt thành hiện thực thế nào. Có khi nào lão đã bỏ lỡ vị khách của mình chăng? Lão lo lắng nhìn dọc con phố. Có rất nhiều người nhưng họ đều là những gương mặt lão quen. Có những người hàng xóm đang gọi người thân của họ. Họ gật đầu mỉm cười và chúc lão Giáng Sinh vui vẻ! Rồi những người ăn xin tới - lão Panov vội vã vào trong lấy súp nóng và ổ bánh mỳ hảo tâm cho họ, luôn vội vã lo lắng sẽ bỏ lỡ mất “vị khách quan trọng” của lão.

Trời mùa đông tối sớm. Khi lão Panov lại bước tới cửa và căng mắt nhìn quanh, lão không thể tìm ra manh mối gì từ những người qua lại. Mọi thứ vẫn như cũ. Cuối cùng lão chậm rãi bước vào phòng, kéo cửa chớp lên, uể oải ngồi xuống chiếc ghế bành.

Vậy là sau tất cả, đó chỉ là một giấc mơ. Chúa Giê-su đã không tới.

Rồi ngay sau đó lão biết rằng mình đã không còn cô đơn trong phòng nữa.

Đó không phải một giấc mơ vì lão biết rằng mình đang tỉnh. Ban đầu, dường như trước mắt lão hiện ra dòng người dài đã tới với lão ngày hôm đó. Lão lại nhìn thấy người quét đường già nua, thiếu phụ trẻ và đứa con cùng những người ăn xin lão đã bố thí. Khi họ lướt qua, mỗi người đều thì thầm nói: “Ông có thấy ta chứ, Panov?”.

“Ai vậy?” lão bối rối gọi to.

Rồi có âm thanh khác đáp lại. Đó chính là giọng nói trong giấc mơ của lão - giọng của Chúa Giê-su.

“Ta đói và ông đã cho ta ăn,” Chúa nói, “Ta ở trần và ông đã mặc quần áo cho ta. Ta lạnh và ông đã sưởi ấm cho ta, hôm nay ta đến với ông trong hình dạng của mỗi người mà ông đã giúp đỡ và chào đón.”

Sau đó tất cả trở nên yên tĩnh. Chỉ có âm thanh của chiếc đồng hồ lớn reo vang. Một sự bình an và hạnh phúc tuyệt đẹp tràn ngập căn phòng, tràn ngập trái tim của lão Panov đến nỗi lão muốn hát vang, cười thích thú và nhảy múa.

“Cuối cùng thì Ngài cũng tới!” lão nói.

Nguyễn Thị Thùy Linh (Dịch từ tiếng Anh)